Minnetle ve özlemle anıyoruz
Türkiye Cumhuriyeti devletinin kurucusu, Kurtuluş Savaşı kahramanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ü minnetle ve özlemle anıyoruz...
Türkiye Cumhuriyeti devletinin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün ebediyete intikal edişinin 77 yılındayız. Ulu Önder hayata gözlerini 10 Kasım 1938'de Dolmabahçe Sarayı'nda yumdu.
Mustafa Kemal Atatürk, ölüm yıldönümünde dünyanın dört bir yanında düzenlenen törenlerle bugün anılıyor.
-Avustralya
Türkiye'nin Canberra Büyükelçiliği ile Melbourne ve Sydney Başkonsoloslukları tarafından anma törenleri düzenlendi. Törenler, başkent Canberra ile Sydney'de Atatürk anıtlarının önünde, Melbourne'de ise başkonsolosluk binasında gerçekleştirildi.
Konsolosluk görevlileri, sivil toplum kuruluşlarından temsilciler ve vatandaşların katılımı ile Melbourne Başkonsolosluğu'nda yapılan anma töreni saygı duruşunda bulunulması, İstiklal Marşı'nın okunması ve Atatürk hakkında video gösterimi ile sona erdi.
- Endonezya
Türkiye'nin Cakarta Büyükelçiliği'nde düzenlenen törende Büyükelçi Zekeriya Akçam, elçilik çalışanları ve Endonezya'da yaşayan Türkler hazır bulundu. Anma töreninde saygı duruşunda bulunuldu, ardından İstiklal Marşı okundu.
- Kırgızistan
Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'teki Atatürk heykelinin yer aldığı parkta düzenlenen törene, Türkiye'nin Bişkek Büyükelçiliği çalışanları, Bişkek Belediye Başkanı, TİKA Bişkek Koordinatörlüğü, Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi yetkilileri ile Türk devlet okulu öğrencileri, Ahıska Türkleri Derneği temsilcileri ve vatandaşlar katıldı.
Saygı duruşunun yanı sıra Türkiye ve Kırgızistan milli marşlarının okunmasıyla başlayan törende konuşan Türkiye'nin Bişkek Büyükelçisi Metin Kılıç, "Atatürk'ü Orta Asya'da anmak bizim için bir gurur kaynağıdır" dedi.
"Atatürk'ün bir gün Sovyetlerin yıkılacağı ve kardeş halkların bağımsız olacağı öngörüsünde haklı çıktığını" anımsatan Kılıç, Atatürk'ün dünyada bir çok ülkeye ilham veren bir lider olduğunu kaydetti.
-Ankara
Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk, ebediyete intikalinin 77. yılında Anıtkabir'de düzenlenen devlet töreniyle anıldı. Anıtkabir'deki tören, saat 08.55'de devlet erkanının Aslanlı Yol'da yürüyüşü ile başladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığındaki kortejde, TBMM Başkanı İsmet Yılmaz, Başbakan Ahmet Davutoğlu, Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Başbakan Yardımcıları Tuğrul Türkeş ve Cevdet Yılmaz, yüksek yargı organlarının başkanları, Bakanlar Kurulu üyeleri, kuvvet komutanları, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, siyasi partilerin temsilcileri, bürokratlar ve diğer devlet erkanı yer aldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, kırmızı beyaz karanfillerden oluşan ay yıldızlı çelengi, Atatürk'ün mozolesine bıraktı. Atatürk'ün 77 yıl önce ebediyete intikal ettiği saat olan 09.05'de ''ti'' sesi ve sirenler eşliğinde bir dakikalık saygı duruşunda bulunuldu ardından İstiklal Marşı okundu. Saygı duruşu sırasında gönderdeki Türk bayrağı da yarıya indirildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve protokolde yer alan devlet erkanı daha sonra Misak-ı Milli Kulesi'ne geçti. Erdoğan, burada Anıtkabir Özel Defteri'ni imzaladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, deftere şunları yazdı:
"Aziz Atatürk, Kurtuluş Savaşımızın Başkomutanı ve Cumhuriyetimizin banisi olarak vefatınızın 77. yıl dönümünde şahsınızı bir kez daha hürmetle yad ediyoruz. Cumhuriyetimizin ilanının 92. yıl dönümünü geride bıraktığımız bu dönemde, bize işaret ettiğiniz 'muasır medeniyetler seviyesinin üzerine çıkma' hedefi doğrultusunda tüm gücümüzle çalışmayı sürdürüyoruz. 'Dahili ve harici bedhahlara' rağmen Cumhuriyetimizin 100. kuruluş yıl dönümü olan 2023 yılı için belirlediğimiz hedeflere ulaşarak vasiyetinizi yerine getirmiş olacağız.
