Maliye Bakanı Şimşek: Kayıtdışılık başlı başına bir terördür

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kayıt dışıyla m&uuml;cadelenin ter&ouml;rle m&uuml;cadele kadar &ouml;nemli olduğunu belirterek, T&uuml;rkiye nin son 10 yılda kayıt dışını milli gelire oranla en hızlı azaltan &uuml;lke olduğunu s&ouml;yledi. 5. İzmir İktisat Kongresi nde K&uuml;resel Kriz Sonrası Kamu Ekonomisinde Yeni Eğilimler ve Beklentiler başlıklı oturumu y&ouml;neten Bakan Şimşek, yaptığı değerlendirmede, son yıllarda &ouml;zellikle gelişmekte olan &uuml;lkelerde kamu maliyesinde &ccedil;ok ciddi sıkıntılar yaşandığını, ekonomilerdeki yavaşlama ve kamunun &uuml;stlendiği birtakım &ouml;zel sekt&ouml;r kaynaklı y&uuml;k&uuml;ml&uuml;l&uuml;kler nedeniyle bu &uuml;lkelerin kamu a&ccedil;ıklarında &ccedil;ok ciddi artışlar yaşandığını kaydetti. ABD, Avro B&ouml;lgesi, OECD ve Japonya nın kriz &ouml;ncesi ve sonrası durumlarına bakıldığında OECD baz alınsa dahi kamu bor&ccedil;luluk oranlarının y&uuml;zde 110 ları aşmış durumda olduğunu, bunun gelecek 10 yıl i&ccedil;inde &ouml;zellikle gelişmiş &uuml;lkelerdeki b&uuml;y&uuml;meye ilişkin sınırlayıcı bir etki yaratacağını ifade eden Şimşek, bir&ccedil;ok &uuml;lkede maliye politikasında sınırlara erişilince para politikası &ouml;nlemlerinin g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir şekilde devreye sokulduğunu, faizlerin sıfıra &ccedil;ekildiğini, bunun da yetmediğini, uzun bir s&uuml;redir a&ccedil;ıktan para basıldığını dile getirdi. ABD de 2008 den bu yana 3 trilyon dolar, Avro B&ouml;lgesinde 1 trilyon dolar, Japonya da ise 1,2 trilyon dolar para basıldığını anlatan Şimşek, son d&ouml;nemde ise maliye politikasında konsolidasyona gitme, a&ccedil;ıkları kontrol altına alma, borcun milli gelire oranla artışını sınırlayabilme y&ouml;n&uuml;nde adımlar atıldığını, bunun da b&uuml;y&uuml;meleri olumsuz etkilemeye devam ettiğini anlattı. Bakan Şimşek, ş&ouml;yle konuştu: K&uuml;resel anlamda kamu maliyesinde &ccedil;ok sıkıntılı bir d&ouml;nemi geride bıraktık. Vergilerin arttığı bir d&ouml;nemdeyiz. T&uuml;rkiye de en &ccedil;ok eleştirilen konulardan biri, dolaylı vergilerin y&uuml;ksek olduğudur. Ama şuanda d&uuml;nyanın bir&ccedil;ok &uuml;lkesinde dolaylı vergiler ciddi bir şekilde artırılıyor. Bir yandan yatırım istihdam ve rekabet&ccedil;iliği desteklemek i&ccedil;in firmalar &uuml;zerindeki vergi y&uuml;k&uuml;n&uuml; artırmama yaklaşımı var, bu nedenle t&uuml;ketim &uuml;zerindeki vergilerde ciddi artış var. T&uuml;m Avrupa da KDV oranlarında ciddi artış s&ouml;z konusu. Genelde algı T&uuml;rkiye i&ccedil;in dolaylı vergilerin y&uuml;ksek olduğu y&ouml;n&uuml;ndedir. Dolaylı vergiler y&uuml;ksek tabii ama son yıllarda d&uuml;nyanın pek &ccedil;ok &uuml;lkesinde y&uuml;kseliyor. T&uuml;rkiye en d&uuml;ş&uuml;k KDV oranlarından birine sahip. Bazı gıda &uuml;r&uuml;nleri i&ccedil;in y&uuml;zde 1, giyim, turizm, eğitim ve sağlık i&ccedil;in y&uuml;zde 8, genel KDV oranı ise 18. Efektif KDV oranı ise y&uuml;zde 14 civarı. En y&uuml;ksek oranı bile ele alsanız y&uuml;zde 18 ile T&uuml;rkiye, AB i&ccedil;inde en d&uuml;ş&uuml;k KDV oranlarından birine sahip. Merak etmeyin artırmayı d&uuml;ş&uuml;nm&uuml;yoruz ama muhtemelen Avrupa da bu trend devam edecek. - Kayıt dışıyla m&uuml;cadele T&uuml;rkiye