İş Bankası/Aran: Politika faizi 2025 sonuna kadar yüzde 25'e inebilir

İş Bankası Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Hakan Aran, Banka nın 100. kuruluş yıl d&ouml;n&uuml;m&uuml; dolayısıyla AA&rsquo;ya yaptığı a&ccedil;ıklamada, yılın ilk 6 ayında &ouml;nceliğin fiyat istikrarını sağlamak ve enflasyonu d&uuml;ş&uuml;rmek olduğu i&ccedil;in T&uuml;rkiye de &ccedil;ok ciddi bir parasal sıkılaşmaya gidildiğini, şu anda da sıkılaşma adımlarının sonu&ccedil;larının g&ouml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml;n&uuml; belirtti. Aran Banka&rsquo;nın kuruluş yıl d&ouml;n&uuml;m&uuml; dolayısıyla yaptıpı a&ccedil;ıklamada 26 Ağustos 1924 te 2 şube, 37 &ccedil;alışan ve 1 milyon lira sermayeyle yola &ccedil;ıkan Bankanın, bug&uuml;n 20 bin &ccedil;alışanı ve 1042 şubesinin bulunduğunu, 285 milyar liralık &ouml;z kaynak b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml;ne ulaştığını s&ouml;yledi. Aran, 11 &uuml;lkede 22 yurt dışı şube, 3 banka, 2 temsilcilikle esasında b&ouml;lgesel bir bankaya d&ouml;n&uuml;şen İş Bankasının aktif b&uuml;y&uuml;kl&uuml;k, kredi ve mevduatta &ouml;zel bankalarda birinci konumunu s&uuml;rd&uuml;rmesinin, İşCep in d&uuml;nyanın en iyi mobil bankacılık uygulaması se&ccedil;ilmesinin 100 yılda Bankanın nereden nereye geldiğinin g&uuml;zel bir g&ouml;stergesi olduğunu vurguladı. Aradan ge&ccedil;en bir asırda d&uuml;nyada da T&uuml;rkiye de de &ccedil;ok şeyin değiştiğini, d&ouml;n&uuml;şt&uuml;ğ&uuml;n&uuml; ifade eden Aran, konuşmasını ş&ouml;yle s&uuml;rd&uuml;rd&uuml;: Kurulduğumuz g&uuml;nden bu yana bizim i&ccedil;in değişmeyen bir şey var; o da ilk faaliyete başladığımız g&uuml;nk&uuml; ana amacımız neyse bug&uuml;n de aynı amacı taşımak&hellip; &Uuml;lke ekonomisinin b&uuml;y&uuml;mesine ve istihdama, refahın artmasına katkı... İş Bankası 1924 te bunun i&ccedil;in vardı, bug&uuml;n de bunu yapıyor. O g&uuml;n belki omzunda &ccedil;ok ağır bir y&uuml;k vardı. Hi&ccedil; kimse yokken bunu yapıyordu. Bug&uuml;n yanında diğer bankalarla, kurum ve kuruluşlarla beraber yapıyor. 100 yıl sonra geriye d&ouml;n&uuml;p baktığımızda, İş Bankasının hep bir bankanın &ccedil;ok daha &ouml;tesinde bir kurum olduğunu, bir taraftan &uuml;lke ekonomisine katkı sağlarken diğer taraftan da zor zamanlarda hep dayanışma ruhuyla hareket edip &uuml;lkemizin iyi g&uuml;n&uuml;nde olduğu gibi k&ouml;t&uuml; g&uuml;n&uuml;nde de sorumluluk aldığını g&ouml;r&uuml;yoruz. Aran, ilk milli banka , ilk &ouml;zel banka , ilk modern banka olarak kurulan İş Bankasının, bu &ouml;zelliklerini harmanladığı h&uuml;viyetini 100 yıldır &uuml;zerine s&uuml;rekli bir şeyler koyarak yaşatmasını kıymetli bulduğunu s&ouml;yledi. İşbirlikleri yaratmak ve bunlarla d&uuml;nyaya a&ccedil;ılmak, bu yolda bir fark yaratmak peşindeyiz Aktif b&uuml;y&uuml;kl&uuml;kte en b&uuml;y&uuml;k &ouml;zel banka konumundaki İş Bankasının d&uuml;nyaya a&ccedil;ılmaya hazır olduğunu belirten Aran, ş&ouml;yle konuştu: İkinci y&uuml;zyılımızda bir k&uuml;resel banka nasıl konumlandırılıyorsa o seviyeye ulaşmayı, d&uuml;nyada en geniş coğrafyada, en fazla m&uuml;şteriye dokunan, hisse değeri en y&uuml;ksek ilk 10 bankadan biri olmayı hedefliyoruz. Global bir oyuncu olarak k&uuml;resel ligde d&uuml;nyanın &ouml;nde gelen ilk 10 bankası arasına giren bir İş Bankası hikayesi &uuml;lkemize &ccedil;ok yakışır. 