Bu vesileyle şahsınız ve silah arkadaşlarınızla birlikte tüm şehitlerimize Allah'tan rahmet diliyor, gazilerimize şükranlarımızı sunuyoruz.
Türkiye Cumhuriyeti, inşallah ilelebet payidar kalacaktır. Ruhun şad olsun."
Devlet töreninin ardından Anıtkabir, halkın ziyaretine açıldı. Anıtkabir'i, Türkiye'nin çeşitli yerlerinden gelen yaşlı genç, kadın erkek çok sayıda vatandaş ziyaret etti.
Türk bayrakları, Atatürk posterleri ve çiçeklerle Büyük Önder'in manevi huzuruna çıkan vatandaşlar dua etti ve saygı duruşunda bulundu.
Atatürk'ün mozolesi önünde bazı vatandaşların gözyaşlarına hakim olamadığı, bazı vatandaşların da mozoleyi öptüğü görüldü.
Mozolenin bulunduğu bölüm ile Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi'ni görmek isteyen vatandaşlar uzun kuyruklar oluşturdu.
Çiçeklerle yapılan büyük boy Türk bayrağı ve Atatürk silüeti, Hitabet Kürsüsü'nün bulunduğu alana bırakıldı. Genç ziyaretçilerin bu bölümde ve tören alanında cep telefonlarıyla gruplar halinde "özçekim" yapması da renkli görüntüler oluşturdu.
Anıtkabir'e gelen bazı gruplar, "Her Türk asker doğar", "Ne mutlu Türküm diyene", "Vatan sana canım feda", "Mustafa Kemal'in askerleriyiz" ve "Genciz, güçlüyüz, Atatürkçüyüz" sloganları attı.
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu tarafından ATO Congresium'da "Atatürk'ü Anma Töreni" düzenlendi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, burada yaptığı konuşmada, vefatının 77. yıl dönümünde Kurtuluş Savaşının Başkomutanı, Cumhuriyetin banisi, ilk Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ü rahmetle yadettiğini belirterek, Gazi Mustafa Kemal ile birlikte ahirete intikal eden tüm şehit ve gazileri de minnetle andığını söyledi.
"Malazgirt'ten günümüze kadar bin yıla yakın zamandır bu toprakları bizlere vatan yapmak için canlarını feda eden şehitlerimizin her biri bizim gururumuzdur" diyen Erdoğan, bugün de şehitlerin, gerektiğinde canlarını vermekten çekinmeyen kahraman evlatlar sayesinde vatan topraklarında yaşamaya devam ettiklerini vurgulayarak, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Rahmetli Arif Nihat Asya, 'bizi, sen sevgisiz, susuz, havasız ve vatansız bırakma Allah'ım' derken ifade ettiği işte bu ruhtur, azimdir, bu inanıştır. Bunun için Rabbimize ne kadar hamdetsek azdır. Gazi Mustafa Kemal'in 1919'da başlayıp 1923'te Cumhuriyeti kurarak taçlandırdığı o büyük mücadelesi de milletimizi vatansız bırakmaması mücadelesi değil mi? Avrupa'nın içlerinden Afrika'nın ortalarına kadar uzanan Osmanlı'yı yok etme çabasının son ve nihai hedefi Anadolu'ydu. Amaç bizi Anadolu'ya sıkıştırmak değil, bizi Anadolu'da boğmaktı. Bizi vatansız bırakmak isteyenleri Gazi Mustafa Kemal önderliğinde verdiğimiz o büyük mücadele sayesinde kanımızla, canımızla, yüreğimizle durdurduk.
Rus Harbinde, Balkan Savaşlarında, Birinci Dünya Savaşında, Kurtuluş Savaşımızda verdiğimiz asker, sivil kayıplarının toplam sayısı milyonlarla ifade ediliyor. Cumhuriyeti kurduğumuzda ülkemizin nüfusu yaklaşık 10 milyon civarındaydı. Sadece Balkanlardaki kaybımız 2 milyon. Rus Harbi sonrasındaki kayıplar da yine milyon rakamıyla ifade edilir. Birinci Dünya Savaşını, Kurtuluş Savaşımızı saymıyorum. Söylemek istediğim şudur; vatanımızı yani bugün üzerinde yaşandığımız toprakları çok ağır bedeller karşılığında kurtarabildik, ama hamdolsun kurtarabildik."
Başbakan Ahmet Davutoğlu da "Atatürk'ü Anma Töreni"nde bir konuşma yaptı.