nin kamu maliyesinde ciddi iyileşmeler sağladığını, 10-11 yıl &ouml;nce b&uuml;t&ccedil;e a&ccedil;ığının milli gelire oranı &ccedil;ift hanelerdeyken 2012 de IMF tanımıyla bu a&ccedil;ığın y&uuml;zde 0,3 e ulaştığını, neredeyse sıfıra yaklaşan bu oranın, OECD ortalamasının d&ouml;rtte biri, Maastricht kriterinin ise &uuml;&ccedil;te birinden az d&uuml;zeyde olduğunu s&ouml;yleyen Şimşek, kamu bor&ccedil; stokunun milli gelire oranının br&uuml;t y&uuml;zde 35 e gerilediğini, net rakamın ise y&uuml;zde 15 olduğunu ifade etti. Bakan Şimşek s&ouml;zlerini ş&ouml;yle s&uuml;rd&uuml;rd&uuml;: Kamunun mevduatını ve d&ouml;viz rezervlerini bor&ccedil;tan &ccedil;ıkardığınız zaman T&uuml;rkiye nin net bor&ccedil; stokunun milli gelire oranı y&uuml;zde 15 ler civarında. Net dış borca baktığınızda şu anda devletin net dış borcu yok. Rezervleri d&uuml;şt&uuml;ğ&uuml;n&uuml;z zaman devlet dış d&uuml;nyadan alacaklı. Milli gelirin y&uuml;zde 3-4 civarı rakamla dış d&uuml;nyadan alacaklıyız. 10-11 yıl &ouml;nce net kamu borcu y&uuml;zde 60 dı, bug&uuml;n y&uuml;zde 15 e d&uuml;şmesi bile muazzam bir iyileşmeyi g&ouml;steriyor. Artan bor&ccedil;, &ouml;zel sekt&ouml;r&uuml;n borcudur. Bu bor&ccedil;, genel ekonomik istikrarı etkileyebilir ama kamu maliyesi a&ccedil;ısından devletin bilan&ccedil;osu a&ccedil;ısından T&uuml;rkiye nin durumu hakikaten iyi. Kriz &ouml;ncesi seviyesinin altına borcunu indirebilen OECD &uuml;lkesi bilmiyorum. T&uuml;rkiye kriz &ouml;ncesine oranla kamu bor&ccedil; stokunun milli gelire oranını ciddi şekilde azaltan nadir &uuml;lkelerden biridir. T&uuml;rkiye de dolaylı vergilerin toplam vergiler i&ccedil;indeki payının TBMM deki konuşmalarda y&uuml;zde 70 olarak telaffuz edildiğini, bunun doğru olmadığını, uluslararası karşılaştırmalara g&ouml;re sosyal g&uuml;venlik primlerinin de hesaba katılması gerektiğini dile getiren Şimşek, buna g&ouml;re dolaylı vergilerin payının y&uuml;zde 46 civarında olduğunu, bu rakamın OECD ortalamasına g&ouml;re olduk&ccedil;a y&uuml;ksek olduğunu s&ouml;yledi. - Dolaylı ve dolaysız vergilerin payı Bakan Şimşek, temel sorunun doğrudan vergilerin y&uuml;ksek pay almamasından kaynaklandığını, gelir ve kurumlar &uuml;zerinden alınan vergiler toplanamadığı i&ccedil;in bu dolaylı vergilerin y&uuml;ksek g&ouml;z&uuml;kt&uuml;ğ&uuml;n&uuml; ifade etti. Dolaysız vergilerin milli gelire oranının y&uuml;zde 14 olduğunu, bu oranın AB ortalamasının altında, OECD ortalamasının ise &uuml;zerinde olduğunu belirten Şimşek, bu da kayıt dışıyla m&uuml;cadelenin &ouml;nemini artırdığını dile getirdi. Şimşek, şunları kaydetti: T&uuml;rkiye de ciddi bir kayıtdışılık var. Evet doğrudur. 2002 yılında kayıt dışı istihdam toplam istihdamın y&uuml;zde 52 siydi. Bug&uuml;n y&uuml;zde 38 e kadar d&uuml;ş&uuml;rd&uuml;k. Toplam kayıt dışı ekonominin milli gelire oranı y&uuml;zde 33 ler civarıydı, şimdi y&uuml;zde 26,5 a kadar d&uuml;ş&uuml;rd&uuml;k. Kayıtdışılıkla m&uuml;cadelede epey mesafe katettik ama katedecek daha mesafe var. Genelde kayıtdışılık bir vergi kaybı olarak g&ouml;r&uuml;l&uuml;r ama bu &ccedil;ok eksik bir yaklaşımdır. Kayıtdışılık sadece haksız rekabet demek değildir. Aslında verimsiz bir ekonomi demektir. Kayıt dışı olduğunuz zaman yenilik&ccedil;i olamıyorsunuz, &ouml;l&ccedil;eği b&uuml;y&uuml;temiyorsunuz, finansmana