Kredi ve mevduat faizleri 9 yılın zirvesinde

Kredi ve mevduat faizlerinde yeni yılda da artış s&uuml;rerken, Şubat itibarıyla faizler 9 yılın en y&uuml;ksek seviyesini g&ouml;rd&uuml;. K&uuml;resel finans krizi sonrasında ABD Merkez Bankası (Fed) ve diğer gelişmiş &uuml;lke merkez bankalarının uyguladığı genişlemeci para politikalarının sonucu olarak faizlerde t&uuml;m d&uuml;nyada etkili olan d&uuml;ş&uuml;ş eğilimi, son 3 yıldır merkez bankalarının sıkı para politikası uygulamalarıyla y&ouml;n&uuml;n&uuml; y&uuml;kselişe &ccedil;evirdi. Gelişmiş &uuml;lke merkez bankaları, k&uuml;resel finans krizinin başlamasının ardından piyasaya likidite sağlayarak, faiz oranlarını aşağı &ccedil;ekerek ve trilyon dolarlık kurtarma paketleri hazırlayarak piyasayı rahatlatmaya &ccedil;alıştı. Bu d&ouml;nemde merkez bankaları geleneksel ara&ccedil;ların aksine geleneksel olmayan ara&ccedil;ları kullanarak piyasaya destek oldu. Fed, Avrupa Merkez Bankası (ECB), İngiltere Merkez Bankası (BoE) ve Japonya Merkez Bankası nın (BoJ) uygulamaya koyduğu politikalar neticesinde bu &uuml;lkelerde negatif faiz seviyeleri bile g&ouml;r&uuml;ld&uuml;. T&uuml;rkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) da faiz koridoru, zorunlu karşılıklar gibi geleneksel olmayan para politikası ara&ccedil;larını kullanarak, krizin etkilerini hafifletmeye &ccedil;alıştı. Kriz sonrasında &ouml;zellikle gelişmekte olan &uuml;lkelere milyar dolarlık sıcak para girişi yaşanırken, bu &uuml;lkelerde de kredi ve mevduat faizlerinde tarihi d&uuml;ş&uuml;k seviyeler g&ouml;r&uuml;ld&uuml;. Krizin ardından ge&ccedil;en birka&ccedil; yılda piyasalar bol likiditeye alışmışken, d&ouml;nemin Fed Başkanı Ben Bernanke ilk kez Mayıs 2013 te parasal genişlemenin 2013 sonuna kadar azaltılacağını ve 2014 yılında sonlandırılabileceğini a&ccedil;ıklamıştı. Fed in parasal sıkılaşmaya başlayacağını a&ccedil;ıklamasıyla k&uuml;resel piyasalarda faiz oranları kademeli olarak artarken, gelişmekte olan &uuml;lkelerden de kısmı para &ccedil;ıkışları yaşandı. - Mevduat faizleri yaklaşık 500 baz puan arttı T&uuml;rkiye de de faizler hem yerel hem de uluslararası gelişmelerin etkisiyle son 10 yılda dalgalı bir seyir izledi. K&uuml;resel krizin ardından merkez bankalarının genişlemeci para politikasının etkisiyle T&uuml;rkiye de faiz oranları tarihi d&uuml;ş&uuml;k seviyelere kadar geriledi. AA muhabirinin TCMB verilerinden derlediği verilere g&ouml;re bankalarca a&ccedil;ılan 3 ay vadeli mevduatlara uygulanan aylık ağırlıklı ortalama faiz oranı Mayıs 2013 te y&uuml;zde 6,52 seviyesi ile tarihi d&uuml;ş&uuml;k seviyesini g&ouml;rd&uuml;. Fed in Mayıs 2013 teki tahvil alımını azaltacağını (tapering) a&ccedil;ıklamasıyla başlayan, Gezi olayları ve 17-25 Aralık operasyonları ile devam eden s&uuml;re&ccedil;te mevduat faizleri Mart 2014 te yaklaşık 500 baz puanlık artışla y&uuml;zde 11,31 e y&uuml;kseldi. 