İstanbul'da hangi ilçede konutlar ne kadar eski?
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanlığı ile Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü iş birliğiyle 2020'de hazırlanan "İstanbul İli Olası Deprem Kayıp Tahminlerinin Güncellenmesi Projesi" megakentteki konut stokuna ilişkin verileri ortaya koyuyor.
Söz konusu çalışmadan derlenen bilgiye göre, kentte 2000 ve öncesinde yapılmış bina sayısı 818 bin 339. Söz konusu yapıların 555 bin adedi 1980-2000 tarihli, 264 bini ise 1980 öncesinde yapıldığı rapora yansımış durumda.
İstanbul'da 2000 ve öncesi binaların en çok olduğu ilçelerin başını 39 bin 786 ile Fatih çekiyor. Bu binaların 31 bin 899'unun ise 1980'den öncesine ait olduğu biliniyor.
Fatih'i 35 bin 353 adetle Üsküdar, 34 bin 618 ile Bağcılar, 34 bin 592 ile Pendik, 34 bin 333 ile Beykoz, 33 bin 727 ile Ümraniye, 33 bin 68 adetle Sarıyer izliyor. 7 ilçede bina sayısının 30 binin üzerinde olduğu görülüyor.
Yapım tarihi 2000 ve öncesine ait bina sayısı Küçükçekmece ve Silivri'de 25-30 bin adet, Beyoğlu, Maltepe, Esenyurt, Kartal, Kağıthane, Sultanbeyli, Sultangazi, Eyüp ve Gaziosmanpaşa'da 20-25 bin adet, Bahçelievler, Arnavutköy, Şişli, Bayrampaşa, Kadıköy, Esenler, Şile, Ataşehir, Avcılar ve Sancaktepe'de 15-20 bin adet aralığında.
Büyükçekmece, Başakşehir, Çekmeköy, Tuzla, Zeytinburnu, Beşiktaş ve Çatalca'da ise 10-15 bin adet aralığında 23 yaşında üzerinde bina bulunuyor.
2000 ve öncesine ait en az sayıda bina Adalar'da
Yapım tarihi 2000 ve öncesine ait bina sayısının en düşük kaldığı ilçe 5 bin 325 adetle Adalar olurken, onu 6 bin 262 ile Beylikdüzü, 9 bin 800 ile Güngören, 9 bin 961 ile Bakırköy izliyor.
Rapora göre, 7,5 ve üzeri şiddetli bir depremde İstanbul'da 301 bin binanın hafif, 137 bin binanın orta, 39,5 bin binanın ağır, 13,5 bin binanın ise çok ağır hasar görebileceği öngörülüyor.
Hasar alacak binalarda 6 milyon kişi yaşıyor
Uzmanlar, yaşlı konutlarla ilgili deprem dayanıklılık testi yaptırılması, sonuca göre binanın güçlendirilmesi veya dönüştürülmesi çağrısında bulunuyor.
Kentsel Dönüşüm ve Şehircilik Vakfı (KENTSEV) Başkan Vekili Haldun Ersen'e göre, İstanbul'da muhtemel 7,5 ve üzeri şiddetli bir depremde hafif, orta, ağır ve çok ağır hasar alması beklenen 491 bin binada 6,2 milyon kişinin yaşayor.
Çözüm olarak vakit yitirmeksizin çok ağır hasar alması beklenen binaların hemen tahliye edilmesi ve bu yapıların dönüşümüne geçilmesi öneriliyor.
Yurttaşların da binalarına dayanıklılık testi yaptırmaları, kentsel dönüşüm için geç kalmamaları gerekiyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın özellikle 2022'de devreye aldığı kentsel dönüşüm teşviklerinin bu anlamda hayati olduğunun altı çiziliyor.
Yapılan çalışmada konut stoğu verilerinden deprem kayıp tahminlerine kadar bir çok veri yer alırken İBB tarafından internet sitesi üzerinden yapılan açıklamada şu ifadeler yer alıyor:
"İBB Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü ile Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi, Deprem Araştırma Enstitüsü, Deprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı arasında gerçekleştirilen bu çalışma ile İstanbul Deprem Acil Müdahale ve Erken Uyarı Sisteminin genel nitelikleri tariflenmiş ve algoritması şematize edilerek açıklanmıştır.
Sistemin Türkiye’deki ve başka ülkelerdeki kentsel deprem izleme sistemleriyle kıyaslaması teknolojik, yönetsel ve hukuki bileşenler dikkate alınarak yapılmıştır. Sistemin kullanımının fayda sağlayacağı kritik kentsel altyapı hizmetlerindeki (su, elektrik, gaz, ulaşım vb.) mevcut ihtiyaçların analiz edilmesi, gerekli standartların tariflenmesi ve bu kapsamda İstanbul Deprem Acil Müdahale ve Erken Uyarı Sisteminin söz konusu ihtiyaçları karşılamasına veya mevcut kentsel altyapı hizmetlerinin sistem ile uyumunun sağlanmasına yönelik eylemler tanımlanmıştır."