erişemiyorsunuz. Kayıtdışılıkla m&uuml;cadele ter&ouml;rle m&uuml;cadeleden daha &ouml;nemlidir, en az o kadar &ouml;nemlidir. Kayıtdışılık da başlı başına bir ter&ouml;rd&uuml;r. Haksız rekabetin kaynağıdır. Diyeceksiniz ki madem bu kadar ağır konuşuyorsunuz ne yapıyorsunuz. Bizim Kayıtdışılıkla M&uuml;cadele Eylem Planımız var. Bunu samimi şekilde uyguluyoruz. Kayıt dışı istihdamın y&uuml;zde 52 den 38 e d&uuml;şmesi muazzam bir mesafe. Avusturya da Prof. Schneider in yaptığı araştırmaya g&ouml;re, T&uuml;rkiye son 10 yılda kayıtdışılığı milli gelire oranla en hızlı azaltan &uuml;lke. Kayıt dışı ekonominin oranı şu anda y&uuml;zde 26,5. AB ortalaması y&uuml;zde 18,5 daha kat edecek &ccedil;ok mesafe var. - Reformlar kaynak gerektiriyor Bakan Şimşek, gelecek 10 yılda T&uuml;rkiye nin yapısal reformlara ihtiya&ccedil; duyduğunu, bunun i&ccedil;in bir mali alan gerektiğini, enerjide dışa bağımlığın azaltılması, altyapı yatırımları ve yatırımların teşvik edilmesinin de kaynak gerektirdiğini anlattı, sadece istihdamın teşviki i&ccedil;in yılda 8-9 milyar liralık kaynak ayrıldığına dikkati &ccedil;ekti. Makroekonomik istikrar a&ccedil;ısından cari a&ccedil;ığın y&ouml;netilebilir olması gerektiğini, bunun da tasarruf artışını zorunlu kıldığını belirten Şimşek, 2014 b&uuml;t&ccedil;esinde 2 milyar lirayı vatandaşa tasarruf yapın diye vereceğiz. 100 lira tasarruf yapana 25 lira devlet olarak katkıda bulunuyoruz dedi. - İ&ccedil;ki t&uuml;ketimi tartışması &Ccedil;ankaya &Uuml;niversitesi Hukuk Fak&uuml;ltesi &Ouml;ğretim &Uuml;yesi Nurettin Bilici, panelde yaptığı konuşmada kongre kapsamında d&uuml;zenlenen akşam yemeğinde yabancı misafir i&ccedil;in şarap istediklerini, garsonun yasak olduğunu s&ouml;ylediğini, benzeri uygulamalarla &uuml;niversitelere ait tesislerde de karşılaştıklarını s&ouml;yledi. Baş&ouml;rt&uuml;s&uuml; yasağına karşı &ccedil;ıkan bir &ouml;ğretim &uuml;yesi olarak yobaz hoca olarak itham edildiğini anlatan Bilici, O da yanlıştı, bu da yanlış. Birbirimizi olduğumuz gibi kabul etmemiz, kenetlenmemiz, herkesi kucaklamamız gerekiyor. Başını kapattığına a&ccedil;tığına karışmak kadar ne yediğine, i&ccedil;tiğine karışmak da toplumun ileri gitmesini engelleyecek bir olaydır dedi. Bakan Mehmet Şimşek ise i&ccedil;ki i&ccedil;ilmesine hi&ccedil;bir sınırlama olmadığını, bir yanlış anlama olabileceğini ifade ederek, T&uuml;m gelişmiş &uuml;lkelerde belli bir saatten sonra i&ccedil;kinin perakende satışı sınırlanıyor. Dolayısıyla i&ccedil;meye y&ouml;nelik en ufak bir sınırlama yok. Sadece perakende satışı &uuml;zerinde belli saatlerde sınırlama var, gece saat 10 dan sabah 6 ya kadar perakende olarak i&ccedil;ki satışına y&ouml;nelik. Bir&ccedil;ok &uuml;lkede bu sınırlama &ccedil;ok daha k&ouml;t&uuml;. İ&ccedil;ilmesine ilişkin hi&ccedil;bir sınırlama yok. İstediğiniz kadar alıp istediğiniz kadar i&ccedil;ebiliyorsunuz. Dolayısıyla yok &ouml;yle bir yasak. Nerede i&ccedil;ileceği tabii lisansla belirleniyor diye konuştu. AA

Maliye Bakanı Şimşek: Kayıtdışılık başlı başına bir terördür

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kayıt dışıyla mücadelenin terörle mücadele kadar önemli olduğunu belirterek, Türkiye'nin son 10 yılda kayıt dışını milli gelire oranla en hızlı azaltan ülke olduğunu söyledi

Öne Çıkanlar