Davutoğlu, "Öz güven duyabilirsiniz, milletinize güven duyabilirsiniz ama tarihin akışını doğru okuyamazsanız, bu tarihi akışa yön veremezsiniz. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün belki de en önemli vasıflarından birisi o dönemde, bir imparatorluk neslini bitiren cumhuriyetin önünü açarken tarihin akışını doğru okumasıdır" dedi.
Her yüzüncü yılda bir kez daha o dönemin ve o döneme öncülük eden nesillerin ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatını bugünkü perspektifle yeniden değerlendirmeye ihtiyaç olduğunu vurgulayan Davutoğlu, "Tarihin hızlı aktığı dönemlerde o hızlı akışa akıl ve yürekle öncülük edenler, tarihte derin miraslar bırakırlar. Bu anlamda Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 5 önemli vasfıyla bugüne değin hitap edebilecek 5 önemli vasfıyla aslında 100 yıl önceki tarihi akışa derin izler bırakan bir neslin öncüsü ve temsilcisidir" ifadesini kullandı.
Büyük Önder Atatürk'ün birinci vasfının öz güven olduğuna işaret eden Başbakan Davutoğlu, eğer liderler kendileri öz güvene sahip değillerse zor dönemlerde ait oldukları toplumlara, milletlere, halklara öz güven aşılayamayacaklarını ve onları harekete geçiremeyeceklerini kaydetti.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün bu anlamda en önemli öz güven işaretinin, işgal ordularının donanmasının İstanbul'a geldiğinde onlara bakıp, işgal edilmiş bir ülkenin bir subayı olarak değil, kurulacak bir cumhuriyetin tohumlarını atacak bir lider olarak, "Geldikleri gibi gidecekler" demesiyle verdiğini anlatan Davutoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Evet, geldikleri gibi gittiler. Çünkü o gün işgal topraklarımızda söz konusuydu ama zihinlerimizde ve yüreklerimizde söz konusu değildi. Bu örnek dahi bize şunu gösterir, topraklar işgal edilebilir, limanlar, şehirler işgal edilebilir ama zihinlerde bu işgal psikolojik bir öz güven yenilgisine yol açmamışsa bütün bu işgaller gider. Ama bazen ülkeler bağımsız görünse bile eğer zihinler işgal edilmişse, yürekler işgal edilmişse, bir millet öz güvenini yitirmişse belki de en büyük esareti yaşamaya başlar. Bu açıdan baktığımızda bugün de bizim için en büyük güç kaynağımız öz güvenimizdir."
Mustafa Kemal Atatürk'te ikinci önemli vasfın ise "milletine duyduğu güven" olduğunu anımsatan Davutoğlu, "Üstün öz güvene sahip olan bir lider içinden çıktığı milletle bütünleşmemiş ve ona güven duymamışsa onu harekete geçiremez" dedi.
Başbakan Davutoğlu, Atatürk'ün Amasya Tamimi'nde, "Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararlılığı belirleyecektir" sözüyle millete duyduğu güveni anlattığını ve hiçbir başka hakimiyetin kabul edilmeyeceğinin vurgulandığını aktardı.
Atatürk'ün üçüncü vasfının ise tarihin akışını doğru okumak olduğunu anımsatan Davutoğlu, "Öz güven duyabilirsiniz, milletinize güven duyabilirsiniz ama tarihin akışını doğru okuyamazsanız, bu tarihi akışa yön veremezsiniz. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün belki de en önemli vasıflarından birisi o dönemde, bir imparatorluk neslini bitiren cumhuriyetin önünü açarken tarihin akışını doğru okumasıdır" diye konuştu.
Başbakan Ahmet Davutoğlu, o dönemde bütün geleneksel imparatorlukların tarih olduğu ve sömürge imparatorlukların yükseldiği yeni bir konjonktürün ortaya çıktığını belirterek, Almanya, Avusturya Macaristan, Rusya ve Osmanlı İmparatorlukları tarihin sayfalarına doğru giderken, İngiliz ve Fransız sömürge imparatorlukları yükselirken Mustafa Kemal Atatürk'ün ilk bağımsızlık mücadelesini verdiğini ve daha sonrasında ortaya çıkacak sömürgeciliğe karşı olan devrimlerin de öncüsü olduğunu aktardı.
-İstanbul
Mustafa Kemal Atatürk, 77 yıl önce ebediyete intikal ettiği Dolmabahçe Sarayı'ndaki odasında törenle anıldı.
