Libya'nın petrol krizi sona eriyor mu?
Libya'daki istikrarsızlığa dikkat çeken uzmanlar, ülkenin petrol ihracatında eski günlerine dönmesinin çok zor olduğu görüşünde
Bir dönem en büyük petrol üreticisi ülkeler arasında yer alan Libya'nın petrol üretiminde eski parlak günlerine dönüp dönemeyeceği merak ediliyor. Ülkedeki istikrarsızlığa dikkat çeken uzmanlar, Libya'nın eski günlerine dönmesinin çok zor olduğunu kaydetti.
Emekli general Halife Haftar liderliğindeki silahlı grupların iki aydır Bingazi'de ordu güçleriyle çatışması ve süregelen istikrarsızlık, ülkenin petrol üretim ve ihracatını düşürmeye devam ediyor. Petrol sahalarının yanında limanlara dönük saldırılar da Libya'nın petrol ihracatını olumsuz etkiliyor. Çatışmalar nedeniyle günlük 340 bin varil petrol ihracatı gerçekleştirilen Zawia Limanı'nın bir gün süreyle kapanmasının ardından bu kez de günlük 90 bin varil ihraç kapasitesi olan Brega Limanı aynı gerekçeyle kapandı. Hükümet ise 12 Temmuz'dan bu yana kapalı olan Brega Limanı'nın birkaç gün içinde tekrar açılacağını duyurdu.
Uzmanlar, istikrarsızlık, çatışmalar, petrol sahaları ve limanlara yönelik saldırıların Libya petrolünün geleceği ve ihracat üzerindeki olası etkilerini değerlendirdi.
Londra'daki Avrupa Dış İlişkiler Konseyi uzmanı Mattia Toaldo, Sharara sahasının ve Brega limanının açılmasının, üretimi günlük 200 bin ile 500 bin varil arasında artıracağını söyledi.
"Sharara tek başına günlük petrol üretimini 300 bin varil artırabilir ancak Libya'yı günde 1,5 milyon varil petrol ihraç ettiği günlere geri döndürmez" diyen Toaldo, süregelen istikrarsızlığın, üretim seviyesini istikrarlı hale getirmeye imkan vermediğine dikkati çekti.
Toaldo, Trablus ve Bingazi'deki terör eylemlerinin üretimin her an düşmesine, yeni limanların kapatılmasına neden olabileceğini kaydetti. Toaldo, "Yani 'Libya'nın petrol krizi bitti' demek için çok erken" dedi.
Kaliforniya'daki Post Carbon Enstitüsü uzmanı Richard Heinberg de, "Kısa dönemde Libya'nın petrol ihracının arttığını gösteren sinyaller iyi. Son aylara kıyasla üretim arttı. Kapalı tutulan limanların açılıyor, gerçi açılmadan önce iyileştirilmeleri lazım. Ancak tüm bunlar süregelen ve kazananı olmayan iç çatışmaların gölgesinde oluyor" diye konuştu.
Libya'nın bütünlüğünü kaybedebileceğini ifade eden Heinberg, kaybetmese dahi bütünlüğünü korumak için bitmeyen bir mücadele gerekeceğini vurguladı. Heinberg, "Her halükarda Libya da, İngiltere, Norveç ve bazı OPEC ülkeleri gibi üretimi hızla düşen ülkeler arasında yer alacak" ifadesini kullandı.
Dünyanın 9. büyük petrol üreticisiydi
OPEC verilerine göre, Libya, Ocak 2013 itibariyle 48 milyar varillik kanıtlanmış ham petrol rezerviyle Afrika'nın en büyük, dünyanın 9'uncu büyük petrol üreticisi ülke konumunda bulunuyor.
Kaddafi sonrası ülkedeki siyasi otorite boşluğundan yararlanan aşiret liderleri ve silahlı gruplar, ülkenin doğusundaki dört ana petrol limanını 8 ay boyunca ablukaya almış, günlük 1 milyon 400 bin varil olan petrol üretiminin, 150 bin varile kadar düşmesine yol açmıştı. Geçen ay, hükümet ve silahlı gruplar arasında varılan anlaşmayla, nispeten küçük el-Zuveytine ve el-Harika limanları açılmış, petrol üretimi günlük 200 bin varile çıkmış, ülkenin yeniden dünya petrol piyasasına döneceği umutlarını yükseltmişti.
Ülkenin petrolünün yüzde 80'i doğusunda, Bingazi yakınındaki Sirte havzasında bulunuyor. Havzada 2011'den önce günlük ortalama 825 bin varil ham petrol üretiliyordu.
Libya'nın savaş öncesinde günlük yaklaşık 1 milyon 650 bin varil olan ham petrol üretimi, 2011'de yaklaşık 500 bin, 2012'de ise 1 milyon 400 bin varil olarak gerçekleşti. Milli petrol şirketi sözcüsü Muhammed el Harari pazartesi günü yaptığı açıklamada, Haziran 2013'te başlayan abluka sonrası ise 150 bin varile kadar düşen petrol üretiminin günde 450 bin varile çıktığını belirtmişti.
AA