Küresel gıda fiyatlarında yükseliş hız kesmiyor
FAO'nun Küresel Gıda Fiyat Endeksi Ekim ayında da yükselişini sürdürdü.
Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Ekim ayı Küresel Gıda Fiyat Endeksini açıkladı.
FAO'nun verilerine göre, küresel gıda fiyatları, tahıllar, şeker, süt ürünleri ve bitkisel yağlar başta olmak üzere Ekim'de art arda beşinci ayında da yükselişini sürdürdü.
Ticareti en fazla yapılan gıda ürünlerinin uluslararası fiyatlarını izleyen FAO Gıda Fiyat Endeksi, Ekim 2020'de ortalama 100.9 puan olarak, Eylül'e göre yüzde 3.1 ve Ekim 2019'daki değerinden yüzde 6.0 üzerinde çıktı.
FAO Tahıl Fiyat Endeksi bir önceki aya göre yüzde 7.2 artarak Ekim 2019'daki değerinin yüzde 16.5 üzerine çıktı. Artışın başlıca nedeni, buğday fiyatlarındaki daralan ihracat, Arjantin'deki kötü büyüme koşulları ve Kuzey Amerika, Karadeniz bölgesi ve Avrupa'da devam eden kurak havanın kışlık buğday ekimlerinin etkilenmesidir. Mısır, yemlik arpa ve sorgum fiyatları da Ekim ayında yukarı yönlü baskı altında kalırken, pirinç fiyatları da geriledi.
FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, palm ve soya yağı fiyatlarının öncülüğünde dokuz ayın en yüksek seviyesini görerek ay içinde yüzde 1.8 arttı. Buna karşılık, bölgedeki COVID-19 durumunun son zamanlarda kötüleşmesinin ardından, kolza yağı fiyatları, Avrupa Birliği'nde (AB) talebe ilişkin artan belirsizlik nedeniyle orta derecede düştü.
FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi Eylül ayına göre yüzde 2.2 arttı. En çok peynir yükselirken, onu yağsız süt tozu, tam yağlı süt tozu ve tereyağı izledi. Ekim ayındaki fiyat artışları, Asya ve Orta Doğu pazarlarından gelen yoğun ithalat talebiyle desteklenen kısa vadeli teslimatlar için pazar daralmasını da yansıtıyordu.
FAO Şeker Fiyat Endeksi Eylül ayına göre yüzde 7.6 arttı. Bu, büyük ölçüde hem Brezilya hem de dünyanın en büyük şeker üreten iki ülkesi olan Hindistan'da daha düşük şeker üretimi beklentisinden etkilendi.
FAO Et Fiyat Endeksi, kısmen Çin'in Almanya'ya uyguladığı ithalat kısıtlamalarının devam eden etkisinin bir yansıması olarak domuz eti fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle Ocak ayından bu yana dokuzuncu kez aylık olarak düşerek Eylül'e göre yüzde 0.5 düştü. Büyükbaş ve kümes hayvanı eti fiyatları da düşerken, küçükbaş hayvan eti fiyatları istikrarlı iç talep ve düşük ihracat arzıyla yükseldi.
TAHIL ÜRETİMİNDE EN YÜKSEK SEVİYELER BEKLENİYOR
Aşağı yönlü gidişe rağmen, tahıl üretiminin hala tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşması bekleniyor.
FAO, bugün yayınlanan en son Tahıl Arz ve Talep Özetinde belirtildiği üzere dünyanın 2020 tahıl üretiminin arka arkaya iki ay boyunca yaklaşık 13 milyon ton azalmasını büyük ölçüde azalan dünya iri tahıl üretimi beklentilerine dayandırdı. Bununla birlikte, küresel tahıl üretiminin hala 2 750 milyon ton ile rekor bir seviyede olacağı tahmin ediliyor ve 2019 üretimini yüzde 1.6 ile geride bırakıyor.
Dünya iri taneli tahıl üretim tahminindeki düşüş, devam eden olumsuz hava koşullarının rekolte beklentilerini daha da düşürdüğü AB ve Ukrayna’nın mısır üretimi için daha düşük beklentileri yansıtıyor.
Kuru havanın etkisiyle Ukrayna ve Arjantin'de daha düşük üretim beklentileri nedeniyle 2020 için küresel buğday üretimi tahmini de bu ay bir miktar azaldı.
Halihazırda kuzey yarımkürede ekilmekte olan 2021 kışlık buğday mahsulü için beklentiler genel olarak güçlü ve bu da başta AB olmak üzere birçok ana üretici ülkedeki yüksek fiyatlara cevaben artan ekim beklentilerini yansıtıyor.
Çoğunlukla AB'deki buğday tüketimine yönelik yukarı doğru revizyonların etkisiyle, FAO 2020/21 yıllarında dünya toplam tahıl kullanımı tahminini hafifçe artırarak 2 745 milyon tona yükseltti; bu, 2019/20 seviyesine göre yüzde 1.9'luk bir artışı gösteriyor.
Bu ay mısır, buğday ve pirinç için dünya üretim tahminlerindeki düşüşler ve diğer tarafta güçlü küresel ithalat talebine cevaben ihracatta daha hızlı artışın etkisiyle, özellikle büyük ihracatçıların elinde daha düşük stokların kalacağına işaret ediyor FAO, 2021 yılının sonuna kadar dünya tahıl envanterlerini Ekim ayından bu yana 13.6 milyon ton azaltarak 876 milyon tona düşürdü ve şu anda 2017/18 rekorunun altına düştü. Ortaya çıkan küresel tahıl stok-kullanım oranı 2020 / 21'de yüzde 31.1 seviyesinde olup, yeni sezonda nispeten rahat küresel arz beklentilerini hala vurgulamakta.
FAO, 2020 / 21'de dünya tahıl ticaretinin 2019/20 seviyesinden yüzde 3.0 artarak 451 milyon tona yükselmesini bekliyor; bu artışlar, büyük tahıllarda küresel ticarette beklenen yüzde 4.7'lik artışın öncülüğünde tüm büyük tahıllar için öngörülüyor.
İrfan Donat - Bloomberg HT Tarım Editörü