Sarayın Harem bölümündeki 71 numaralı odada düzenlenen anma töreni, TBMM Başkan Vekili Şafak Pavey, İstanbul Vali Yardımcısı Akgün Corav, Piyade Albay Mehmet Arıöz, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Hüseyin Eren ve Atatürk Kültür Dayanışma Eğitim Vakfı (AKDEV) Genel Başkanı Gül Karayaldız'ın kurumları adına buketlerini, Atatürk'ün ebediyete intikal ettiği yatağın üzerine bırakmalarıyla başladı.
Daha sonra, Atatürk'ün hayata gözlerini yumduğu saat 09.05'te sirenlerin çalmasıyla saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu.
Odadaki törenin ardından Şafak Pavey, heyet adına mavi salondaki Dolmabahçe Sarayı Özel Defteri'ni imzaladı.
Pavey, "Modern Zamanların Eşsiz Kurucusu Büyük Önderimiz" hitabıyla kaleme aldığı yazısında, şunları kaydetti:
"Bir yüzyılın bütün seyrini değiştiren ve belirleyen dehana, dört yanımız savaş ve ateşle çevriliyken, dört yanımızı barış ve huzurla çevreleyen mücadeleniz, savaşta sadece kaybettiğimiz kendi evlatlarımıza değil, hasımlarımızın kaybettiği evlatlarına da duyduğunuz eşi görülmemiş şefkatiniz, yoksul ve yenilmiş bir ülkeden yarattığınız, çağdaş ve muzaffer toplum mucizesine inancınız, karanlık cehalete karşı eşsiz cesaretiniz, her türlü tahtı reddeden tevazunuz, her türlü ihtişamı reddetmiş sade hayatınız, geleceği eksiksiz hissetmiş öngörüleriniz karşısında hürmetle eğiliyorum.
Mirasınızı taşıyanlar olarak bugüne kadar sizi hep yüreğimizle sevdik. Artık aklımızla sevme vaktindeyiz. Hatıranızla bize verdiğiniz muhteşem güç için size minnettarım. En derin saygılarımla."
Bu arada, Mustafa Kemal Atatürk'ün 10 Kasım 1938'de, saat 09.05'te hayata gözlerini yumduğu, Türk bayrağı örtülü yatağının iki yanında iki polis memuru saygı nöbeti tuttu.
Oda, törenin ardından vatandaşların ziyaretine açıldı. Saray önünde erken saatlerden itibaren uzun kuyruklar oluşturan vatandaşlar, öğrenciler ve turistler Atatürk'ün yatağına ve çevresine beyaz ve kırmızı karanfiller bıraktı.
Koreli bir grup turist de Atatürk'ün yatağına karanfil bıraktı ve saygı duruşunda bulundu.
Dışarı kurulan ekranlardan da içerideki tören ile Atatürk'ün fotoğraflarından oluşan slayt gösterisi yansıtıldı.
Kuleli Askeri Lisesi Öğrencileri Dolmabahçe Sarayı açıklarında saygı duruşunda bulundu.
Törene Kuleli Askeri Lisesi Komutanı Kurmay Albay Muammer Aygar'ın yanı sıra, diğer askeri yetkililer ile öğrenciler katıldı.
Askeri komuta kademesi ve öğrencilerden oluşan grup Türk bayrakları, Atatürk posterleri ve flamalarla süslenmiş tekne ile Kuleli Askeri Lisesi önünden hareketle Dolmabahçe Sarayı açıklarına geldi. Saat 09.05'te sirenlerin çalmasıyla saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu.
Daha sonra öğrencilerden oluşan bando takımı 10. Yıl, Kuleli Marşı ve Harbiye Marşı'nı çaldı. Öğrencilerin gösterisi Dolmabahçe Sarayı önünde tören için hazır bulunan vatandaşlardan büyük alkış aldı.
Beşiktaş Belediyesi'nin düzenlediği programda, Barbaros Bulvarı'nda toplanan kalabalık, bin 100 metre uzunluğundaki bayrakla Dolmabahçe Sarayı'na doğru yürüyüşe geçti.
Beşiktaş Belediye Başkanı Murat Hazinedar'ın da katıldığı yürüyüş, Dolmabahçe Sarayı'nda sona erdi. Burada saygı duruşunda bulunulmasının ardından İstiklal Marşı okundu.
Dolmabahçe Saat Kulesi'nin önünde toplanan bir grup vatandaş da saat 09.05'te saygı duruşunda bulundu. Buradaki törene, motosikletli ve bisikletli gruplar da katıldı.
