Ülkelerinde kurallar daha sert, yeter ki manipülasyona bulaşmasınlar

12 Aralık ta bu k&ouml;şede Gazetecilerin İşi Zor başlıklı bir yazı yazmıştık. Yeni Sermaye Piyasası Kanunu nun piyasa dolandırıcılığına (manip&uuml;lasyon) ilişkin 107. maddesinde sermaye piyasası ara&ccedil;ları hakkında yalan, yanlış haber, yorum yapan ve rapor hazırlayıp yayanların su&ccedil; işlemiş olacaklarını ifade etmiştik. &Ouml;zellikle medya mensuplarının bu h&uuml;k&uuml;mden dolayı bundan b&ouml;yle işlerinin zor olacağını, manip&uuml;lasyon su&ccedil;unu işlemiş olmasalar bile hoşa gitmeyecek haber ve yorumlar hakkında idari para cezalarına &ccedil;arptırılabileceklerini s&ouml;ylemiştik. Bu yazımız &uuml;zerine medya kesiminde ciddi tartışmalar başlamış ve medya mensuplarının ciddi şekilde kaygılandıklarına tanık olmuştuk. S&ouml;z konusu yazımızda, araştırma raporları yazanların ve bu raporları yayanların da dikkatli olmaları gerektiğini belirtmiştik. Bu konularla ilgili T&uuml;rkiye deki tartışmaların yurtdışına taşındığı anlaşılıyor. &Ouml;nce fon y&ouml;neticisi Mobius un korkudan deme&ccedil; vermekten ka&ccedil;ındığı, ardından yurtdışındaki b&uuml;y&uuml;k banka ve aracı kurumların T&uuml;rkiye hakkında haber ve yorum yapılmasını askıya aldıkları, hatta analizcilerin T&uuml;rkiye ye seyahatlerinin bile durdurulduğu Habert&uuml;rk Ekonomi de 2 g&uuml;nd&uuml;r haber konusu yapılıyor. Yabancıların g&ouml;z&uuml;n&uuml; korkutacak kadar yeni kanunda tehlikeli h&uuml;k&uuml;mler var mı ger&ccedil;ekten? Bu sorunun cevabı &ccedil;ok net: Evet, tehlikeli h&uuml;k&uuml;mler var. Yeni kanunun 107/2 maddesi, eski kanunda da bazı eksikleriyle vardı. Eski kanunda yalan, yanlış, yanıltıcı, eksik bilgiyle fiyatların etkilenmesi s&ouml;z konusu iken yeni kanunda fiyatların etkilenmesi ve yatırımcı kararlarının etkilenmesi su&ccedil; sayılıyor. Fiyatların etkilenmesi &ccedil;ok objektif bir şekilde tespit edilebilir. Borsaya veya piyasaya bakmanız yeterli. Ama yatırımcı kararlarını etkilemek amacı nasıl saptanacak? Bu saptamayı kim, neye g&ouml;re yapacak? &Ouml;te yandan, eski kanunda rapor hazırlayan ve yayanlar su&ccedil;u işleyebilecekler arasında sayılmıyordu. Yeni kanunla gerek piyasalar, gerek faiz, d&ouml;viz, hisse gibi enstr&uuml;manlar hakkında gerekse şirketler hakkında yazılan raporlar su&ccedil;un kapsamına girmiş oldular. T&uuml;rkiye&rsquo;de yabancı kurumların da, yerli kurumların da raporları internette s&uuml;rekli yayınlanıyor. Hangisi doğru, hangisi yanlış bilmeden yatırımcılar bu raporları okuyorlar ve muhtemelen etkileniyorlar. Bu raporlarla manip&uuml;lasyon da yapılabilir. Ger&ccedil;ekten de bu raporların fiyatları zaman zaman etkilediği de g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. Bu başıboşluğa bir &ccedil;are bulunması