İnternetten alışverişe dikkat

Bazı internet siteleri gerçeğine çok benzer URL adresleri ve dizaynlarıyla yanıltıcı olabiliyor, bu nedenle kullanıcının güvenlik açısından, bağlandığı sitenin gerçekten alışveriş yapmak istediği site olduğundan emin olması isteniyor.

Kullanıcının, sitenin güvenlik poliçesinin varlığını mutlaka kontrol etmesi ve zorunlu olmadıkça kredi limiti yüksek kartlarla internet üzerinden alışveriş yapmaması güvenlik açısından tavsiye ediliyor.

-Bilgisayar güvenliği-

Kritik verilerin bulunduğu bilgisayarların, mutlaka güncel antivirüs yazılımları ve firewall kullanılarak korunması gerekiyor.

Yeni çıkabilecek virüs ve trojanlara karşı kimden geldiği bilinmeyen ya da güvenilir olmayan sitelerden indirilen dosyaların çalıştırılmamasını ve derhal sistemden silinmesini öneren emniyet yetkililerinin uyarılarına göre, özellikle, birinci derecede risk grubunu oluşturan ''exe, com, vbs, jpg'' uzantılı dosyaların, açılmadan hemen silinmesi gerekiyor.

Emniyetin hazırladığı uyarılara göre, güvenliğinden emin olunmayan ortak alanlardan veya yabancı kişilere ait bilgisayarlardan internet bankacılığı işlemleri yapılmamalı.

Alışveriş yapılan web sitesinin veri iletişimi açısından güvenilir olup olmadığını anlamanın yollarından biri de kredi kartı ile ilgili bilgilerin girileceği sayfanın, internet adresinin başlangıcında bulunan ''http://'' ibaresinin ''https://''ye dönüşmüş olması. İnternet adresinin başlangıcının bu şekilde değişmiş olması, ilgili firmanın sanal mağazasının bulunduğu sitenin bir güvenlik protokolünü kullandığını gösteriyor. Güvenlik protokolleri kullanımdayken bağlanan kişi ve bağlanılan site arasında değiş-tokuş edilen veriler şifreleniyor. Bu işaretler görüldüğünde işlemin güvenli olma ihtimali artmış sayılıyor.

-Kilit ikonu-

Alışveriş veya online bankacılık yapılacak bir web sitesi açıldığında, internet tarayıcısının alt kısmında bir kilit işareti görülüyor. İnternet tarayıcınızın sağ alt tarafında bulunan kilit ikonu kilitlenmiş olan ve aynı zamanda anahtar ikonunun kırık olmadığı sayfalar, bu ikonların bulunmadığı sitelere kıyasla daha güvenli alışveriş yapabilecek sayfalar olarak kabul ediliyor. Bu ikonlar tarayıcı sürümlerine göre ve güvenlik sertifikasının alınmış olduğu sertifikasyon kurumuna göre değişiklik gösterebiliyor.

-Şifre seçimi ve güvenliği-

İnternet bankacılığı, kredi kartı ve banka kartı işlemlerinde en önemli konulardan biri de şifre seçimi. Emniyetin uyarılarına göre, şifrenin nasıl seçildiği, şifre sahibi hakkında da ip uçları veriyor. Kullanıcılar genellikle şifre olarak kendi isimleri ile lakaplarını seçerken, önemli bir bölümü de en sevdikleri yıldızı, tuttukları takımın adını ya da hemen çevresinde yer alan ögelerden birini kullanıcı adı veya şifre olarak tercih edebiliyor.

İnternet üzerinden yapılan şifre girişlerinde ''şifremi kaydet'' veya ''beni hatırla'' gibi seçeneklerin kesinlikle kullanılmaması tavsiye ediliyor.

Şifrelerin herhangi bir yere yazılmaması, akılda tutulmaya çalışılması hatta internet bankacılığı şifrelerinin akrabalar, arkadaşlar da dahil kimseyle paylaşılmaması, kitaplardaki örnek şifrelerin kullanılmaması, banka tarafından verilen şifrelerin alındığı andan itibaren değiştirilmesi öneriler arasında yer alıyor.