Kadıköy Belediyesinin organizasyonunda, gönüllülerin öncülüğünde dördüncüsü düzenlenen etkinlik kapsamında sahil yolunda bir araya gelen vatandaşlar, ellerinde Türk bayrakları ve Atatürk posterleriyle saat 09.05'te saygı duruşunda bulunup, İstiklal Marşı'nı okudu.
Daha sonra Fenerbahçe Orduevi ve Bostancı arasındaki 6,5 kilometrelik sahil yolunda el ele tutuşan vatandaşlar, "Ata'ya saygı zinciri" oluşturdu.
Sahildeki tekneler de Türk bayrağı açıp sirenlerini çalarak anmaya katıldı. Ayrıca su jetleri gösteri yaptı, paramotorlar havada Türk bayrağı açtı.
Etkinliğe katılan CHP Milletvekili Barış Yarkadaş, yaptığı açıklamada, Atatürk'ün büyük devrimlerin öncüsü olduğunu söyledi.
Maltepe Belediyesi ile Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu'nun iş birliğinde oluşturulan "Derinler Saygı Dalışı Topluluğu", Büyük Önder Atatürk'ün ebediyete intikalinin 77. yılında "Ata'ya Saygı Dalışı" gerçekleştirdi.
Aralarında askerler, öğretim üyeleri ile bankacı, hakim ve gazetecilerin de bulunduğu dalgıçlar, saat 09.05'teki saygı duruşunun ardından, Atatürk'ün, İngiliz ressam Ned Pamphilon tarafından resmedildiği tablosuyla denizden çıktı.
Teknelerin Atatürk posterleri ve Türk bayraklarıyla katıldığı etkinliğe, vatandaşlar ve Maltepe Belediye Başkanı Ali Kılıç da kıyıdan eşlik etti.
Etkinliğin ardından Belediye Başkanı Kılıç, amaçlarının Ulu Önder Atatürk'ün devrimlerini ve yaptıklarını genç kuşaklara aktarabilmek olduğunu ifade ederek, "Atatürk, sadece bir dünya lideri değildi, Anadolu'nun çimentosuydu" dedi.
-İzmir
İzmir Büyükşehir Belediyesi, Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün ebediyete intikalinin 77. yılı dolayısıyla "Ata'ya Saygı Yürüyüşü" düzenledi.
Alsancak Limanı'ndan başlayan yürüyüşe belediye başkanları, bazı CHP milletvekilleri, sivil toplum örgütü temsilcileri, öğrenciler ve vatandaşlar katıldı.
Katılımcılar, ellerinde Atatürk posterleri ve Türk bayraklarıyla marşlar ve sloganlar eşliğinde Cumhuriyet Meydanı'na yürüdü.
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, burada yaptığı konuşmada, özgürlük, demokrasi, cumhuriyet ve Mustafa Kemal Atatürk'ün kenti İzmir'in, her 10 Kasım'da inanç ve bağlılık vefasını güçlü şekilde ortaya koyduğunu söyledi.
Ata'ya Saygı Yürüyüşü'nün sadece bir anma değil minnetin de ifadesi olduğunu belirten Kocaoğlu, şöyle devam etti:
"Tebaayı halka, kulu yurttaşa çeviren, kadınıyla erkeğiyle bir ulusu çağdaş uygarlık seviyesine taşıyan, kişilikli ve onurlu bir ülkenin temelini atan gerçek bir önderi, gerçek bir devrimciyi, Milli Mücadele'nin başkomutanı ve çağdaş Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ü vefatının 77. yılında saygıyla, sevgiyle ve özlemle anıyoruz."
Atatürk'ün bıraktığı mirası titizlikle korumak ve gelecek kuşaklara onurla teslim etmenin bir görev olduğunu aktaran Kocaoğlu, "Onun yolundan yürüdüğümüz müddetçe, umutsuzluğa, yılgınlığa ve teslimiyete düşmeyeceğiz. Kurtuluşta da vardık, kuruluşta da. Türkiye Cumhuriyeti'nin ateşle imtihan edildiği her yerde, her zaman yine biz var olacağız" diye konuştu.
Konuşmanın ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Orkestrası, konser verdi.
-Diyarbakır
Diyarbakır'daki törende Vali Hüseyin Aksoy, 7. Kolordu ve Garnizon Komutanı Korgeneral İbrahim Yılmaz ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Ayşe Serra Bucak, Atatürk Anıtı'na çelenk sundu.
Atatürk'ün vefat ettiği saat olan 09.05'te sirenlerin çalmasıyla saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu.
Buradaki törenin ardından Cahit Sıtkı Tarancı Kültür Merkezi'nde devam eden programda 7. Kolordu Komutanlığınca hazırlanan "Atatürk'ün Asker Kişiliği" konulu sunumu yapıldı.
