TL borçlar için de olsa not artırımı önemli

Kredi derecelendirme kuruluşu S&amp;P T&uuml;rkiye Hazinesi nin &ccedil;ıkardığı TL cinsi bor&ccedil;lanma senetlerinin notunu BBB- ye y&uuml;kseltti. B&ouml;ylece notumuz yatırım yapılabilir d&uuml;zey olan BBB kategorisine gelmiş oldu. Neredeydik nereye geldik?Not artırımı d&ouml;viz cinsi bonolarda değil, TL cinsi bonolarda oldu. D&ouml;viz cinsi bonolarda notumuz h&acirc;l&acirc; BB d&uuml;zeyinde. Yani, d&ouml;viz cinsi bor&ccedil;lanmalarda hen&uuml;z yatırım yapılabilir d&uuml;zeye gelmiş değiliz.Not artırımını k&uuml;&ccedil;&uuml;msemeyelim. TL cinsi bonolarda da olsa, not artırımı T&uuml;rkiye ekonomisinin geldiği aşamayı g&ouml;stermesi a&ccedil;ısından &ccedil;ok &ouml;nemli. Avrupa kriz i&ccedil;indeyken, Amerika ekonomik b&uuml;y&uuml;meyi ateşlemeye &ccedil;alışıp beceremezken, T&uuml;rkiye ekonomisi bir&ccedil;ok a&ccedil;ıdan parlıyor. S&amp;P nin yayınladığı dok&uuml;manda da belirttiği gibi, cari işlemler a&ccedil;ığı sorununu halledebilirsek, kamu maliyesi dengesinde sosyal g&uuml;venlik reformu gibi kalıcılığı sağlayabilecek iyileşmeleri yapabilirsek, d&ouml;viz cinsinden notumuz da artabilir. Ama, galiba bu aşama i&ccedil;in biraz bekleyeceğiz. 17 YILLIK TAHRİBATT&uuml;rkiye 1990 lı yılların başında S&amp;P tarafından tarihinde ilk kez değerlendirilirken BBB notu almıştı. Enflasyonu y&uuml;ksek de olsa, kamu maliyesi y&uuml;ksek a&ccedil;ıklar da verse, o d&ouml;nemde T&uuml;rkiye ekonomisi bug&uuml;nk&uuml;nden farklı değerlendiriliyordu. 1993 yılında daha da bozulmaya başlayan ekonomik dengeler kredi derecelendirme kuruluşlarını da harekete ge&ccedil;irdi. 1993 yılının ikinci yarısı ile 1994 yılının birinci yarısı arasında sık aralıklarla T&uuml;rkiye nin notu d&uuml;ş&uuml;r&uuml;ld&uuml;. &Ccedil;ok kısa s&uuml;rede notumuz yatırım yapılabilir d&uuml;zeyin altına geldi. Hatta, bir ara notumuz B ye kadar d&uuml;şt&uuml;. C ye d&uuml;şmeye ramak kaldı.1994 yılından bu yana, TL cinsi bonolarda da olsa, ilk kez yatırım yapılabilir d&uuml;zeye geldik. Bir anlamda 1994 yılında yaşanan ekonomik krizin T&uuml;rkiye ekonomisine verdiği tahribatı ancak on yedi yıl sonra onarmayı başardık.S&amp;P gibi kredi derecelendirme kuruluşlarının d&ouml;viz cinsi bonolar yanında yerli para cinsi bonolar &uuml;zerinden not vermesi g&ouml;reli olarak daha yeni bir olgu. Yerli paranın yabancı paraya g&ouml;re doğal olarak bir &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; var. Kamu finansman dengesi ne derece k&ouml;t&uuml; olursa olsun, yerli para cinsi bor&ccedil;ları her devlet para basarak &ouml;deyebilir. Kendi paranızı bastığınız s&uuml;rece, devletin yerli para cinsinden bor&ccedil;larını &ouml;deyememesi gibi bir sorun olması olanaksız. Sorun, basılan paralarla &ouml;denen borcun değerinin ne olacağı. Genelde, yerli para cinsinden verilen not d&ouml;viz cinsinden (basmadığınız para cinsinden) bor&ccedil;lanmalara verilen nottan y&uuml;ksek olur. Yerli para cinsinden notun artması yine de ekonomiye artan g&uuml;venin bir işaretidir. B&Uuml;Y&Uuml;ME HIZLANABİLİRYabancı para cinsinden notumuz ne zaman artacak? S&amp;P nin s&ouml;ylediğine g&ouml;re, cari işlemler a&ccedil;ığı d&uuml;şme eğilimine girdiğinde, banka kredilerindeki artış d&uuml;şmeye başladığında ve &ccedil;eşitli reformlarla kamu maliyesindeki d&uuml;zelme kalıcı hale geldiğinde, d&ouml;viz cinsi bor&ccedil;larımızın da notu y&uuml;kselebilir. Bunun anlamı, notumuzun artması i&ccedil;in T&uuml;rkiye ekonomisinin kısa d&ouml;nemde b&uuml;y&uuml;mesinin soğuması gerekiyor. Dolayısıyla, ekonomik b&uuml;y&uuml;meyi &ouml;zendirici politikalar bu a&ccedil;ıdan &ccedil;ok olumlu sayılmaz.Ekonomik b&uuml;y&uuml;me d&uuml;şt&uuml;ğ&uuml;nde, cari işlemler a&ccedil;ığı d&uuml;şer mi? Bu da &ccedil;ok kesin değil. &Ouml;rneğin, k&uuml;resel kriz &ouml;ncesinde, 2008 yılının ilk dokuz ayında ekonomik b&uuml;y&uuml;me d&uuml;şme eğilimindeydi, ama cari işlemler a&ccedil;ığı artmaya devam etmişti. Cari işlemler a&ccedil;ığını d&uuml;ş&uuml;ren k&uuml;resel kriz olmuştu.S&amp;P nin not artışı beklentileri yeniden d&uuml;zelten bir etken olabilecek. Dolayısıyla, not artışının tetikleyebileceği dış kaynak girişi uygulanan ekonomik politikalardan bağımsız bir bi&ccedil;imde i&ccedil; talep artışını hızlandırarak T&uuml;rkiye de ekonomik b&uuml;y&uuml;meyi yeniden ateşleyebilir. O takdirde de, d&ouml;viz cinsinden kredi notumuzun artması &ccedil;ok kısa d&ouml;nemde ger&ccedil;ekleşmeyebilir.