100 yıl &ccedil;ok uzun bir zaman... Cumhuriyetin kurulduğu şartları, o g&uuml;nk&uuml; yokluğu, kurucumuz Gazi Mustafa Kemal Atat&uuml;rk ve ilk Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml;m&uuml;z Celal Bayar ın İş Bankasını bize emanet ettiği koşulları d&uuml;ş&uuml;n&uuml;rsek biz niye b&ouml;yle bir bayrak teslim etmeyelim? O nedenle rekabeti &uuml;lke dışına &ccedil;ıkarmak, T&uuml;rkiye deki diğer finans kurumlarını rakip olarak değil yol arkadaşı olarak g&ouml;r&uuml;p asıl k&uuml;resel rekabette g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir oyuncu olmak adına adımlar atmak bizim i&ccedil;in &ccedil;ok daha değerlidir. İster bankacılık ister reel sekt&ouml;r olsun, t&uuml;m ekosistemin her bir kuruluşunu iş ortağımız g&ouml;r&uuml;p onlarla beraber g&uuml;&ccedil;lerimizi birleştirip k&uuml;resel rekabette fark yaratacak adımlar atıyoruz. İşbirlikleri yaratmak ve bunlarla d&uuml;nyaya a&ccedil;ılmak, bu yolda bir fark yaratmak peşindeyiz. Aslında biz b&uuml;t&uuml;n stratejimizi buna g&ouml;re konumlandırıyoruz &ccedil;&uuml;nk&uuml; 100 yıllık hikaye ger&ccedil;ekten &ccedil;ok sağlam, İş Bankasının başarabileceği bir hikaye olmalı. İngiltere ve AB yi kapsayacak bir dijital banka hedefine ulaşma yolunda &ccedil;alışıyoruz Hakan Aran, son d&ouml;nemde dijitalleşme odağında b&ouml;lgesel anlamda yeni bankacılık yatırımlarına hız verdiklerini s&ouml;yledi. Bunun i&ccedil;in &ouml;ncelikle İngiltere de OYAK Grubu yatırımlarından Birleşik &Ouml;deme Hizmetleri ve Elektronik Para AŞ ile kendi grup şirketlerinin sahipliğinde Is United Payment Systems Limited isimli yeni bir ortaklık kurulduğunu ve hemen ardından İngiltere de &ouml;deme lisansına sahip, faaliyetlerine devam eden yerel bir kuruluşun satın alımına y&ouml;nelik s&uuml;re&ccedil;lerin y&uuml;r&uuml;t&uuml;lmeye başlandığı bilgisini paylaşan Aran, Bankanın yurt dışı odaklı dijital genişlemesinin ilk adımı olarak sinerji yaratacak işbirlikleri tesis edilmek suretiyle İngiltere merkezli dijital banka yolculuğuna başlandığını bildirdi. İngiltere de başlayan bu işbirliğinin gelişerek devam ettiğini anlatan Aran, T&uuml;rkiye de de y&uuml;zde 100 Banka iştiraki olan Moka &Ouml;deme Kuruluşunun, Birleşik &Ouml;deme Hizmetleri ile birleşmesine y&ouml;nelik &ccedil;alışmaların son aşamaya geldiğini dile getirdi. Aran, bu birleşme ile Azerbaycan, G&uuml;rcistan ve T&uuml;rk Cumhuriyetlerini i&ccedil;ine alıp Orta Asya dan başlayarak Kuzey Afrika ile Orta Doğu ya dek uzanacak bir alanı kapsayacak b&ouml;lgesel fintek olma hedefine doğru emin adımlarla ilerleyeceklerini ifade etti. İngiltere nin yanında Avrupa da zaten Almanya daki banka yatırımları İşbank AG &uuml;zerinden uzun yıllardır hizmet verildiğini anlatan Aran, tesis edilmekte olan yeni ortaklıklarla Bankanın ikinci y&uuml;zyıl perspektifini yansıtacak şekilde, &ouml;ncelikle İngiltere ve AB yi kapsayacak bir dijital banka hedefine ulaşma yolunda &ccedil;alıştıklarını belirtti. İlk y&uuml;zyılda şube a&ccedil;arak gidiyorduk, şimdi de İşCep i &ccedil;oklayarak gideceğiz İş Bankası Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Aran, T&uuml;rkiye nin ilk mobil bankacılık uygulaması, 14,7 milyon aktif m&uuml;şteriye ulaşan İşCep in, her g&uuml;n yaklaşık 6 milyon kişi tarafından ziyaret edildiğini, s&uuml;rekli yeni deneyim ve fonksiyonlarla zenginleştirilen uygulamanın Bankanın dijitalleşmesindeki en b&uuml;y&uuml;k g&uuml;&ccedil; olduğunu vurguladı. Aran, Dijital bankacılıkta lokomotif niteliğindeki İşCep uygulamasıyla ilk y&uuml;zyılımızda şube a&ccedil;arak ger&ccedil;ekleştirdiğimiz yayılma stratejimizi, ikinci y&uuml;zyılda bu kez globalde dijitalleşmenin sunduğu fırsatları değerlendirerek yapmayı istiyoruz. Temel fark, ilk y&uuml;zyılda şube a&ccedil;arak gidiyorduk, şimdi de İşCep i &ccedil;oklayarak gideceğiz. dedi. (Holdingleşme) Bizim a&ccedil;ımızdan vazge&ccedil;mek gibi bir durum s&ouml;z konusu değil Holdingleşme s&uuml;recine ilişkin de bilgi veren Aran, 31 Aralık 2023 bilan&ccedil;osuyla holdingleşme başvurusunda bulunulduğunda mevzuat gereği t&uuml;m s&uuml;re&ccedil;lerin 31 Ağustos 2024 e kadar tamamlanması, bu kapsamda bu tarihe kadar kurumlarca ger&ccedil;ekleştirilen değerlendirmelerin tamamlanarak bir ay &ouml;ncesinden olağan&uuml;st&uuml; genel kurul &ccedil;ağrısı yapılması ve o genel kurulda onaylatılmasının gerektiğini belirtti. 