-Yapılmaması gerekenler-

Emniyet Genel Müdürlüğü, dolandırıcılık ve sahtecilik olaylarına karşı kullanıcı adı ve şifre seçerken şu hataların yapılmaması konusunda da uyarıyor:

''Kullanıcının, eşi, çocukları veya iş arkadaşlarının isimleri, telefon veya lisans numaraları, kendi veya yakınlarından birinin doğum tarihi, kullanıcı hakkında kolaylıkla bulunabilecek adres, doğum yeri gibi bir bilgi, şifre veya kullanıcı adı olarak seçilmemeli.

Aynı harften, alfabe sırasına göre harflerden, aynı ve ardışık sayılardan oluşan şifreler kullanılmamalı.

Kalıplaşmış ifadeler, sık kullanılan kelimeler veya isimlerin tersten yazılmış halleri şifrede kullanılmamalı.

Kullanıcının beslediği hayvanın ismi, beğendiği sanatçının adı, kimlik numarası gibi özel numaraların tamamı veya bir bölümü şifre olarak seçilmemeli.

Yabancı dillerdeki klişe kelimeler ve yer isimleri de şifrede kullanılmamalı.''

-Güvenli şifre için öneriler-

Güvenli şifre konusunda da ipuçları veren emniyete göre, ''iyi şifre'', en az yedi-sekiz karakter uzunluğunda, kolay ve hızlı yazılan bir karakter olarak seçilmeli. Böylelikle etraftan bakan birisinin ne yazıldığını anlayamaması sağlanmalı.

Güvenli şifrenin, iki kısa kelime, özel bir karakter veya bir sayı ile birleştirilerek oluşturulabileceği önerilirken, tek bir cümleden oluşması istenen şifrenin sonuna, ''murat18'' gibi, bazı semboller ya da sayıların eklenebilmesi daha uygun görülüyor.

Şifrelerde bir harf, bir sayıyla değiştirilerek de kullanılabilir. Örneğin, ''a'' yerine ''6'' kullanarak ''atilla'' yerine ''6till6'' yazmak gibi.

Şifrelerin önemli bir kısmının, elektronik programlarla değil, şifreyi yazanı gözleyen kişiler tarafından çalındığı konusunda uyarı yapan emniyet yetkilileri, şifrenin mümkün olduğu kadar hızlı girilmesi gerektiğini vurguluyor ve ''Şifreyi yazanı gözleyen kişiler bazen çok yakında durmamalarına rağmen, şifreyi yazanın kol hareketinden şifreyi tespit edebiliyor. Bu yüzden şifre, kolu hareket ettirmeden, parmaklarla girilmeli. Şifrelerde bir harf, bir sayıyla değiştirilerek kullanılabilir'' uyarısını yapıyor.

Şifrelerde büyük ve küçük harflerin birlikte kullanılması da önerilirken, semboller ve yurt dışındaki art gözlerden korumak için Türkçe karakterli harflerin de kullanılması tavsiye ediliyor.

İnternet üzerinde kullanılacak şifrelerin yeterli uzunlukta olması ve belirli sürelerde değiştirilmesi gerekiyor. Pek çok web sitesi şifre belirlerken, ileride şifrenin unutulması durumunda hatırlatılması için kişilerden bir gizli soru ve yanıtının belirlenmesini isteyebiliyor. Şifreyi belirlerken gösterilen özenin, bu soru ve cevabı belirlerken de gösterilmesi öneriliyor. Tercih edilen bu sorunun yanıtının başkaları tarafından bilinemeyecek ve tahmin edilemeyecek nitelikte olmasına dikkat edilmesi gerekiyor.

Uyarıların sonunda, ''(MUR@tşen89), (Oğlum Levent 8, Kızım Nilüfer 3 Yaşında Yıl 2004 - OL8,KN3YY2004)(Ben 15 Senedir Mamak'ta Oturuyorum - B15SMO)'' gibi şife örnekleri veriliyor.