İngiltere'nin kabus senaryosu "anlaşmasız boşanma"

İngiltere Başbakanı Theresa May&rsquo;in Br&uuml;ksel&rsquo;le &uuml;zerinde uzlaştığı anlaşmanın partisinden ve parlamentodan yeterli desteği g&ouml;rememiş olması, ekonomi &ccedil;evrelerinde anlaşmasız ayrılık endişesini artırıyor. Ge&ccedil;en hafta İngiltere Başbakanı Theresa May&rsquo;in detaylarını kamuoyu ile paylaştığı Brexit anlaşmasının siyasi bir krize neden olduğunu s&ouml;ylemek m&uuml;mk&uuml;n. May&rsquo;in, kabinenin tam desteğini aldığını a&ccedil;ıklamasının ardından aralarında Brexit Bakanı Dominic Raab&rsquo;ın da olduğu d&ouml;rt bakanın istifa etmesi ekonomi &ccedil;evrelerinde endişe yarattı. İstifaların ardından İngiliz sterlin ABD doları ve euro karşısında sert değer kayıpları yaşadı. AB ile varılan Brexit anlaşmasının 25 Kasım&rsquo;da yapılacak olağan&uuml;st&uuml; AB zirvesinde ele alınması planlanıyor fakat o g&uuml;ne dek yaşanacak gelişmeler İngiltere ile AB ilişkilerini &ccedil;ıkmaza sokabilir. Başbakan May&rsquo;in hem kabinesinin, hem partisinin hem de parlamentonun desteğini arkasına alarak anlaşmanın onaylanmasını sağlaması gerekiyor ancak son g&uuml;nlerde yaşanan gelişmeler bu olasılığın olduk&ccedil;a d&uuml;ş&uuml;k olduğuna işaret ediyor. İktidardaki Muhafazakar Parti i&ccedil;erisindeki b&ouml;l&uuml;nm&uuml;şl&uuml;ğe ek olarak h&uuml;k&uuml;mete dışarıdan destek veren Kuzey İrlanda&rsquo;nın Demokratik Birlik Partisi (DUP) şimdiden ret oyu vereceğini a&ccedil;ıkladı. Mevcut şartlarda parlamentonun anlaşmayı onaylaması olası g&ouml;r&uuml;nm&uuml;yor. İngiltere Başbakanı Theresa May&rsquo;in istifa ederek genel se&ccedil;im veya anlaşmasız bir &ccedil;ıkış kararı alması olasılıklar i&ccedil;erisinde yer alıyor. Bu &ccedil;oklu bilinmeyenler ortamında ise iş d&uuml;nyası belirsizliklerin artmasından, en &ccedil;ok da &ldquo;anlaşmasız ayrılık&rdquo; (no deal) senaryosundan endişe etmekte. -Anlaşmasız boşanmanın maliyeti AB ile İngiltere arasında Haziran 2017 de başlayan m&uuml;zakerelerde taraflar, ge&ccedil;en yılın sonunda İngiltere nin AB b&uuml;t&ccedil;esine taahh&uuml;tlerinden kaynaklanan yaklaşık 40 milyar sterlinlik ayrılık &uuml;creti&rdquo; konusunda &ouml;n anlaşmaya varmıştı. İngiltere&rsquo;nin devam eden yasal y&uuml;k&uuml;ml&uuml;kleri &ccedil;er&ccedil;evesinde anlaşmasız bir ayrılık durumunda bile bu &ouml;demeyi yapması bekleniyor. Artık uluslararası finans kuruluşları, uluslararası şirketler hatta İngiltere&rsquo;nin resmi kurumları olası bir anlaşmasız ayrılığın maliyetlerini hesaplıyor. &Ouml;rneğin; The Independent gazetesinin şubat ayında yayımladığı ve bağımsız B&uuml;t&ccedil;e Sorumluk Ofisi&rsquo;nden (ONS) sızdırdığı &ouml;ne s&uuml;r&uuml;len bilgilere g&ouml;re İngiltere&rsquo;nin anlaşmasız bir şekilde birlikten ayrılması gelecek 15 yıl i&ccedil;erisinde &uuml;lke ekonomisine toplam maliyeti 252 milyar sterlini bulabilir. Yine bu belgelere g&ouml;re İngiltere&rsquo;nin olası zararı azaltacak bir serbest ticaret anlaşması imzalaması durumunda bile &uuml;lkenin toplam zararının 131 milyar sterlin seviyesine ulaşması s&ouml;z konusu. İngiltere&rsquo;nin olası anlaşmasız ayrılığının AB ile ticaretin D&uuml;nya Ticaret &Ouml;rg&uuml;t&uuml; (WT&Ouml;) kurallarına g&ouml;re yapılması anlamı taşıyacağı, bunun da gelecek 15 yıl i&ccedil;erisinde b&uuml;y&uuml;meyi y&uuml;zde 8 azaltabileceği belirtiliyor. İngiltere ile AB&rsquo;den herhangi bir anlaşma olmaksızın ayrılması halinde İngiltere ve AB ile yapılan ticaretin g&uuml;mr&uuml;k kontrollerine ve