31 Ağustos a kadar s&uuml;reci sonu&ccedil;landırma imkanının kalmadığına işaret eden Aran, Bizim a&ccedil;ımızdan vazge&ccedil;mek gibi bir durum s&ouml;z konusu değil holdingleşmeden vazge&ccedil;medik. Bu tarihten sonraki s&uuml;re&ccedil;te ilgili kurumlardan gelecek değerlendirmeler dikkate alınarak nasıl bir aksiyon alacağımıza karar vereceğiz. dedi. Bankanın finansal sonu&ccedil;ları ve yıl sonu hedeflerine ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Aran, ilk yarı sonu&ccedil;larını a&ccedil;ıklarken 2024 i&ccedil;in &ouml;z kaynak karlılığı beklentisini y&uuml;zde 30 lu seviyelerde, net faiz marjını y&uuml;zde 2 lerde olacak şekilde revize ettiklerini belirtti. Yapay zeka &ccedil;ok dikkatle uygulanması, izlenmesi gereken bir teknoloji Hakan Aran, Bankanın teknoloji yatırımlarına değinerek, t&uuml;m sekt&ouml;rleri k&ouml;kten etkileyecek bir teknoloji olan yapay zekanın &ccedil;ok dikkatle uygulanması ve izlenmesi gerektiğini vurguladı. 30-40 yıl &ouml;nce her alana damga vuran otomasyon, bilgisayarlaşma s&uuml;recindeki gibi şu andaki &uuml;retken yapay zeka d&ouml;neminde de İnsanların işi elinden mi alınacak? gibi endişeler yaşandığını ifade eden Aran, O y&uuml;zden ChatGPT, &uuml;retken yapay zeka &ccedil;ok dikkatle uygulanması, izlenmesi gereken bir teknoloji &ccedil;&uuml;nk&uuml; artık hepimiz kopyalanabiliyoruz. dedi. Yapay zekayı en iyi kullanan alanlardan birinin bankacılık sekt&ouml;r&uuml; olduğuna işaret eden Aran, bu teknolojinin m&uuml;şteri deneyiminde kişiselleşmeyi sağlama ve arka plan s&uuml;re&ccedil;lerinde maliyetlerin azaltılması i&ccedil;in t&uuml;m operasyonların m&uuml;mk&uuml;n olabildiğince sade, basit ve d&uuml;ş&uuml;k maliyetli hale getirilmesinde b&uuml;y&uuml;k &ouml;nem taşıdığını kaydetti. Stratejimiz, m&uuml;şterilerimizin dijital ve yeşil d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m yolculuğunda beraber hareket etmek&rdquo; Hayatta gittik&ccedil;e daha da &ouml;nemli yer edinecek yeşil ve dijital d&ouml;n&uuml;ş&uuml;me dikkati &ccedil;eken Aran, s&ouml;zlerini ş&ouml;yle s&uuml;rd&uuml;rd&uuml;: İki d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m bir arada yapıldığı zaman şirketlerin yeni iş yapma şekilleri ortaya konacak ve bankaların da bu s&uuml;re&ccedil;te şirketlerin yanında yer alması gerekecek. Bizim bu ama&ccedil;la hayata ge&ccedil;irdiğimiz 100 KOBİ nin İkiz D&ouml;n&uuml;ş&uuml;m Yolculuğu Projesi yle KOBİ lerin dijital ve yeşil d&ouml;n&uuml;ş&uuml;mlerinde cesaret veren başarı hikayeleri yazmalarına vesile olmayı hedefledik. Teknolojiyi ve yapay zekayı doğru kullanmaya, s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirlikle ilgili yolculuğunu doğru kurgulamaya &ccedil;alışan bir banka olarak, stratejimizi t&uuml;m m&uuml;şterilerimizle beraber hareket edeceğimiz, gerekli finansman ihtiyacını karşılayacağımız şekilde oluşturuyoruz. Dijitalleşmenin beraberinde getirdiği yeni iş yapma bi&ccedil;imlerinin tamamını deneme konusunda istekliyiz. Ticaret, eğer bir platform &uuml;zerinde dijitalleşiyorsa biz de bankacılığı o platform &uuml;zerine taşıyoruz. M&uuml;şterilerimizin g&uuml;ndelik hayatlarında en fazla tercih ettikleri platformlara, bankacılık &uuml;r&uuml;n ve hizmetlerimizi servis modeli ile taşıyoruz. Demir-&ccedil;elik ticareti geleneksel yolla değil de internet &uuml;zerinden yapılmaya başlanıyorsa biz de internet &uuml;zerindeki demir &ccedil;elik ticaretinin olduğu yerde kredilendirmeyi yapıyoruz. Yapılmıyorsa &ouml;nce ticaretin internet &uuml;zerinden yapılmasını sağlıyoruz. Bireysel ya da ticari m&uuml;şteri fark etmeksizin, &uuml;r&uuml;n ve hizmetlerimizi en &ccedil;ok tercih edilen uygulamalarda yer alacak servislere ve altyapılara d&ouml;n&uuml;şt&uuml;rerek kullandırmak vizyonuyla hareket ediyoruz. Girişimcilik, yeni iş modelleri ile geleneksel ekonomideki verimlilik sorununun re&ccedil;etesi