Törene, Vali Aksoy'un yanı sıra Muharip Hava Kuvvet Komutanı Yardımcısı Korgeneral Ziya Cemal Kadıoğlu, 16. Mekanize Piyade Tugay Komutanı Tuğgeneral Savaş Beyribey, Cumhuriyet Başsavcısı Ramazan Solmaz ile Dicle Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ayşegül Jale Saraç da katıldı.
- Batman
Batman Valiliği bahçesindeki program Atatürk Anıtı'na çelenk sunumuyla başladı. Saat 9.05'i gösterdiğinde sirenlerin çalmasıyla iki dakikalık saygı duruşunda bulunuldu, ardından İstiklal Marşı okundu.
Kültür Merkezi'nde devam eden programda günün anlam ve önemini belirten konuşmanın ardından, Sarı Zeybek belgeseli izlendi. Programa Batman Valisi Azmi Çelik de katıldı.
- Siirt
Cumhuriyet Meydanı'ndaki ilk tören, Vali Mustafa Tutulmaz, Garnizon Komutanı Tuğgeneral Ahmet Şimşek ve Siirt Belediye Başkan Vekili Sabri Sağır'ın Atatürk Anıtı'na çelenk sunmasıyla başladı.
Saat dokuzu beş geçe çalınan siren eşliğinde 2 dakikalık saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu. Törenin ardından Vali Tutulmaz ve beraberindekiler kültür merkezindeki anma programına geçti. Günün önemini anlatan konuşmaların yapıldığı ve şiirlerin okunduğu programda, "Atatürk ve 10 Kasım" konulu resim, şiir ve kompozisyon yarışmalarında dereceye giren öğrencilere ödülleri verildi.
Siirt Takasbank Güzel Sanatlar Lisesi Korosu tarafından Atatürk'ün sevdiği türkülerin seslendirildiği program, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünce organize edilen "Atatürk Resimleri" konulu resim sergisinin gezilmesiyle sona erdi.
- Mardin
Mardin Valiliği bahçesinde düzenlenen tören, Vali Ömer Faruk Koçak, 70. Mekanize Piyade Tugay Komutanı Tuğgeneral Salih Kırhan ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mustafa İmrak'ın Atatürk Anıtı'na çelenk sunumu, saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla devam etti.
Anma programı, Atatürk Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilen etkinlikle son buldu.
- Bingöl
Bingöl'deki tören, Vali Yavuz Selim Köşger, 49. Komando Tugay Komutanı Tuğgeneral Yunus Kotaman ve Bingöl Belediye Başkan Vekili Sabri Alkış'ın Atatürk Anıtı'na çelenk sunmasıyla başladı.
Saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasının ardından program, Bingöl Belediyesi Kültür Merkezi'nde devam etti. Öğrencilerin şiir okuduğu etkinlik, Atatürk'ün hayatının anlatıldığı sinevizyon gösterimi ile son buldu.
- Elazığ
Elazığ Öğretmenevi önünde düzenlenen tören, Elazığ Valisi Murat Zorluoğlu, 8. Kolordu ve Garnizon Komutanı Korgeneral Yılmaz Uyar ile Belediye Başkanı Mücahit Yanılmaz'ın Atatürk Anıtı'na çelenk sunması ile başladı.
Atatürk'ün vefat ettiği saat olan 09.05'te sirenlerin çalmasıyla saygı duruşunda bulunuldu ve İstiklal Marşı okundu. Sirenlerin çalmasıyla saygı duruşunda bulundu. Etkinlik, Nurettin Ardıçoğlu Kültür Merkezi'ndeki programla son buldu.
- Şırnak
Şırnak Valiliği bahçesinde Atatürk Anıtı'na çelenk sunumunun ardından saat 09.05'te çalınan siren eşliğinde 2 dakikalık saygı duruşunda bulunuldu, ardından İstiklal Marşı okundu.
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünde günün önemini anlatan konuşmaların yapıldığı ve şiirlerin okunduğu programda, "Atatürk ve 10 Kasım" konulu resim, şiir ve kompozisyon yarışmalarında dereceye giren öğrencilere ödülleri verildi.
Programa Vali Ali İhsan Su, 23. Jandarma Sınır Tümen Komutanı Tümgeneral Abdullah Baysar, İl Jandarma Alay Komutanı Jandarma Kurmay Albay Sami Özturhan, Cumhuriyet Başsavcısı M.Akif Dönertaş ile Şırnak Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Murat Şeker de katıldı.
