İş Bankası Genel Müdürü Aran: Aralık'ta 2,5 puanlık faiz indirimini hâlâ masada görüyorum

İş Bankası Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Hakan Aran, T&uuml;rkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nın (TCMB) ilk faiz indirimi i&ccedil;in Aralık ayının masada olduğu g&ouml;r&uuml;ş&uuml;n&uuml; dile getirdi. 14. Uluslararası Resort Turizm Kongresi nde bulunduğu Antalya da basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Aran, makro ekonomik g&uuml;ndem ve bankacılık sekt&ouml;r&uuml;yle ilgili soruları da yanıtladı. Aran ın a&ccedil;ıklamalarında &ouml;ne &ccedil;ıkan ifadeleri şunlar oldu: Ben 2,88&rsquo;lik Ekim enflasyonunu g&ouml;rmeden &ouml;nce Kasım ayında faiz indiriminin masada olduğunu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yordum. Ama bunu g&ouml;rd&uuml;kten sonra Kasım ayında bir faiz indirimini beklemek &ccedil;ok mantıklı değil. O nedenle Kasım ayı beklentim tabii ki sıfırlandı. Ama Aralık ayını masadan kaldırmış değilim. Aralık ayında bu sefer 2,5 puanlık bir faiz indirimini h&acirc;l&acirc; masada ve ihtimal dahilinde g&ouml;r&uuml;yorum. Onun i&ccedil;in de Kasım ayı enflasyonunu g&ouml;rmemiz gerekiyor. Kasım ayı enflasyonu y&uuml;zde 2&rsquo;nin altında gelirse bu Merkez Bankası na Aralık ayında faiz indirimi yaparak yıla başlama imkanı tanır. Bu da aslında ekonomide &ouml;ng&ouml;r&uuml;lebilirliğin sağlanması adına ve hepimizin 2025 planlarını yaparken Merkez Bankası nın atacağı adımları &ouml;ng&ouml;rebilmemiz adına olduk&ccedil;a da yararlı olur. Ben &uuml;lkemiz ekonomisinin bu kez bu 2,5 puanlık indirime ihtiyacı olduğunu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Aralık ayındaki indirimden kolay vazge&ccedil;memek lazım, &ccedil;&uuml;nk&uuml; o indirim bize nefes aldıracak bir indirim Sene sonundaki enflasyonun hala t&uuml;m bu şartlarda kasım ve aralık ayı ortaya &ccedil;ıktığında ben y&uuml;zde 44 l&uuml; seviyede olacağını, y&uuml;zde 44 l&uuml; bir enflasyonla yılı kapatacağımızı d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Politika faizinin y&uuml;zde 50 olduğunu dikkate aldığımızda y&uuml;zde 44&rsquo;l&uuml;k yılsonu enflasyonunun Merkez Bankası na dediğim 2,5 puanlık indirimi yaptırabileceğini; y&uuml;zde 47,5&rsquo;lik bir politika faizi ve y&uuml;zde 44&rsquo;l&uuml;k bir yıllık enflasyonla 2025 yılına başlayabileceğimizi d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Ge&ccedil;en yıl 2023 yılında Kasım ayında bu kongreye geldiğimizde o zaman sizlerle beraber konuşurken kasım ayında politika faizi y&uuml;zde 40&rsquo;mış, Aralık ayında ne olur sorusunu gene sormuşsunuz. Ben de o zaman aralık ayında 2,5 puanlık artırım beklediğimizi ve yıla 42,5 ile gireceğimizi, Merkez Bankası nın duyurduğu 2024 yılı enflasyon beklentisinin orta bandının 36, &uuml;st bandının 42 olduğunu, bu beklentideki bir Merkez Bankası nın 42,5&rsquo;lik bir politika faiziyle yıla başlamasının enflasyonla m&uuml;cadele konusundaki kararlılığını g&ouml;stermek adına &ouml;nemli bir adım olacağını s&ouml;yleyip 2,5 puanlık artırım bekliyoruz demişim ve aralık ayında 2,5 puanlık artırım olmuş. Enflasyon beklentisinin en &uuml;st puanı 42 iken 42,5 ile girmiş. O y&uuml;zden bu sefer 44 ger&ccedil;ekleşmeyi g&ouml;ren bir Merkez Bankası&rsquo;nın 2,5 puanlık indirimle indirim d&ouml;ng&uuml;s&uuml;n&uuml; bu yıl başlatması bence ge&ccedil;en seneki &ouml;ng&ouml;r&uuml;m&uuml;z ne kadar tutarlıysa bu yıl da o kadar tutarlı. O y&uuml;zden Aralık ayındaki indirimden kolay vazge&ccedil;memek lazım. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; o indirim bize nefes aldıracak bir indirim. 50 baz puanlık faizle &ccedil;ok ciddi bir faiz y&uuml;k&uuml;ne katlanıyoruz. Hep beraber toplum olarak katlanıyoruz. Sadece kendi i&ccedil;imizde birbirimize karşı &ouml;dediğimiz faizleri değil, &uuml;lke olarak yurt dışına karşı &ouml;dediğimiz faizleri de etkiliyor bu. O y&uuml;zden &uuml;lkeye de nefes aldıracak bir indirim olur. 2025 te de 2026 da da bu sıkı para politikası devam edecek Bizim orta vadeli programda hedeflediğimiz enflasyon tek haneye inene kadar sıkı para politikasının devam etmesi gerekiyor. O nedenle sıkı para politikası derken şunu kastediyorum. Y&uuml;zde 50 lik politika faizi y&uuml;zde 20 ye indiği d&ouml;nemde de sıkı para politikası devam edebilir, y&uuml;zde 10 a indiğinde de devam edebilir. Dolayısıyla 2025 te de 2026 da da bu sıkı para politikası devam edecek. Oranlar d&uuml;şse de biz d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z kadar rahatlayamayacağız eğer m&uuml;cadelede başarılı olursak. Ama enflasyonun kontrol altına alınmadığı, durduğu bir yerdeki faiz indiriminden, yani bizim bir &ouml;nce yaptığımız gibi enflasyon &ccedil;ıkarken yapılan faiz indiriminden bahsetmiyorum. O bir sıkılaşma değildi. O faiz indirimi parasal bollaşmaydı. Ve bedelini de zaten hem kurlarda hem enflasyonda &ouml;dedik. Ben hakiki manada enflasyon kontrol altına alındık&ccedil;a onu takip eden bir indirimden bahsettiğim i&ccedil;in benim beklediğim faiz indirimleri sıkılaşmayla &ccedil;elişmeyen faiz indirimi ve sağlıklı olan bir faiz indirimi. Dolayısıyla enflasyon d&uuml;şt&uuml;k&ccedil;e faizin d&uuml;şmesi kısmı &ccedil;ok &ouml;nemli. Bu konuda faizi indirip enflasyonun d&uuml;şmesini bekleme hatasına d&uuml;şmediğimiz s&uuml;rece ben sıkı para politikasının devam edeceğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. 2025 te yıllık enflasyon ortalaması y&uuml;zde 36 civarına gelir Yıl sonunda y&uuml;zde 24-26 bandındaki bir enflasyonun ulaşılabilir bir enflasyon olduğunu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Aylık enflasyonda geldiğimiz noktaya ve muhtemelen &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki yıl gelecek enflasyon verilerine bakınca 24-26 aralığındaki bir enflasyonun ger&ccedil;ek&ccedil;i ve bug&uuml;ne kadar yaptıklarımızı 2025 yılında tekrarlamamız durumunda olabilecek bir enflasyon olduğunu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. O zaman 2025&rsquo;te yıllık ortalaması y&uuml;zde 36 civarına gelir. Enflasyonla m&uuml;cadelede sonu&ccedil; alındık&ccedil;a makro ihtiyati tedbirlerde gevşeme beklerim &Ouml;zellikle enflasyonla m&uuml;cadelede sonu&ccedil; alındık&ccedil;a gevşeme beklerim. Ama bu gevşemenin dozu dediğim gibi enflasyonda kontrol&uuml; kaybetme noktasında değil tamamen kontrol ele alındığında olur. O y&uuml;zden gecikmeli gelir. Mutlaka ilk &ouml;nce enflasyondaki sonu&ccedil; alınır. Daha sonra kural seti gevşetilir. Kuralları gevşetmek i&ccedil;in hızlı davranmazlar. Yani faiz indirimini daha hızlı yaparlar ama o kurallar bizde kalır. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; arkada bu dengelenme s&uuml;recinde pek &ccedil;ok piyasada dengesizlik oluşuyor. Bazen piyasadaki T&uuml;rk Lirası bollaşıyor. Bu noktalarda sterilizasyon tedbirleri sırasında bankaların zorunlu karşılık mekanizması kullanılıyor. Ekonomideki dengelenme s&uuml;recinde y&uuml;k biraz bankaların omzuna yıkılmış durumda. O nedenle bu politikada bankalar en son gevşetilecek taraf olurlar. Biz T&uuml;rk bankacılık sekt&ouml;r&uuml; olarak bunun normalleşme sırasındaki y&uuml;k&uuml;n&uuml; &ccedil;ekmeye devam ederiz. Asgari &uuml;cret &ccedil;ok zor bir konu Asgari &uuml;cret konusuna hi&ccedil; girmek istemem. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; &ccedil;ok zor bir konu. Bir rakam telaffuz ettiğim zaman mutlaka ya işvereni ya asgari &uuml;cret zam beklentisi i&ccedil;inde olan kişileri kırmış olurum. Hassas bir konu. Daha &ouml;nce sorulmuştu. Allah masada olanların yardımcısı olsun demiştim. Sadece tek seferde bir oran telaffuz ederek masadan kalkılabilecek bir konu olmadığını tekrarlayabilirim. Asgari &uuml;cret zammı ne olursa olsun, sonucun nerede olduğuna bağlı olarak, mutlaka beraberinde ya işverenin ya asgari &uuml;cretli kesimin desteklenmesi gerektiğini ve uzlaşmanın &ccedil;ok zor olduğu bir alan olduğunu ifade edebilirim. Turizm sekt&ouml;r&uuml;ne verdiğimiz taahh&uuml;d&uuml; yerine getirdik 2024 yılında kredi b&uuml;y&uuml;melerine &ccedil;ok ciddi sınırlamalar geldi ve kredi b&uuml;y&uuml;meleri bankalar i&ccedil;in sınırlandırıldı. Bu sınırlamalar dahilinde biz ge&ccedil;en sene bu konuşmayı yaparken &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki 2 yıl i&ccedil;in turizm sekt&ouml;r&uuml;ne verdiğimiz 1 milyar dolarlık kredi bakiyemizi 2 milyar dolara &ccedil;ıkartacağımızı, 1 milyar dolar arttıracağımızı s&ouml;ylemiştim. 2024 yılında biz o kısıtlarla 1,5 milyar doları ge&ccedil;tik. 1 milyar 570 milyon dolara geldik. Dolayısıyla turizm sekt&ouml;r&uuml;ne verdiğimiz taahh&uuml;d&uuml; yerine getirdik. 2025 de de devam edeceğiz ve bu bakiyeyi 2 milyar dolara &ccedil;ıkarmakta kararlıyız. O kısıtlarda tercihimizi turizmden yana kullanıyoruz. &Ouml;ng&ouml;r&uuml;lebilirliği tesis ettiğinizde, insanlar faizin bir sonraki ay ineceğini g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;nde zaten &ouml;nceden pozisyon almaya başlarlar Faiz indirimlerinin konut satışlarını etkilemeyeceğini &ouml;ng&ouml;r&uuml;yorum. Tekrar bizi t&uuml;ketime y&ouml;nlendirecek, t&uuml;ketim tarafını canlandıracak bir faiz indirimi d&ouml;ng&uuml;s&uuml;nden bahsetmiyorum. Aslında parasal sıkılaşmadan vazge&ccedil;mekten bahsetmiyorum. Enflasyon kontrol altına alındık&ccedil;a, enflasyon d&uuml;şt&uuml;k&ccedil;e hala politika faizinin hep reel olarak pozitifte kaldığı, enflasyondaki d&uuml;ş&uuml;ş&uuml; takip eden, kontroll&uuml; bir faiz indiriminden bahsediyorum. Sadece oradaki pozitif marjin 6 puan olmasına gerek yok. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; inen bir ortamda 2,5 puanlık, 3 puanlık pozitif marjlar da bir sonraki ay i&ccedil;in &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k avantaj demektir pozisyon almak i&ccedil;in. &Ouml;ng&ouml;r&uuml;lebilirliği tesis ettiğinizde, insanlar faizin bir sonraki ay ineceğini g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;nde zaten &ouml;nceden pozisyon almaya başlarlar. O y&uuml;zden ben bunun sıkılaşmadan vazge&ccedil;mek anlamına gelmeyeceğini, sıkılaşma yıl boyu devam edeceği i&ccedil;in de herhangi bir şekilde konut başta olmak &uuml;zere bir kredinin t&uuml;r&uuml;nde patlamaya neden olmayacağını d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum, ki zaten mevcut kural seti, b&uuml;y&uuml;me kısıtları buna imkan vermez. Enflasyon muhasebesine ge&ccedil;tiğimiz zaman da vergiyi sekt&ouml;r olarak onun &uuml;zerinden &ouml;demeliyiz Ben y&uuml;ksek enflasyon varsa enflasyon muhasebesine ge&ccedil;ilmesi taraftarıydım. Ama biliyorsunuz bankacılık sekt&ouml;r&uuml;nde vergileri enflasyon muhasebesiz olarak &ouml;d&uuml;yoruz. Dolayısıyla enflasyon muhasebesiz olarak vergi &ouml;demeye 2025 yılında da devam edeceğiz. O nedenle enflasyon muhasebesine ge&ccedil;memizin bir anlamı yok. Yani iki iş yapmış olacağız. Teknik olarak fazladan bir s&uuml;re&ccedil; yaşanacak. Halbuki zaten yurt dışından bor&ccedil;lanan bankaların t&uuml;m&uuml; diğer yabancı para bor&ccedil; aldığımız m&uuml;şteriler, sendikasyona katılan bankalar i&ccedil;in yabancı para cinsinden enflasyona endeksli olarak da bu bilan&ccedil;oları a&ccedil;ıklıyor. İ&ccedil;eride de mevcut sistemin devam etmesi, -vergi zaten onun &uuml;zerinden &ouml;denecekse-, enflasyon muhasebesine ge&ccedil;işin de bankalar i&ccedil;in bir yıl &ouml;telenmesi m&uuml;mk&uuml;n olabilir. Bir sorun yaratmaz diye d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Ama normal şartlarda enflasyon muhasebesine ge&ccedil;meliyiz. Enflasyon muhasebesine ge&ccedil;tiğimiz zaman da vergiyi sekt&ouml;r olarak onun &uuml;zerinden &ouml;demeliyiz. Ama zaten vergi &ouml;deyemeyeceğimiz yasal olarak ortaya &ccedil;ıkmışken de enflasyon muhasebesine ge&ccedil;menin bize &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k bir kazancı olmaz diye d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. D&ouml;viz kredilerinde g&ouml;r&uuml;n&uuml;m Merkez Bankası yabancı para kredilere de b&uuml;y&uuml;mede sınır getirdikten sonra o sınır &ccedil;ok işlemedi. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; yabancı para kredi iştahı ve T&uuml;rkiye deki yabancı para kredi portf&ouml;y&uuml;n&uuml;n b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml; o b&uuml;y&uuml;me sınırları i&ccedil;inde de kredi verilmeye devam edilmesine neden oldu. Firmaların &ouml;nemli b&ouml;l&uuml;m&uuml; yabancı para kredi alarak kısa pozisyona ge&ccedil;meyi ve aldığı kredilerle T&uuml;rk Lirasına d&ouml;n&uuml;p işletme sermayesi ihtiyacını karşılamayı tercih edince şu anda Merkez Bankası bu alana daha sıkı bir şekilde bakmaya başladı. O nedenle burada da kısıtların artma ihtimali artıyor. Her ge&ccedil;en g&uuml;n daha &ccedil;ok kısıt gelme, o y&uuml;zde 1,5 oranın da aşağıya &ccedil;ekilme ihtimali var. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; Merkez Bankası nın istemediği bir şey oluyor. Yabancı para krediyle i&ccedil;erideki T&uuml;rk lirasına d&ouml;n&uuml;ş hızlanıyor ve TL kredideki b&uuml;y&uuml;meyle i&ccedil;eride lira bollaşıyor. Bu da aslında arzu etmediği bir şekilde enflasyonist etkinin devam etmesine neden oluyor. Yabancı para krediler de bunun par&ccedil;ası olduğu i&ccedil;in ben b&uuml;y&uuml;menin dozunun biraz daha d&uuml;şmesini beklerim. Net faiz marjlarımız sıfır seviyesinde, yani başa baş noktasında Dokuz aylık bilan&ccedil;oları a&ccedil;ıkladık. Dokuz aylık bilan&ccedil;olarda g&ouml;r&uuml;yorsunuz. İ&ccedil;inde bulunduğumuz ekonomik konjonkt&uuml;r bankalar i&ccedil;in bankacılıktan kar etmeyi m&uuml;mk&uuml;n kılmıyor. Hepimiz zarar etmemek i&ccedil;in m&uuml;cadele ediyoruz. Dolayısıyla son &ccedil;eyrekte bu tablo devam eder. Net faiz marjlarımız sıfır seviyesinde. Yani başa baş noktasında. Bilan&ccedil;olarımız kar &uuml;retmiyor. O y&uuml;zden son &ccedil;eyrekte de benzeri bir tabloyu g&ouml;r&uuml;r&uuml;z. S&uuml;rpriz bir son &ccedil;eyrek karlılığı ya da karsızlığı oluşmaz diyebilirim. Y&uuml;zde 43 bandı hala yabancıların 2 yıllık tahvilimize girmesi i&ccedil;in cazip bir faiz oranı Aslında dikkat ederseniz bu y&uuml;zde 43 seviyesindeki faizler bizim 2 yıllık g&ouml;sterge tahvillerimiz i&ccedil;inde yıl boyu etrafında dalgalandı. Yani y&uuml;zde 45&rsquo;lere de geldi, y&uuml;zde 38&rsquo;lere de indi. Dolayısıyla bu 43 bandı hala yabancıların 2 yıllık tahvilimize girmesi i&ccedil;in cazip bir faiz oranı. Faiz indirim d&ouml;ng&uuml;s&uuml;n&uuml;n başlayacağını, T&uuml;rkiye deki enflasyonun y&uuml;zde 20&rsquo;li seviyelere ineceğini d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z bir ortamda 2 yıllık kağıdın y&uuml;zde 43 faizinin hala cazip olduğunu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Dolayısıyla &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki yıl zaten faiz indirimi başladığında para nereye gider derseniz, ben 2 yıllık tahviller başta olmak &uuml;zere bizim 2 yıllık ve 5 yıllık kağıtlarımıza paranın gideceğini, hatta 10 yıllıkların da bundan nasibini alacağını, dolayısıyla faiz indirim tarafında ge&ccedil;en sene g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z dolardan T&uuml;rk lirasına ge&ccedil;işin bu sefer T&uuml;rk lirasından kağıtlar y&ouml;n&uuml;ne, tahvillere doğru ge&ccedil;işin başlayacağını d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Swap limitlerinin kademeli olarak a&ccedil;ılması senaryosunda net faiz marjında iyileşme beklenebilir mi? Aslında net faiz marjımızdaki iyileşmeden ziyade kur hareketini belirleyecek olan ve i&ccedil;erideki gene bizim bor&ccedil;lanma maliyetlerimizi etkileyecek bir unsur olur. Ama b&ouml;yle bir dengelenme s&uuml;recinde risklerimizi de kırılganlıklarımızı da arttıracağı i&ccedil;in ilk aşamada tercih edilmeyeceğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Biraz daha bu enflasyon kontrol altına alındıktan, belki o korkular azaldıktan sonra swap limitleri arttırılabilir. Yoksa o sıcak bir para ve o sıcak paraya kapıyı a&ccedil;tığınız zaman &ccedil;ıkışını da g&ouml;ze almanız gerekiyor. O &ccedil;ıkışı g&ouml;ze alabileceğimiz rezerv seviyelerine hen&uuml;z gelmediğimizi d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum.

İş Bankası Genel Müdürü Aran: Aralık'ta 2,5 puanlık faiz indirimini hâlâ masada görüyorum

Öne Çıkanlar