İş Bankası Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Aran, girişimcilik d&uuml;nyasına ilişkin değerlendirmelerini paylaşarak, yeni dijital ekonominin &ouml;nemli akt&ouml;rleri girişimciler i&ccedil;in &ouml;zel ihtisas şubesi kurduklarını, programlar y&uuml;r&uuml;tt&uuml;klerini, girişimlere yatırım yaptıklarını anlattı. Aran, &Uuml;niversitelerde &uuml;retilen bilimin girişimcilik d&uuml;nyası ve girişimler aracılığıyla topluma yayılması, geleneksel sanayi kuruluşlarına, ticari işletmelere aktarılması ve bu yolla verimlilik artışının, dijital d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m&uuml;n, yeşil d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m&uuml;n yapılması ekseninde girişimcilik, İpek Yolu gibi bilimden ilerlemeye giden yolculukta &ouml;nemli bir ge&ccedil;iş yeri... Girişimciliği, yeni iş modelleri ile geleneksel ekonomideki verimlilik sorununun re&ccedil;etesi olarak g&ouml;r&uuml;yoruz. diye konuştu. Toplam fakt&ouml;r verimliliğini artırmanın yolunun buluşlardan, yeni iş yapış şekilleri kazanabilmekten ve şirketlerin bunu kullanmasını sağlamaktan ge&ccedil;tiğini vurgulayan Aran, 2015 yılında başladıkları yeni nesil girişimcilik yolculuğu ile T&uuml;rkiye de girişimcilik ekosisteminin gelişmesi, girişimlerle &uuml;r&uuml;n hizmet geliştirilmesi ve &uuml;r&uuml;nlerin kendi m&uuml;şteri tabanlarına g&ouml;t&uuml;r&uuml;lmesi konusunda &ccedil;alışmalar y&uuml;r&uuml;tt&uuml;klerini anlattı. Aran, startupların yurt dışı a&ccedil;ılım ve global başarı hikayesi yaratma yolculuklarında daima yanlarında yer aldıklarını da s&ouml;yledi. Paydaşlarımızla beraber karbon ayak izimizi sıfırlamada kararlıyız S&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirlik ve yeşil d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m stratejilerini az s&ouml;z, &ccedil;ok iş diye &ouml;zetleyen Aran, Net Sıfır Bankacılık Birliğinin &uuml;yesi olarak portf&ouml;y emisyonlarına dair taahh&uuml;tlerde bulunduklarını, ayrıca Bankanın kendi hizmet ve faaliyet noktalarındaki doğrudan operasyonlarından kaynaklanan karbon ayak izlerini sıfırlamak i&ccedil;in de hedef tarihi 2035 ten 2026 ya &ccedil;ektiklerini hatırlattı. M&uuml;şterilerinin karbon ayak izini &ouml;l&ccedil;me ve sıfırlama konusunda &ccedil;alışmalar yaptıklarını anlatan Aran, M&uuml;şterilerimizin yeşil d&ouml;n&uuml;ş&uuml;mde ihtiya&ccedil; duydukları danışmanlığın yanında yatırımlarının uygun koşullarda, uygun faiz oranları ve vadelerle finansmanını sağlıyor, onların bu d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m&uuml;n&uuml; tamamlamasına yardımcı oluyoruz. M&uuml;şterilerimiz ve tedarik&ccedil;ilerimizle beraber toplam karbon ayak izimizi sıfırlama yolculuğunu &ccedil;ok kararlı bir şekilde s&uuml;rd&uuml;r&uuml;yoruz. diye konuştu. Parasal sıkılaşma adımlarının sonu&ccedil;ları g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor Aran, yılın ilk 6 ayında &ouml;nceliğin fiyat istikrarını sağlamak ve enflasyonu d&uuml;ş&uuml;rmek olduğu i&ccedil;in T&uuml;rkiye de &ccedil;ok ciddi bir parasal sıkılaşmaya gidildiğini, şu anda da sıkılaşma adımlarının sonu&ccedil;larının g&ouml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml;n&uuml; belirtti. &Uuml;retim, talep ve istihdamdaki azalmanın derinleşeceğini ifade eden Aran, buradaki stresin g&uuml;ven endekslerinde de kendini g&ouml;sterdiğini, mevsimsellikten arındırılmış reel kesim g&uuml;ven endeksinin 2020 yılından bu yana ilk kez 100 eşik seviyesinin altına gerileyerek bozulan beklentilere işaret ettiğini, diğer g&uuml;ven endekslerindeki (t&uuml;ketici, hizmet sekt&ouml;r&uuml;, perakende ticaret ve inşaat) bozulmanın da s&uuml;rd&uuml;ğ&uuml;n&uuml; s&ouml;yledi. Amacımız fiyat istikrarını sağlamaksa, enflasyonu d&uuml;ş&uuml;rmekse bunun bedelini de &ouml;deyeceğiz Şu andaki tablonun, para politikasında sonu&ccedil; alırken ve