-Konya
Konya'da Atatürk Anıtı'nda düzenlenen törende, çelenk sunumunun ardından saat 09.05'te siren sesi eşliğinde saygı duruşunda bulunuldu.
Konya Devlet Tiyatrosu'nda düzenlenen toplantıda da Meram Fen Lisesi öğrenci ve öğretmenlerinin hazırladığı Atatürk Oratoryosu sahnelendi, Konya Çimento Güzel Sanatlar Lisesi öğrencileri Atatürk'ün sevdiği şarkıları seslendirdi.
Törene Vali Muammer Erol, Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek, 3. Ana Jet Üs ve Garnizon Komutanı Hava Pilot Tümgeneral Haluk Şahar, öğrenci, öğretmen ve vatandaşlar katıldı.
-Afyonkarahisar
Afyonkarahisar'da Atatürk Anıtı'na çelenk sunumu ve saygı duruşunun ardından, tören birliği tarafından üç el saygı atışı yapıldı. Öğrenciler tarafından Atatürk Anıtı'ndaki meşaleler yakıldı, bayrak yarıya indirildi.
Törene Vali Hakan Yusuf Güner, Belediye Başkanı Burhanettin Çoban, Garnizon Komutanı Tuğgeneral Gökhan İsmet Gülmez, CHP Afyonkarahisar Milletvekili Burcu Köksal ile siyasi parti temsilcileri, askeri erkan ve öğrenciler katıldı.
-Karaman
Karaman'da Cumhuriyet Parkı'ndaki törende Vali Murat Koca, Garnizon Komutanı Jandarma Kıdemli Albay Mustafa Akış, Belediye Başkanı Ertuğrul Çalışkan ile sivil toplum örgütlerinin temsilcileri Atatürk Anıtı'na çelenk sundu.
Saat 09.05'te sirenler eşliğinde saygı duruşunda bulunulmasının ardından İstiklal Marşı okundu. Piri Reis Kültür Merkezi'nde devam eden anma programında öğrenciler, Atatürk'ün sevdiği türküleri seslendirdi.
-Aksaray
Aksaray'da Kent Meydanı'nda düzenlenen törende Vali Şeref Ataklı, Garnizon Komutanı Jandarma Albay Levent Ölmez, Belediye Başkan Vekili Süleyman Canbulut tarafından Atatürk Anıtı'na çelenk sunuldu. Atatürk'ün hayata gözlerini yumduğu saat 09.05'te saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu.
Atatürk Anadolu Lisesi öğrencilerinin Atatürk'ün Gençliğe Hitabı ve Gençliğin Ata'ya cevabını okuduğu anma programı, Aksaray Güzel Sanatlar Lisesi öğrenci korosunun Atatürk'ün sevdiği türküleri seslendirmesiyle sona erdi.
-Gölcük
Büyük önder Mustafa Kemal Atatürk'ün ebediyete intikalinin 77. yılında, Donanma Komutanlığı tarafından anma etkinliği gerçekleştirildi.
Donanma Komutanlığı Garnizon Sineması'nda saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla başlayan programa, Donanma Komutanı Oramiral Veysel Kösele, Gölcük Kaymakamı Adem Yazıcı, Harp Filosu Komutanı Tümamiral İskender Yıldırım, Gölcük Deniz Ana Üs Komutanı Tuğamiral Mithat Kemal Algül, Donanma Komutanlığı Kurmay Başkanı Tuğamiral Yalçın Payal, Gölcük Belediye Başkanı Mehmet Ellibeş, Gölcük Tersanesi Komutanı Tuğamiral Aydın Eken ile vatandaşlar ve öğrenciler katıldı.
"Asker ve Devlet Adamı Atatürk" konulu sunum gerçekleştiren İkmal Yarbay Fethi Avşar, Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatı boyunca olaylar karşısındaki davranışları incelendiğinde onun asker ve devlet adamı olarak sahip olduğu üstün liderlik yeteneğinin hemen göze çarptığını söyledi.
Atatürk'ün dehasını yansıtan liderlik özelliklerinin askeri yönüyle ortaya çıktığını dile getiren Avşar, "Onun bir askeri lider olarak yetişmesindeki en önemli unsurlar, yetiştiği kültür çevresi, yetiştiği dönemdeki siyasi ortam, gördüğü eğitim, katıldığı muharebeler ve kişisel özelliklerinin askerlik mesleğine olan uygunluğudur" diye konuştu.
Avşar, Atatürk'ün bir askeri deha olarak güçlü, inançlı, kesin kararlı ve gerçekçi bir kişiliğe sahip olduğunu vurgulayarak, Atatürk'ün bir komutanın sahip olması gereken vasıflar konusunda ileri sürdüğü görüşlerin onun askeri dehasının büyüklüğünü ortaya koyduğunu ifade etti.