gerekiyordu ve yeni kanun bu duruma ceza maddesi kapsamında dur demeye &ccedil;alışıyor. SPK Başkanı Sayın Vahdettin Ertaş, Habert&uuml;rk Ekonomi&rsquo;de Sefer Y&uuml;ksel&rsquo;e verdiği deme&ccedil;te, kanunun 107/2 maddesi kapsamında ikincil d&uuml;zenleme yapacaklarını ve bu d&uuml;zenlemeyi acilen g&uuml;ndemlerine aldıklarını s&ouml;ylemiş. Bu konu başkanın kucağına d&uuml;şm&uuml;ş durumda. Yabancılar bu derece rahatsız olduklarına g&ouml;re yatırımlarını dahi etkileyebilir. Bu y&uuml;zden hangi fiil, eylem ve işlemlerin su&ccedil; kapsamına girebileceğinin SPK tarafından a&ccedil;ıklanması rahatlatıcı olabilir. Bu konuda bir hususun altını &ccedil;izmemiz lazım; tartıştığımız bu sermaye piyasası su&ccedil;u hakkında ceza davası a&ccedil;ılabilmesi ve yargılamanın yapılabilmesi ancak SPK&rsquo;nın yapacağı su&ccedil; duyurusuyla m&uuml;mk&uuml;n olabilir. SPK su&ccedil; duyurusunda bulunmazsa dava a&ccedil;ılamaz. Ancak SPK su&ccedil; duyurusunda bulunmayıp yapılanları piyasa bozucu eylem sayarak idari para cezasıyla cezalandırabilir. GELİŞMİŞ &Uuml;LKELERDE DURUM NEDİR? Yabancılar tedirgin olduklarını s&ouml;yl&uuml;yorlar ama insan merak ediyor, kendi &uuml;lkelerinde ne yapıyorlar diye? Kesinlikle s&ouml;yleyebiliriz ki, sermaye piyasası gelişmiş &uuml;lkelerde bu konuda ceza h&uuml;k&uuml;mleri &ccedil;ok daha sert ve &ccedil;ok daha ağır. B&ouml;yle olduğu halde neden &uuml;rkt&uuml;klerini anlamak m&uuml;mk&uuml;n değil. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; rapor yazan, bu raporu dağıtan herkes yargılanmayacak ve ceza g&ouml;rmeyecek. Rapor yazan veya dağıtanlar, yazılan raporlarda yalan, yanlış, yanıltıcı bilgiler varsa su&ccedil; işlemiş sayılacaklar. Raporlarda doğruları, ger&ccedil;ekleri yazdıktan sonra, bilgileri &ccedil;arpıtıp manip&uuml;lasyon yapmadık&ccedil;a veya manip&uuml;lasyona yardımcı olmadık&ccedil;a kimsenin korkmasına gerek yok. Su&ccedil;un işlenmesi i&ccedil;in kanun h&uuml;km&uuml;nde yazan unsurların bir araya gelmesi gerekir. Bu nedenle yabancıların SPK&rsquo;yı baskı altına alacak şekilde tepki g&ouml;stermeleri doğru değil. Sonu&ccedil; olarak, yeni kanunun 107/2 maddesinin eski kanuna g&ouml;re daha kapsamlı hale geldiğini s&ouml;yleyebiliriz. Bu su&ccedil;tan yargılama yapılabilmesi i&ccedil;in SPK&rsquo;nın su&ccedil; duyurusuna ihtiya&ccedil; olduğunu tekrar hatırlatalım. Ancak kanunun bu h&uuml;km&uuml; yine de soyut h&uuml;k&uuml;mleriyle idari otoriteye keyfi uygulamalara varacak kadar geniş yetkiler veriyor. Bir ay &ouml;nceki yazımızda da belirttiğimiz gibi kanunun bu h&uuml;km&uuml;n&uuml;n uygulanma bi&ccedil;imini SPK Başkanı belirleyecektir. Başkan ılımlı mesajlar vererek ortalığı sakinleştirmeye &ccedil;alışsa da gazeteci ve araştırmacı arkadaşlarımız yine de dikkatli olsunlar.