fiyat istikrarı sağlanırken aslında diğer tarafta ne ile karşılaşacaklarını, yapılanların ne pahasına yapıldığını g&ouml;sterdiğini kaydeden Aran, Amacımız fiyat istikrarını sağlamaksa, enflasyonu d&uuml;ş&uuml;rmekse bunun bedelini de &ouml;deyeceğiz. dedi. Bu yıl ekonomik b&uuml;y&uuml;menin y&uuml;zde 3,5 civarında oluşmasını beklediğini, dolayısıyla ekonominin soğuduğunu belirten Aran, s&ouml;yle devam etti: Aslında aynı mekanizma ekonomi &ccedil;ok sıcakken de ge&ccedil;erliydi. Daha &ouml;nceki ekonomi politikasını d&uuml;ş&uuml;n&uuml;n; enflasyonist baskıların arttığı bir ortamda y&uuml;zde 8-10 civarındaki faiz oranları ile uzun vadeli yatırım kredileri verdik. T&uuml;m şirketlerin para kazandığı bir d&ouml;nem oldu. Ucuz bir şekilde ve d&ouml;viz rezervimiz yokken bunu yaptığımızda da bir bedel &ouml;deyeceğimizi bilmeliydik. Hem i&ccedil;eride tasarrufumuz yeterli değilken hem dışarıdan kaynağa ihtiyacımız varken, faiz indirdiğimizde herkesin &ccedil;ılgınca parasını değer kaybetmeyecek alanlara yatırma telaşına gireceğini, bunun da enflasyonu kontrolden &ccedil;ıkaracağını biliyorduk. Şimdi de enflasyonla m&uuml;cadele edeceğiz, kontrol altına alacağız dediğimizde b&uuml;y&uuml;mede, istihdamda, &uuml;retimde, ihracatta sorunlar yaşayacağımızı bilmemiz gerekiyor. Maalesef hayatta ger&ccedil;ek ve kalıcı başarı her zaman &ccedil;ok boyutlu optimizasyon problemlerini &ccedil;&ouml;zebilmekle m&uuml;mk&uuml;n, tek y&ouml;nl&uuml; maksimizasyonla ise ancak bedelini &ouml;demek şartıyla ge&ccedil;ici başarılar elde edebilirsiniz. Enflasyon kontrol altına alınıp fiyat istikrarı sağlandıktan sonra ekonominin dengeye ulaşacağını ve rahatlamanın ancak 2026 yılında g&ouml;r&uuml;lmesini beklediğini ifade eden Aran, Fiyat istikrarı sağlanırken ve bunun i&ccedil;in bir bedel &ouml;derken mutlaka sorunlarımızı &ccedil;ok boyutlu ele almalı, &uuml;retime ve ihracata dayalı ekonomi modeli yaklaşımımıza zarar verecek aşırılıklardan ka&ccedil;ınmalıyız. Ancak bu şekilde tekrar normale d&ouml;nebiliriz. Umarım hem reel sekt&ouml;r&uuml; korumayı hem kredilerdeki kısıtlamaları kaldırmayı ve bankaların &uuml;zerindeki zorunlu karşılık baskısını azaltmayı hem de Merkez Bankası rezervlerini cari a&ccedil;ığı rahatlıkla finanse edebilecek noktaya getirmeyi, fiyat istikrarıyla birlikte eş zamanlı sağlayabiliriz. Y&uuml;zde 5 oranında alışık olduğumuz yıllık ekonomik b&uuml;y&uuml;meyi ger&ccedil;ekleştirirken de bir daha cari a&ccedil;ık vermemek i&ccedil;in mutlaka uzun vadeli yapısal d&ouml;n&uuml;ş&uuml;mlere, projelere ve ciddi reformlara ihtiyacımız var, bu t&uuml;r projeleri konuşmalıyız ancak o zaman istihdam kaybının &ouml;n&uuml;ne ge&ccedil;er, işsizlik oranını y&uuml;zde 10 un altında tutabiliriz. Bunun i&ccedil;in de &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki 1,5 yılı nasıl idare edebileceğimize iyi bakmamız, 2026 yılından sonra neler yapacağımızı konuşmamız gerekiyor. değerlendirmesinde bulundu. Politika faizi 2025 sonuna kadar y&uuml;zde 25 e inebilir Hakan Aran, sıkılaşmada hen&uuml;z kredilerin b&uuml;y&uuml;mesindeki sınırın gevşemesini beklemediklerini, bankaların bu s&uuml;reci y&ouml;netebileceğini belirterek, faiz indirim d&ouml;ng&uuml;s&uuml;n&uuml;n ne zaman başlayacağına dair şunları kaydetti: Ekim ayı Para Politikası Kurulu toplantısında Merkez Bankasının bir aksiyon almayacağını, sadece s&ouml;zl&uuml; ve yazılı y&ouml;nlendirmeyle izleyen d&ouml;nemde faiz indirimlerine başlayabileceğinin sinyalini vereceğini sanıyorum. Yıllık enflasyonun ve enflasyon eğiliminin politika faizi seviyesinin altında kalıcı olarak şekilleneceğinin net olarak g&ouml;r&uuml;lmesiyle birlikte kasım ayından itibaren 250 baz puan seviyesinde faiz indirimleri i&ccedil;in fırsat oluşacağı ve bu yılın sonunda politika faizinin y&uuml;zde 45 e, &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki yılın sonunda da y&uuml;zde 25 e indirilebileceği kanaatindeyim. Bu, T&uuml;rkiye de enflasyonun kontrol altına alınması, sistemin işleyişi ve reel sekt&ouml;r &uuml;zerindeki y&uuml;k&uuml;n hafiflemesi gibi unsurlarla birleştiğinde 2026 yılına umutla bakmamızı sağlar. Enflasyonun da 2025 sonunda y&uuml;zde 20 civarına d&uuml;şebileceğini &ouml;ng&ouml;r&uuml;yoruz. Bu, bizim i&ccedil;in pek &ccedil;ok dengenin sağlanması a&ccedil;ısından &ouml;nemli. Bu yolculuk, Orta Vadeli Program (OVP) ve maliye politikasıyla destekleniyor. T&uuml;rkiye nin de sanırım bunu başarmaktan başka &ccedil;aresi yok. Hanehalkı, aylık enflasyon y&uuml;zde 1 lere indiğinde g&uuml;ven hisseder İş Bankası Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Aran, enflasyonda hanehalkının hissettiği enflasyon ile piyasa beklentileri arasındaki makasa ilişkin de hanehalkının, baz etkisi devreden &ccedil;ıkıp da aylık enflasyon y&uuml;zde 1 ler seviyesine indiğinde ancak g&uuml;ven hissedeceğini, o nedenle hanehalkındaki beklentinin piyasa beklentilerine yakınsaması i&ccedil;in aylık enflasyonun ger&ccedil;ek manada y&uuml;zde 1 li seviyelere, hatta y&uuml;zde 1 in altına inmesi gerektiğini s&ouml;yledi. Aran, okulların a&ccedil;ılması, servis &uuml;creti zamları, eğitim masrafları gibi nedenlerle eyl&uuml;l ayında bunun hissedilemeyeceğini ancak ekim ayından itibaren yakınsama olacağı d&uuml;ş&uuml;ncesini dile getirdi. Ekonomiye dair 2024 beklentilerini de paylaşan Aran, T&uuml;rkiye nin b&uuml;y&uuml;me oranının y&uuml;zde 3,5, cari a&ccedil;ığının 30 milyar dolar, işsizlik oranının y&uuml;zde 9-10 aralığında olmasını, TL nin de yılı reel bazda değerlenme ile kapatmasını &ouml;ng&ouml;rd&uuml;klerini belirtti. Krediyi, hikayesi olan nitelikli yatırımcılar kullanacak Hakan Aran, kredi sınırlamaları i&ccedil;erisinde kredilerin ağırlıklı olarak hikayesi olan nitelikli yatırımcılara gideceğini, kredi sıkışıklığının 2025 yılı boyunca devam edeceğini d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;ğ&uuml;n&uuml; s&ouml;yledi. Merkez Bankasının kimse faiz indirimi beklemesin s&ouml;ylemiyle esasında bunu anlatmaya &ccedil;alıştığını belirten Aran, Bu sıkılık devam edecek. Şu anda kredi ile ilgili ne yaşıyorsak bunu aslında 2025 yılı boyunca da yaşayacağız. Bug&uuml;n 50 pahalıysa o g&uuml;n de 25 pahalı olacak. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; insanlar faiz indirim d&ouml;ng&uuml;s&uuml; başladığında &lsquo;Bir sonraki ay faiz inecek. Ben niye şimdi kullanayım?&rsquo; diyecek. O y&uuml;zden zamana karşı yarışan, bir an evvel bir şey yapmak isteyen, hikayesi olan nitelikli yatırımcılar değişken faizli krediyi tercih edecekler. Zamanla da faiz maliyetleri azalacak, hem TL hem yabancı para (YP) faizlerin y&ouml;n&uuml; bundan sonra aşağı doğru olacak. Bu nedenle sabit faizli krediye bu d&ouml;nemde &ccedil;ok rağbet olmayacaktır. diye konuştu. Zorunlu karşılıklar bankaların karlılığı &uuml;zerinde baskı oluşturuyor Sıkılaştırma adımlarından, d&uuml;zenlemelerden bankacılık sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n en &ccedil;ok &ouml;z kaynak karlılığı ve net faiz marjı a&ccedil;ısından etkilendiğinin altını &ccedil;izen Aran, karlılığı belirleyen net faiz marjının ve &ouml;z kaynak karlılığının bankacılığın en &ouml;nemli rasyoları olduğunu vurguladı. Parasal sıkılaşmanın bir par&ccedil;ası olarak zorunlu karşılık oranlarının artırıldığını, bankaların y&uuml;zde 50 faiz vererek topladığı mevduatın ciddi bir b&ouml;l&uuml;m&uuml;n&uuml; krediye d&ouml;n&uuml;şt&uuml;remeden Merkez Bankasına d&uuml;ş&uuml;k faizle zorunlu karşılık olarak verdiğini belirten Aran, bu durumun, net faiz marjını etkilemesinin doğal sonucu olarak bankaların karlılığı &uuml;zerinde bir baskı oluşturduğuna dikkati &ccedil;ekti. Bankaların yılın ilk 6 ayında en &ccedil;ok bunun zorluğunu yaşadığını ifade eden Aran, bunu