g&uuml;mr&uuml;k vergilerine tabi hale gelmesinden endişe ediliyor. Bu bağlamda tedarik zincirinde uzun s&uuml;reli gecikme ve aksamaların yaşanması ihtimal dahilinde. Sadece Dover limanından yılda 2,6 milyon tırın ge&ccedil;iyor olması da bunu destekliyor. İngiltere&rsquo;nin anlaşmasız bir ayrılık yaşamasında en derin darbeyi ise &uuml;lke ekonomisinin &uuml;&ccedil;te ikisinden fazlasını oluşturan hizmet sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n alabileceği tahmin edilmekte. Bu yılın haziran ayında İngiltere Merkez Bankası (BOE) Başkanı Mark Carney, AB&rsquo;nin İngiltere&rsquo;nin birlikten &ccedil;ıkışına ilişkin gerekli d&uuml;zenlemeleri yapmaması halinde trilyonlarca sterlinlik derivatif (t&uuml;rev) kontratın riske girebileceğini s&ouml;yledi. BoE verilerine g&ouml;re halihazırda işlemde olan ve gerekli d&uuml;zenlemelerin yapılması halinde riske girecek derivatif kontratların toplam hacmi 29 trilyon sterlin (38 trilyon ABD doları) seviyesinde. -Perakende sekt&ouml;r&uuml;nde maliyet y&uuml;k&uuml; &Ouml;rneğin; İngiltere&rsquo;nin &ouml;nemli bankalarından Barclays, İngiltere&rsquo;nin AB&rsquo;den anlaşmasız şekilde ayrılması halinde yiyecek ve i&ccedil;ecek &uuml;r&uuml;nlerinin tedarik zincirinde ortalama g&uuml;mr&uuml;k vergilerinin y&uuml;zde 27&rsquo;ye kadar y&uuml;kselebileceği uyarısında bulunuyor. Sadece ge&ccedil;en yıl İngiltere&rsquo;nin toplam yiyecek ve i&ccedil;ecek ithalatının 48 milyar sterlin seviyesinde olduğu, bunun yaklaşık 71&rsquo;inin AB &uuml;yesi &uuml;lkelerden ithal edildiği bir ger&ccedil;ek. Barclays&rsquo;in tahminlerine g&ouml;re İngiltere&rsquo;nin AB&rsquo;den anlaşmasız bir şekilde ayrılmasının yiyecek ve i&ccedil;ecek perakende sekt&ouml;r&uuml;ne toplam yıllık maliyeti yaklaşık 9 ,3 milyar sterlin seviyesinde olacak. &Uuml;stelik &uuml;lkede yiyecek i&ccedil;ecek perakende sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n kar marjlarının y&uuml;zde 3 ila 5 arasında olduğu dikkate alındığında oluşacak ek g&uuml;mr&uuml;k maliyetlerinin doğrudan t&uuml;keticiye yansıması, bunun da enflasyonun y&uuml;kselmesine neden olması beklentisi hakim. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard &amp; Poor&rsquo;s&rsquo; (S&amp;P) ge&ccedil;en ay yayımlandığı değerlendirme notunda İngiltere&rsquo;nin AB&rsquo;den anlaşmasız şekilde ayrılması halinde &uuml;lkede işsizliğin y&uuml;zde 4 ten 7,4&rsquo;e y&uuml;kselebileceği uyarısında bulundu.Değerlendirmede ayrıca &uuml;lkede gelecek iki yıl i&ccedil;erisinde konut fiyatlarının yaklaşık y&uuml;zde 10 d&uuml;şebileceği, hane halkı gelirinin yıllık toplam 2 bin 700 sterlin azalabileceği belirtildi. Ayrıca İngiltere&rsquo;nin anlaşmasız şekilde birlikten ayrılmasının 2019 yılın ortalarında enflasyonun y&uuml;zde 4,7 seviyesine y&uuml;kselmesine neden olabileceği vurgulandı. -G&uuml;mr&uuml;k &uuml;cretleri, ek maliyetler ve b&uuml;rokrasi İngiltere&rsquo;nin 2017 de AB&rsquo;ye ihracatı, toplam ihracat i&ccedil;erisinde y&uuml;zde 44 l&uuml;k bir paya sahip. İngiltere 616 milyar sterlinlik ihracatının 274 milyar sterlinlik kısmını AB &uuml;lkelerine ger&ccedil;ekleştirdi. Ge&ccedil;en yıl İngiltere&rsquo;nin AB &uuml;lkelerinden yaptığı ithalat 341 milyar sterlin. Bu verilere g&ouml;re AB ge&ccedil;tiğimiz yıl İngiltere&rsquo;ye yaklaşık 67 milyar sterlin değerinde daha &ccedil;ok mal ve hizmet satışı ger&ccedil;ekleştirmiş durumda. İngiltere&rsquo;nin anlaşmasız bir ayrılık yaşamasında en derin darbeyi ise &uuml;lke ekonomisinin &uuml;&ccedil;te ikisinden fazlasının