Seçimler ve sağlık harcamalarında bazı gerçekler

Se&ccedil;menin nabzını tutmak amacıyla ge&ccedil;en hafta Bartın ve Karab&uuml;k teydim. Se&ccedil;imlerde insanların oylarını hangi &ouml;nceliklere g&ouml;re vereceklerini anlamaya &ccedil;alıştım.En &ccedil;ok şik&acirc;yet edilen konu işsizlik. Gen&ccedil;ler kadar emeklileri de etkilemeye başlamış. İş bulamayan veya işini kaybettiği i&ccedil;in baba evine d&ouml;nen &ccedil;ocuklar, maaşların daha &ccedil;ok insan tarafından paylaşılmasını zorunlu kılmış. Maaşları yetmeyen emekliler bankalardan bor&ccedil;lanmaya başlamışlar.Ekonomik sıkıntılarındaki artışa rağmen, bazıları oy verirken sağlık hizmetlerine bakarak oy vereceklerini ifade ettiler. Hizmetlerden memnun olduklarını s&ouml;ylediler. TEDAVİ HARCAMALARI ARTIYORO zaman sağlık harcamalarına biraz yakından bakmak lazım. Kamu hizmetinde standartı y&uuml;kseltmenin maliyetinin kamu dengelerine etkisini anlamak &ouml;nemli. Yukarıdaki Tablo bu ama&ccedil;la hazırlandı.Ancak &ouml;nce gelirlere bakalım. Toplanan primlerin sağlık ve diğer bazında ayrımı yayımlanmıyor. Sağlık i&ccedil;in toplanan primleri oransal olarak ayırmak ne kadar doğrudur tartışılabilir. Elde veri olmadığından tahmin yapabilmek amacıyla yapılan hesaplara g&ouml;re sağlık i&ccedil;in toplanan gelirler, harcamalara yetmiyor.Sistemin sağlıktan kaynaklanan a&ccedil;ığının, harcamaların y&uuml;zde 20-25 i kadar olduğunu s&ouml;yleyebiliriz. A&ccedil;ığın en b&uuml;y&uuml;k nedeni kayıtdışılık ve pop&uuml;list harcama politikaları.Harcama tarafına bakınca, &ouml;zellikle 2005 sonrasında y&uuml;kselmeye başlamış. &Ouml;ncesinde Gayri Safi Yurti&ccedil;i Hasılanın (GSYH) y&uuml;zde 3 &uuml;nden az olan toplam sağlık harcamaları, 2010 yıllında y&uuml;zde 3.5 d&uuml;zeyine &ccedil;ıkmış. Yani reel olarak y&uuml;kselmiş.Ayrıca, ekonominin k&uuml;&ccedil;&uuml;ld&uuml;ğ&uuml; yıllarda gelirler azalınca, sağlık harcamaları hemen kısılamadığı i&ccedil;in, denge bozuluyor. Aynen 2009 yılında olduğu gibi. &Ouml;nceki yıl sağlık harcamalarının GSYH ye oranı y&uuml;zde 3.9 a y&uuml;kselmiş. Bu durumda a&ccedil;ığı kapatmak işi her zaman olduğu gibi merkezi b&uuml;t&ccedil;eye d&uuml;ş&uuml;yor.Harcamaların kendi i&ccedil;inde tedavi ve ila&ccedil; ayrımındaki gelişme de ilgin&ccedil;. 2000 yılında toplam harcamaların yarısından fazlası ila&ccedil; i&ccedil;in yapılırken, bu oran 2010 yılında y&uuml;zde 40 a d&uuml;şm&uuml;ş. Tedavi harcamaları y&uuml;kselmiş. Yıllar itibarıyla bakınca, 2005 yılı sonrasında &ouml;zel hastanelere yapılan tedavi &ouml;demelerindeki hızlı artış g&ouml;zden ka&ccedil;mıyor. NASIL FİNANSE EDİLECEK?Yanlış anlaşılmasın. Sağlık harcamalarının azaltılması gerekir diye bir d&uuml;ş&uuml;ncem yok. Sadece artan harcamaların nereden finanse edileceğini tartışmak istiyorum. Vergiler mi artacak, &ouml;denen primler mi? Bu ayırım &ccedil;ok &ouml;nemli. Vergi artışının anlamı &ccedil;ok hastaneye gidenin parasını, vergisini d&uuml;r&uuml;st&ccedil;e &ouml;deyenlerin paylaşması demek.Primlerin y&uuml;kselmesi ise &ccedil;alışanların &ouml;dedikleri prim kadar hizmet almaları anlamına geliyor. Ancak bu durumda bile emekliler, yani prim &ouml;demeyenler, yine b&uuml;t&ccedil;eye, vergi &ouml;deyenlere y&uuml;k olmaya devam edecekler.Tamam sosyal devlet bu parayı &ouml;demeli. Bor&ccedil;lanarak değil, gelirlerini artırarak veya diğer harcamalarını kısarak.Sorun şimdilik &ccedil;ok can yakmıyor. Ama, n&uuml;fus her ge&ccedil;en g&uuml;n yaşlanıyor. Gen&ccedil;ler de ya iş bulamıyor veya prim, vergi &ouml;dememek i&ccedil;in kayıtdışı &ccedil;alışıyor. Madem 2023 yılına bakmak adet oldu, gelin o g&uuml;n geldiğinde sağlık harcamaları a&ccedil;ığının ne kadar olacağının hesabını yapanlara yardımcı olalım.Diğer bir deyimle se&ccedil;menden bug&uuml;n oy isterken, sadece sunulan hizmetin kalitesini değil; hizmetin &ouml;denmeyen kısmının bedelinin gelecekte, kendisinden, &ccedil;ocuğundan veya torunundan alınacağını da anlatalım.&Ccedil;&uuml;nk&uuml;, Almadan veren bir Allah tır.