telafi etmek m&uuml;mk&uuml;n olmadığı i&ccedil;in de ge&ccedil;en yıla g&ouml;re, bir &ouml;nceki &ccedil;eyreğe kıyasla bankaların karlılıklarının da reel sekt&ouml;re paralel olarak azaldığını s&ouml;yledi. Buradaki trend, kasım ayından itibaren değişebilir ve bankacılık tekrar karlı hale gelebilir Buradaki trendin, fiyat istikrarının sağlandığı, enflasyonun d&uuml;şme eğilimine girdiği, aylık enflasyonda da fiyatlama davranışının değiştiğinin g&ouml;r&uuml;lmesiyle birlikte kasım ayından itibaren değişebileceğini ve bankacılığın tekrar karlı hale gelebileceğini belirten Aran, Zor bir d&ouml;nemi geride bıraktığımızı ve artık bundan sonra bankacılıkta net faiz marjının iyileşeceği d&ouml;neme gireceğimizi umut ediyorum. dedi. Aran, bankacılık sekt&ouml;r&uuml;nde 30 Haziran 2024 itibarıyla donuk alacak rakamının 216,5 milyar TL seviyesine geldiğini, bunun 147,9 milyar lirasının ticari nitelikte, 68,8 milyar TL sinin de bireysel nitelikte olduğunu, 68,8 milyar TL lik kısmın 31,2 milyar TL sinin ise kredi kartlarından geldiğini bildirdi. Aran, sekt&ouml;rde 30 Haziran itibarıyla sorunlu alacak oranının y&uuml;zde 1,54, ticari taraftaki oranın y&uuml;zde 1,37, bireysel taraftaki oranın y&uuml;zde 2,08, kredi kartlarında oranın da y&uuml;zde 2,04 olduğunu s&ouml;yledi. Kredi kartlarında yeni bir d&uuml;zenleme gereği kalmadı&rdquo; Kredi kartları tarafında &ccedil;ok net bir şekilde donuk ve sorunlu alacak oranlarının arttığını, kart sahibinin zaten para harcayamaz, sadece bor&ccedil; &ouml;der hale geldiğini belirten Aran, Sistemdeki kredi kartları ile harcama kapasitesi, aslında kart sahibi harcayamadığı i&ccedil;in d&uuml;ş&uuml;yor. Kredi kartlarında bu y&uuml;zden artık yapılabilecek taksit tutarını da harcamayı da muhtemelen limitlerin dolu ve sorunlu olma hali belirleyecek. Dolayısıyla bence kredi kartlarında yeni bir d&uuml;zenleme gereği kalmadı. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; sistem zaten kendi kendini d&uuml;zeltme noktasına geldi. O nedenle artık d&uuml;zenleme noktasını ge&ccedil;tik diye d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Olan oldu ve sonu&ccedil;larını g&ouml;rmeye başladık. şeklinde konuştu. Aran, bireysel krediler tarafındaki bozulmanın bir s&uuml;re daha devam etmesini beklediklerini, ticari krediler tarafının ise daha kontroll&uuml; gittiğini, orada yavaş olan artış ivmesinin 2025 yılında hızlanabileceğini s&ouml;yledi. OVP de sanayiciler, &uuml;reticiler, ihracat&ccedil;ılar a&ccedil;ısından bir hikayeye ihtiya&ccedil; var OVP ye ilişkin de yorumlarını aktaran Aran, mevcut ekonomi politikalarının aslında &ccedil;ok yeni olduğunu, dolayısıyla maj&ouml;r bir değişiklik beklemediğini, OVP ye uygun bir gidişat bulunduğunu aktardı. Aran, şu değerlendirmelerde bulundu: Bence OVP de yapılabilecek olan şu; fiyat istikrarını sağladığımızda, enflasyonu kontrol ettiğimizde, OVP hedeflerine ulaştığımızda nasıl bir T&uuml;rk sanayicisi, nasıl bir ihracat&ccedil;ı, nasıl bir &uuml;retim ortamı g&ouml;rmek istiyoruz? Bu ortamda hangi kaynaklar nerelere yatırılmalı, ne yapılmalı? Bu konuda g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir hikayeye ihtiya&ccedil; var. Vardiya sayısını, iş&ccedil;i sayısını azaltarak, 2026 sonrasındaki d&ouml;neme nasıl hazır olunması gerektiğini bilmeden bu s&uuml;reci sağlıklı olarak y&ouml;netmek m&uuml;mk&uuml;n olmaz diye d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Bir yandan enflasyonla m&uuml;cadele ederken diğer yandan hangi yatırımları yapmaya devam etmeliyiz, verimliği arttırmak i&ccedil;in neler yapmalıyız, bunların finansmanını m&uuml;cadeleye zarar vermeden nasıl sağlarız? Yapılacakların bir parasal genişleme olarak algılanmamasını nasıl sağlarız? Bunun mekanizmaları ne olmalı? Bunların konuşulması gerekiyor. OVP de bir şey g&uuml;ncellenecekse bu da reel sekt&ouml;r&uuml;n Tamam, biz 2025 sonuna