Aralıksız 8 aydır yükselen küresel gıda fiyatları 6 yılın zirvesinde
Birleşmiş Milletler (BM) Tarım ve Gıda Örgütü (FAO) Küresel Gıda Fiyat Endeksi açıklandı. Küresel gıda fiyatları endeksi Ocak ayında yüzde 4,3 yükselerek Temmuz 2014'ten bu yana en yüksek seviyeyi gördü
İRFAN DONAT
Birleşmiş Milletler (BM) Tarım ve Gıda Örgütü (FAO) Ocak ayına ait Küresel Gıda Fiyat Endeksini açıkladı.
Aralık ayında 107,5 seviyesinde açıklanan Endeks 108,6'ya revize edilirken, Ocak ayında yüzde 4,33 artarak 113,3 seviyesine yükseldi. Böylece küresel gıda fiyatları Temmuz 2014'ten bu yana en yüsek seviyeyi gördü.
Aralıksız yükselişini sekizinci ayda da sürdüren Endeksin son 6,5 yılın zirvesini görmesinde hububat, şeker ve bitkisel yağ fiyatlarında yaşanan sert fiyat artışları etkili oldu.
FAO Tahıl Fiyat Endeksi, uluslararası mısır piyasasındaki yukarı yönlü hareketin etkisiyle aylık bazda yüzde 7,1 arttı. Çin’in yüksek ithalat talebi ile Amerika Birleşik Devletleri’nde beklenenden düşük üretim ve stok tahminlerinin yanı sıra Arjantin’deki mısır ihracat kayıtlarının geçici olarak askıya alınması nedeniyle giderek sıkılaşan küresel arz fiyatları tetikleyen ana faktörler oldu. Rusya'nın buğdayı ihracat vergisini Mart 2021'de ikiye katlaması ve kota uygulaması ile güçlü küresel talebe bağlı olarak buğday fiyatları yüzde 6,8 arttı. Asyalı ve Afrikalı alıcılardan gelen kuvvetli talep, güçlü pirinç fiyatlarını destekledi.
FAO Şeker Fiyat Endeksi, güçlü küresel ithalat talebinin Avrupa Birliği, Rusya Federasyonu ve Tayland'da kötüleşen mahsul beklentileri ve Güney Amerika’da normalden daha kuru hava koşulları nedeniyle düşük kullanılabilirliğe ilişkin endişeleri artırmasıyla Ocak'ta aylık bazda yüzde 8,1 arttı. Yükselen ham petrol fiyatları ve güçlenen Brezilya Reali de uluslararası şeker fiyatlarının yükselişini destekledi.
FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, yüzde 5,8 artarak Mayıs 2012'den bu yana en yüksek seviyeye yükseldi. Söz konusu artışların önemli nedenleri arasında, Endonezya ve Malezya'daki aşırı yağış ve göçmen işgücündeki devam eden açık nedeniyle beklenenden düşük palm yağı üretimi ve Arjantin’deki uzayan grevlerin soya yağı ihracatını azaltması yer alıyor.olumsuz iklim koşulları sebebiyle rekoltedeki düşük beklenti endişeleriyle birlikte yüzde 8,1 arttı. Özellikle Avrupa Birliği, Rusya ve Tayland ile Güney Amerika'daki hava koşullarının olumsuz etkisine paralel olarak ithalat talebinin artması da fiyatları yükselten bir etken oldu.
FAO Süt Fiyat Endeksi, Yeni Zelanda'da mevsimsel olarak daha düşük ihraç edilebilir arz etkisi ve Çin’in yaklaşan yeni yıl tatili öncesinde yüksek alımları ile desteklenerek yüzde 1,6 arttı.
FAO Et Fiyat Endeksi, birçok Avrupa ülkesinden üretim ve ihracatı kısıtlayan kuş gribi salgınları sırasında, özellikle Brezilya'dan canlı küresel kümes hayvanı eti ithalatının başı çektiği canlı ithalat temelindeki kaygı ve riskler sonucu yüzde 1.0 artış kaydetti.
DÜNYA TAHIL STOKLARINDA KESKİN DÜŞÜŞLER ÖNGÖRÜLÜYOR
FAO ayrıca bugün, küresel üretim, tüketim, ticaret ve stok eğilimleri hakkında düzenli bir güncelleme olan Tahıl Arz ve Talep Özetini güncelleyerek yayınladı.
Üretim tarafında, FAO'nun 2020 için yeni tahminleri buğday ve pirinç üretiminin rekor seviyede olduğuna işaret ediyor.
2021 tahıl üretimine bakıldığında, erken beklentiler, Fransa, Hindistan, Rusya Federasyonu ve ABD'deki dönüm miktarındaki artışların da etkisiyle kuzey yarımkürede kışlık buğday mahsullerinde olası mütevazı bir artışa işaret ediyor.
Güney yarımkürede mısır üretiminin Arjantin ve Brezilya’da biraz düşmesi ancak ortalamanın üzerinde kalması bekleniyor. Güney Afrika ve komşu ülkelerdeki üretim görünümü olumlu.
Aynı zamanda, bu ayın tahminleri dünya ticaretinde daha büyük hacimlere ve küresel tahıl stoklarında keskin bir düşüşe işaret ediyor.
Küresel olarak, 2020/21 sezonunda tahıl kullanımının önceki sezona göre 52 milyon ton artışla 2 milyar 761 milyon ton olacağı tahmin ediliyor. Bu artışa, Çin'de yem için iri tanelilerin ağırlıklı bir şekilde kullanılması öncülük ediyor. Önümüzdeki yıl, dünya çapında buğday ve pirinç kullanımının sırasıyla yüzde 0,7 ve yüzde 1,8 artması bekleniyor.
Küresel tahıl stoklarının yüzde 2,2 düşüşle 801 milyon ton olacağı tahmin ediliyor ki bu 5 yılın en düşük seviyesi anlamına geliyor. Bu, tahılların dünya stok-kullanım oranını yüzde 28,3’e düşürerek 7 yılın en düşük seviyesine indirecek gibi gözüküyor. Yeni rakamlar, Çin'deki mısır stoklarında büyük bir aşağı yönlü ayarlamayı yansıtıyor.
Şu anda, 2020/21 döneminde dünya tahıl ticaretinin, önceki sezonun rekor seviyesinden yüzde 5,7 oranında büyük bir genişlemeyle 465,2 milyon ton olacağı tahmin ediliyor. Yükselen tahminler, Çin'in, özellikle ABD'den büyük miktarda mısır satın aldığını yansıtıyor. Uluslararası pirinç ticaretinin, Hindistan'ın güçlü ihracat artışını yansıtacak şekilde, yüzde 7,9 oranında artması bekleniyor
Yeni FAO tahminleri, Çin için mısır arz ve taleplerinin 2013/14'e kadar geriye dönük bir incelemesinin sonuçlarını kapsıyor.