2014 yılında mevduat faizleri tekrar tek haneye inerek y&uuml;zde 9,05 i g&ouml;rse de Rus u&ccedil;ağının d&uuml;ş&uuml;r&uuml;lmesi olayı başta olmak &uuml;zere jeopolitik gerilimlerin artması, 15 Temmuz darbe girişimi ve Fed in faiz artırması tekrar mevduat faizlerinin y&uuml;kseliş kanalına girmesine neden oldu. Ge&ccedil;en yıl sonunda 3 ay vadeli mevduatlara uygulanan aylık ağırlıklı ortalama faiz oranı y&uuml;zde 13,44 e &ccedil;ıkarken, yeni yılda da y&uuml;kseliş eğilimi devam etti. 9 Şubat itibarıyla y&uuml;zde 13,56 yı g&ouml;ren 3 ay vadeli mevduat faizleri Ocak 2009 dan bu yana en y&uuml;ksek seviyesine &ccedil;ıkarak, 9 yılın zirvesinde seyrediyor. - Kredi faizleri 9 yılın zirvesinde Bankaların kredilere uyguladığı faiz oranlarında da benzer değişimler yaşandı. Haziran 2013 te ihtiya&ccedil;, konut ve taşıt kredilerinde de tarihi d&uuml;ş&uuml;k seviyeler g&ouml;r&uuml;ld&uuml;. Bu d&ouml;nemde taşıt kredisi faiz oranı y&uuml;zde 9,61, konut kredisi faiz oranı y&uuml;zde 8,30 ve ihtiya&ccedil; kredisi faiz oranı y&uuml;zde 11,82 ye geriledi. Aylık bazda aynı kredi t&uuml;rlerinde faiz oranları sırasıyla y&uuml;zde 0,80, y&uuml;zde 0,69 ve y&uuml;zde 0,99 olarak kayıtlara ge&ccedil;ti. Son yıllardaki gerek yurt i&ccedil;i gerekse yurt dışındaki gelişmeler kredi faiz oranlarında da y&uuml;kselişlerin yaşanmasına sebep oldu. İhtiya&ccedil; kredisi ağırlıklı ortalama faiz oranı Şubat 2018 itibarıyla y&uuml;zde 20,21 ile son 9 yılın zirvesini g&ouml;r&uuml;rken, aylık bazda faiz oranı da y&uuml;zde 1,68 oldu. Aynı d&ouml;nemde konut kredisi faiz oranı y&uuml;zde 14,62, taşıt kredisi faiz oranı y&uuml;zde 18,11 ile yaklaşık 9 yılın en y&uuml;ksek seviyelerini g&ouml;rd&uuml;. Şubat 2018 itibarıyla aylık bazda ihtiya&ccedil; kredisi faiz oranı y&uuml;zde 1,68 e, konut kredisi faiz oranı y&uuml;zde 1,22 ve taşıt kredisi faiz oranı y&uuml;zde 1,51 e y&uuml;kseldi. İhtiya&ccedil;, konut ve taşıt kredileri faizlerinde 9 yıllık s&uuml;re&ccedil;te sırasıyla 840 baz puan, 630 baz puan ve 850 baz puan artış yaşandı. - Faizlerde d&uuml;ş&uuml;ş i&ccedil;in k&uuml;resel finansal koşullar destekleyici olmalı AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Odeabank Ekonomik Araştırma ve Stratejik Planlama M&uuml;d&uuml;r&uuml; Şakir Turan, yurt i&ccedil;inde enflasyonda en k&ouml;t&uuml;n&uuml;n orta vade i&ccedil;in geride kaldığını ancak k&uuml;resel finansal piyasalardaki riskten ka&ccedil;ış eğiliminin ge&ccedil;en g&uuml;nlerde piyasa faizlerinde hızlı bir artışa yol a&ccedil;tığını s&ouml;yledi. Bankacılık sekt&ouml;r&uuml; mevduat ve kredi faizlerinin de finansal piyasalardaki bu gelişmeleri takip ederek son yılların en y&uuml;ksek seviyesine &ccedil;ıktığını vurgulayan Turan, bankacılık sekt&ouml;r&uuml;nden kredi talebinin canlılığını, sekt&ouml;r&uuml;n temel fonlama kaynağı olan mevduata olan talebin de g&uuml;c&uuml;n&uuml; koruduğunu belirtti. Turan, bunun da temelde sekt&ouml;r&uuml;n mevduat ve kredi faizleri &uuml;zerinde artan bir baskıya yol a&ccedil;tığını ifade etti. Kaynak yetersizliği ve arz-talep