kadar tabloyu anladık ama 2026 sonrasında ha deyince tekrar rekabet&ccedil;i olamayacağız. O arada ne yapmamız gerekiyor? sorusunun detaylıca yanıtlanması ve bankaların kredi kullandırabilecekleri alanların a&ccedil;ılması konularıdır. Uzun vadede &uuml;reten kesimlere y&ouml;nelik mekanizmaları konuşmak gerekir Dijital d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m, yeşil d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m, verimlilik artışı ve toplam fakt&ouml;r verimliği başlıklarının bu noktada kritik olduğunu vurgulayan Aran, y&uuml;ksek faiz ortamında uygulanan tedbirlerle &ccedil;elişmeyen katma değer yaratacak yatırımları teşvik edici ve destekleyici politikaların ortaya konulabileceğini; &uuml;reten, yatırım yapanlara y&ouml;nelik uzun vadeli birtakım adımlar atılabileceğini s&ouml;yledi. İş Bankası Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Aran, ş&ouml;yle devam etti: Bu gibi taahh&uuml;tlerin ortaya konulması, mutabakat sağlanması halinde &uuml;reten kesim, iş d&uuml;nyası bir şeyler yapılacağına dair g&uuml;ven duyduğunda parayı kendisi koyar, yurt dışındaki parasını, kasada tuttuğu parasını yatırıma aktarabilir, harcayabilir. Dolayısıyla tam bir g&uuml;ven ortamı yaratıldığında atıl durumdaki kaynaklar &uuml;lke ekonomisine kazandırılabilir. Bu d&ouml;nemde yapılabilecek en g&uuml;zel şey g&uuml;veni tesis etmek, reel sekt&ouml;r&uuml;n yanında olunduğunu g&uuml;&ccedil;l&uuml; şekilde ifade etmek... Bunun i&ccedil;in de sıkıntılı d&ouml;nemde izlenen politikalara zarar vermeyecek tarzda uzun vadede &uuml;reten, yatırım yapan kesimlere y&ouml;nelik Kredi Garanti Fonu (KGF) benzeri mekanizmaları konuşmak gerekir. Enflasyon y&uuml;ksekse enflasyon muhasebesi uygulanmasından daha doğal bir şey yok Enflasyon muhasebesine ilişkin de Aran, Bence enflasyon muhasebesi uygulanmalı. Ortada enflasyon varsa ve y&uuml;ksek bir orandaysa enflasyon muhasebesinin uygulanmasından daha doğal bir şey yok. Enflasyon muhasebesi uygulanmadığı durumda bilan&ccedil;olar aldatıcı olacak ve bozulmalar da ge&ccedil; fark edilecektir. Bu da şirketlere maalesef telafisi &ccedil;ok zor zararlar verebilir. dedi. Aran, T&uuml;rkiye nin gri listeden &ccedil;ıkmasının &ouml;zellikle &uuml;lkenin itibarı, bankacılık sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n itibarı, yurt dışında iş yapma kolaylığı a&ccedil;ısından b&uuml;y&uuml;k bir kazanım olduğunu vurguladı. Mood y s in T&uuml;rkiye nin notunu iki kademe artırmasıyla ilgili de Aran, bunun i&ccedil;eride yapılan işlerin doğruluğunu teyit etmesi a&ccedil;ısından kıymetli olduğunu, dış finansmana daha kolay ve daha ucuz erişilmesine vesile olan her not artışı ve &uuml;lkenin risk seviyesindeki her d&uuml;ş&uuml;ş&uuml;n aslında ekonomiye para, kaynak olarak d&ouml;nd&uuml;ğ&uuml;n&uuml; s&ouml;yledi. K&uuml;resel ekonomiye ilişkin beklentiler K&uuml;resel ekonomiye dair yorumlarını da paylaşan Aran, jeopolitik risklerin olduğu her ortamda oynaklığın da &ccedil;ok fazla olacağını, oynaklığın ise &ouml;ng&ouml;r&uuml;lebilirliği azaltan bir fakt&ouml;r olduğunu ifade etti. Aran, d&uuml;nya ekonomisini genel olarak yavaşlayan b&uuml;y&uuml;me, kademeli dezenflasyon ve merkez bankalarının ihtiyatlı para politikası duruşlarının şekillendirdiğini, mevcut g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;n 2025 yılında da b&uuml;y&uuml;k &ouml;l&ccedil;&uuml;de etkili olacağının tahmin edildiğini belirtti. &Ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemde başlıca merkez bankalarının faiz indirimlerine devam etmesinin beklendiğine dikkati &ccedil;eken Aran, enflasyonda g&ouml;zlenen katılık, devam eden jeopolitik riskler ve emtia fiyatlarındaki olası dalgalanmalar nedeniyle bu s&uuml;recin ihtiyatlı olarak y&ouml;netilmesi gerektiğini kaydetti.

İş Bankası/Aran: Politika faizi 2025 sonuna kadar yüzde 25'e inebilir

Öne Çıkanlar