oluşturan hizmet sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n alabileceği d&uuml;ş&uuml;n&uuml;l&uuml;yor. -WTO kurallarına g&ouml;re ticaretin maliyeti var Sert Brexit durumunda uygulanması g&uuml;ndeme gelecek olan WTO ticaret ilkelerine g&ouml;re İngiltere AB ile ila&ccedil;, kimyasal madde ve gıda &uuml;r&uuml;nlerinin ithalat ve ihracatında &uuml;lkelerarası kapsamlı ve d&uuml;zenleyici prosed&uuml;rler gerektiren &ldquo;&uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; &uuml;lke&rdquo; stat&uuml;s&uuml;nde olacak. Bu durumda İngiltere&rsquo;nin AB &uuml;lkeleriyle ve &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; &uuml;lkelerle ticaretinde g&uuml;mr&uuml;k vergileri artacak. Brexit ile İngiltere sadece ortak pazara serbest&ccedil;e erişim imk&acirc;nından mahrum kalmayıp, AB&rsquo;nin ticaret anlaşmaları yaptığı 70&rsquo;ten fazla &uuml;lkeye tercihli pazar erişimini de kaybedecek. Bu durumun t&uuml;m İngiltere&rsquo;nin ihracatının y&uuml;zde 60&rsquo;ını etkilemesi bekleniyor. Katma değer kaybından en &ccedil;ok etkilenecek sekt&ouml;rlerin ise ağırlıklı olarak kimya sanayii, makine ve otomotiv sekt&ouml;rleri olacağı tahmin ediliyor AB ile İngiltere arasındaki ticari ilişkilere oranla daha yavaş işleyen WTO sistemi, İngiltere nin g&uuml;mr&uuml;k, idare, vergi, şirket ve finans hukuku uygulamalarında kapsamlı reformları gerektirebilir. &Ouml;rg&uuml;t&uuml;n Genel Direkt&ouml;r&uuml; Roberto Azev&ecirc;do, İngiltere&rsquo;nin WTO&rsquo;ya &uuml;yelik koşullarının yeniden m&uuml;zakere edilmesini &ouml;nerirken tarımsal kota ve İngiliz &ccedil;ift&ccedil;ilerine yapılan s&uuml;bvansiyonların da yeniden m&uuml;zakere edilmesi gerektiğini belirtmişti. WTO&rsquo;nun İngiltere&rsquo;nin AB ile gelecekteki ilişkisi i&ccedil;in bir g&uuml;venlik ağı olarak faaliyet g&ouml;sterebilmesi diğer WTO &uuml;yeleri ile de başarılı m&uuml;zakerelerin geliştirilmesine bağlı. İngiltere WTO &uuml;yesi olduğu i&ccedil;in WTO &uuml;yeliği i&ccedil;in başvuruda bulunmak zorunda değil ancak &ouml;rg&uuml;t&uuml;n İngiltere&rsquo;nin AB&rsquo;den ayrılmasından sonra mal ve hizmetlere piyasa erişim taahh&uuml;tlerini i&ccedil;eren &ldquo;en &ccedil;ok g&ouml;zetilen &uuml;lke&rdquo; şartlarına g&ouml;re ticaret yapması gerekiyor. Bu da İngiltere&rsquo;nin sadece AB&rsquo;ye y&ouml;nelik g&uuml;mr&uuml;k vergilerini d&uuml;ş&uuml;rerek kolaylık sağlaması durumunda bu kolaylığı t&uuml;m WTO &uuml;yesi &uuml;lkelere sağlamak zorunda kalacağı anlamına geliyor. WTO kuralları &ccedil;er&ccedil;evesinde AB&rsquo;nin bir&ccedil;ok tarım dışı &uuml;r&uuml;ne y&ouml;nelik uyguladığı g&uuml;mr&uuml;k vergisi yaklaşık y&uuml;zde 2,6 seviyesinde. &Ouml;te yandan bazı sekt&ouml;rlerde bu oran olduk&ccedil;a y&uuml;kselebiliyor. &Ouml;rneğin; WTO kurallarına g&ouml;re ticaret yapılması halinde otomotiv ve otomotiv yedek par&ccedil;aları sınır ge&ccedil;işinde y&uuml;zde 10 g&uuml;mr&uuml;k vergisine tabi tutulabilecek. S&uuml;t ve s&uuml;t &uuml;r&uuml;nlerinde vergi oranı y&uuml;zde 35,4&rsquo;e kadar y&uuml;kselebiliyor. WTO d&uuml;zenlemelerine g&ouml;re AB&rsquo;nin g&uuml;mr&uuml;k vergisi oranı şeker ve şekerleme &uuml;r&uuml;nlerinde y&uuml;zde 23,6, i&ccedil;ecek ve t&uuml;t&uuml;nlerde y&uuml;zde 19,6, hayvansa &uuml;r&uuml;nlerde y&uuml;zde 15,7, balıkta y&uuml;zde 12 ve giyimde 11,5 seviyesinde. AA

İngiltere'nin kabus senaryosu "anlaşmasız boşanma"

İngiltere Başbakanı Theresa May'in istifa ederek genel seçim veya "anlaşmasız bir çıkış" kararı alması gündemde

Öne Çıkanlar