dengesizliği nedeniyle bankacılık sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n mevduat ve kredi faizlerinin piyasa faizlerine hassasiyetinin devamlı olarak artığına işaret eden Turan, piyasa faizlerinin her y&uuml;kseldiğinde bankacılık sekt&ouml;r&uuml;nde de faizlerin arttığını dile getirdi. Turan, hangi şart ve koşul altında tekrar faizlerde bir gevşeme olabileceğini ilişkin, şunları kaydetti: Faizlerin yeniden d&uuml;ş&uuml;ş eğilimine girebilmesi i&ccedil;in her şeyden &ouml;nce k&uuml;resel finansal koşulların destekleyici olması gerektiğini s&ouml;yleyebiliriz. Bununla birlikte, yurt i&ccedil;inde uygulanacak başarılı politikaların da &uuml;lkenin finansal kırılganlıklarını azaltabileceğini ve faizlerin gevşemesine yardımcı olabileceğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yoruz. Bunun i&ccedil;in de kısa vadede enflasyonun d&uuml;ş&uuml;r&uuml;lmesi ve sermaye akımlarını &ccedil;ekecek şekilde yatırım ortamının iyileştirilmesinin &ouml;nemli katkısı olabileceğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yoruz. Enflasyonun kalıcı bir şekilde d&uuml;ş&uuml;r&uuml;lmesi ve yapısal reformlarla b&uuml;y&uuml;me potansiyelinin y&uuml;kseltilmesi &uuml;lke yatırım ortamını destekleyecekken faizlerin de gevşemesini sağlayabilecektir. - Mevduat tabanı genişletilmeli Şakir Turan, kısa vadede faizleri d&uuml;ş&uuml;rmek i&ccedil;in enflasyonla m&uuml;cadelenin kararlılıkla s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lmesinin b&uuml;y&uuml;k &ouml;neme sahip olduğunu belirtti. D&uuml;ş&uuml;k ve istikrarlı bir enflasyon patikasının sermaye akımlarını desteklemenin yanında faizlerin seviyesini doğrudan etkileyebilecek bir fakt&ouml;r olduğunu s&ouml;yleyen Turan, bu y&ouml;nde TCMB ye enflasyonla m&uuml;cadeleyi s&uuml;rd&uuml;ren akt&ouml;r olarak &ouml;nemli g&ouml;revler d&uuml;şt&uuml;ğ&uuml;n&uuml; ifade etti. Turan, TCMB nin kısa vadede sıkı duruşu koruyarak enflasyonu d&uuml;ş&uuml;rmesinin orta vadede &uuml;lke risk primini azaltarak faizlerde d&uuml;ş&uuml;ş&uuml; destekleyebileceğini değerlendirdi. Bununla birlikte, enflasyonla m&uuml;cadelede maliye politikasının da gerek harcama gerekse vergi ayarlamaları yoluyla yapacağı desteğin &ouml;nemini vurgulayan Turan, &Ccedil;ok daha &ouml;nemlisi ise uzun vadede T&uuml;rk bankacılık sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n mevduat tabanının genişletilmesine ve yurt i&ccedil;i tasarrufların artırılmasına odaklanılması gerektiğini s&ouml;yleyebiliriz. Ayrıca h&uuml;k&uuml;metin s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir b&uuml;y&uuml;menin finansmanını sağlayacak farklı bankacılık modelleri ve bankacılık dışı finansman kanalları &uuml;zerinde yoğunlaşması gerektiğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yoruz. şeklinde konuştu. AA

Kredi ve mevduat faizleri 9 yılın zirvesinde

Kredi ve mevduat faizlerinde yeni yılda da artış sürerken, Şubat itibarıyla faizler 9 yılın en yüksek seviyesini gördü

Öne Çıkanlar