Metalde kritik toplu sözleşme görüşmesi bugün
130 bin işçi adına toplu sözleşme görüşmelerini gerçekleştiren Türk Metal Sendikası ile Türkiye Metal Sanayicileri (MESS) arasında görüşmeler bugün yeniden başlayacak. Geçen haftaki son görüşmede MESS maaş zam teklifini yıllık bazda yüzde 50,45'e yükseltirken, Türk Metal, yıllıkta yüzde 76,21 zam talebini yineledi.
TAHSİN AKÇA
MESS ile büyük beyaz eşya ve otomotiv üreticisi firmaların da aralarında olduğu 130 bin metal işçisi arasındaki 2021-2023 dönemini kapsayan toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde kritik haftaya girildi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) açıkladığı yıllık enflasyonun yüzde 36,2'ye ulaşması üzerine görüşmelerin başlangıcında her dönem olduğu gibi 6'şar aylık dönemler için müzakere yapılırken, geçen hafta yapılan görüşmede ilk yılın tamamı için oran üzerinden hesaplar masaya taşındı.
130 bin işçi adına toplu sözleşme görüşmelerini gerçekleştiren Türk Metal Sendikası ile MESS arasında görüşmeler bugün 18.00'den itibaren yeniden başlayacak. Gece boyunca sürmesi beklenen görüşmelerin yarın da devam etmesi ve ardından bir sonuca ulaşılması hedefleniyor.
MESS zam teklifini yükseltmişti
Geçen haftaki son görüşmede MESS teklifini yıllık bazda yüzde 50,45'e yükseltirken, Türk Metal yıllıkta yüzde 76,21 zam talebini yineledi.
MESS daha önce ilk 6 ay için, geçmişe dönük yüzde 8,8 enflasyona karşılık, yüzde 21 oranında artış teklif ederken, yılın tamamı için yapılan teklif ikinci altı ay için teklif edilen zamla toplamda yüzde 50,45'e çıktı. MESS sosyal haklar için de teklifini yüzde 19'dan yüzde 25'e yükseltti.
Türk Metal Sendikası Başkanı Pevrul Kavlak'ın sunumunda belirttiğine göre Türk Metal ise birinci 6 ay için yüzde 29,57 zam talep ediyor. Yani ilk 6 ay için brüt bin 882 lira, nette de yaklaşık bin 500 lira talep ediyor. Sendika ikinci 6 ay için de yüzde 36 zam istiyor. Bu da yaklaşık brüt 2 bin 970 lira, nette ise 2 bin 500 liraya karşılık geliyor.
6 aylık zamlar kümülatif olarak yıl bazında 4 bin 852 lira brüt, yaklaşık 3 bin 900 lira da net zam demek. Bu da yıllık bazda yüzde 76,21 oranına denk geliyor.
Bunlara ayrıca ücretlerin asgari ücret kadarının vergiden muaf olmasının getirdiği yaklaşık yüzde 7,6'lık zam ise dahil değil.
Metalde son üç toplu sözleşme nasıl sonuçlandı? (%)
| Toplu sözleşme dönemi | Enflasyon (6 aylık) | Ücret zammı | Sosyal yardım zammı | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Talep | Sonuç | Talep | Sonuç | ||
| 2014-2017 | 3,78 | 14 | 9,78 | 1,21 | 0,91 |
| 2017-2019 | 3,20 | 38,28 | 24,63 | 2,65 | 1,42 |
| 2019-2021 | 6,05 | 23,97 | 17,12 | 2,31 | 1,37 |
Türk Metal, Ocak-Şubat enflasyonuna göre refah payı istiyor
Metal sektöründe toplu sözleşme dönemleri farklı ay aralıkları dikkate alınarak hesaplanıyor. Yani imzalanması beklenen toplu sözleşmede ikinci 6 ay için yüzde 36'lık zam talebinde 2021'in eylül-ekim-kasım-aralık ve 2022'nin ocak ve şubat aylarını kapsayan 6 aylık dönemdeki enflasyon dikkate alındı. Buradaki ilk 4 ayda enflasyon yüzde 21,19 gerçekleşirken, ocak ve şubat aylarında toplam enflasyon yüzde 15'in üzerinde çıkarsa 6 aylık toplamda talebin üzerinde gerçekleşmiş olacak.
Türk Metal, Ocak ve Şubat aylarındaki çıkacak enflasyona göre refah payının verilmesini talep ediyor.
Pevrul Kavlak da bunu sunumda şöyle ifade etmişti: "Bu talep ortalama bir orandır. İkinci 6 ay enflasyonu talebimiz olan yüzde 36'nın altında olursa, biz kârdayız. Refah payımızı almış olacağız. Üstünde olursa, örneğin enflasyon 38 ya da 40 oldu, biz o zaman gerçekleşen bu oranı alacağız. Yani 38 ise 38, 40 ise 40 alacağız.”
Bu akşam başlayacak kritik son tur görüşmelerde enflasyonun, kurdaki hızlı artışlar ve emtia fiyatlarındaki küresel yükselişle hızlı çıkışa geçmesi nedeniyle özellikle 2021'in son 4 ay ve 2022'nin ilk 2 ayının enflasyonu üzerinden pazarlıklar belirleyici olacak.
Geçmişte enflasyon üzeri zam yapılmıştı
Geçmiş toplu iş sözleşmelerine bakıldığında o dönemin enflasyonunun üzerinde zamla anlaşmalar sağlandığı görülüyor.
En tartışmalı ve gerilimli geçen dönem olan, 3 yılı kapsayan 2014-2017 toplu sözleşmesi, ilk 6 aylık enflasyon yüzde 3,7 gerçekleşirken, yüzde 9,7 zamda anlaşmayla sonuçlanmıştı.
Bir sonraki sözleşme dönemi ise 2 yıllık imzalanmış, bu kez ilk 6 ay enflasyon oranı yüzde 3,2 iken anlaşma yüzde 24,63'lük oranla gerçekleşmişti.
Halen yürürlükte olan 2019-2021 dönemi toplu sözleşmesi ise yüzde 6'lık ilk 6 ay enflasyonuna karşılık yüzde 17,1'lik zam anlaşması üzerine imzalanmıştı.