Atatürk'ün yaşamı, kazandığı savaşlar, ortaya koyduğu ilkeler, yapmış olduğu devrimler ve yazdığı eserler incelendiğinde her konuda çağın ilerisinde bir komutan ve devlet adamı olduğunun görüleceğine dikkat çeken Avşar, şunları kaydetti:
"Atatürk, yapamayacağı şeyleri asla söylememiş, söyledikleri şeylerin de hepsini gerçekleştirmiştir. Bir liderin milletinin sevgisini kazanmasının en önemli koşulu budur. Atatürk, Türk milletinin dünya üzerinde varlığını sürdürebilmesini milli birliğin ve milli şuurun kaybedilmemesinde bulur. Büyük önder Türk milletinin güçlü ve istikrarlı yaşayabilmesi için devletin tamamıyla milli bir siyaset izlemesi ve bu siyasetin devletin iş teşkilatına tamamen uyması gerektiğini önemle vurgulamıştır. Atatürk'ün milli siyaset ifadesinden kastettiği anlam, 'onun yurtta barış dünyada barış' sözlerinde saklıdır."
Törende, araştırmacı yazar İlknur Güntürkün Kalıpçı da "İçimizden biri Atatürk" konulu sunum yaptı.
"Güneşin Adı Atatürk" belgeselinin gösterimiyle devam eden program, "Fotoğraflarla Atatürk ve Atatürk Kitapları" sergisinin gezilmesiyle sona erdi.
- KKTC
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) başkenti Lefkoşa'da Atatürk Anıtı önündeki törene, Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Meclis Başkanı Sibel Siber, Başbakan Ömer Kalyoncu, Türkiye'nin Lefkoşa Büyükelçisi Derya Kanbay, İkinci Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat, bakanlar, askeri ve sivil yetkililer ve temsilciler katıldı.
Törende, anıta çelenklerin konulmasının ardından saygı duruşundu bulunuldu ve İstiklal Marşı'nın ardından bayraklar, yarıya indirildi. Daha sonra Cumhurbaşkanı Akıncı, anıt özel defterine şunları yazdı:
"Aziz Atatürk, ebediyete intikalinin 77. yılında seni bir kez daha saygı ile anıyoruz. İlke ve devrimlerini gönülden benimsemiş bir halk olarak çağdaşlaşma yolunda emin adımlarla yürümekte, hızla değişen ve gelişen dünyamızdan geri kalmamak için uğraş vermekteyiz. Sağlamaya çalıştığımız adil bir çözümde ve içinde yer alacağımız Avrupa ailesinde ancak ekonomisi ve demokrasisi ile güçlü bir varlık olarak tutunabileceğimizin farkındayız. Bu yöndeki çalışmalarımıza aralıksız devam edeceğiz. Bu inançla aziz hatıran önünde saygıyla eğiliyoruz".
Türkiye'nin Lefkoşa Büyükelçisi Derya Kanbay da anıt özel defterine yazısında, "Yüce Türk milleti; en büyük eseriniz olan, kurucusu olduğunuz laik, demokratik, çağdaş Türkiye Cumhuriyeti'ni, devrimci bir düşünce adamı olarak ortaya koyduğunuz fikirlerinizin aydınlattığı yolda, birlik ve beraberlik içinde yaşatmaya devam edecektir" ifadesine yer verdi.
- Bosna Hersek
Türkiye'nin Saraybosna Büyükelçiliği'nde saat 09.05'te bir dakikalık saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla başlayan törende, Atatürk'ün görüntülerinin ve konuşmalarının yer aldığı bir belgesel film gösterildi.
Saraybosna Büyükelçisi Cihad Erginay, konuşmasında, toplumların kendilerini aydınlatan liderlerini asla unutmadığını belirterek, "Atatürk, Türk Milleti'nin yeteneklerine, onuruna ve gururuna önem veren bir liderdi" dedi.
Kurtuluş Savaşı yıllarında Balkan ülkelerinden de çok fazla insanın Türkiye için savaştığını anımsatan Erginay, Atatürk'ün ölüm yıl dönümü münasebetiyle düzenlenen anmalara gösterilen ilgiden memnun olduklarını söyledi.
Törene, ülkedeki Türk kurum ve kuruluşlarının temsilcilerinin yanı sıra Uluslararası Saraybosna Üniversitesi ve İsa Bey İshakovic İlköğretim Okulu'ndan öğrenciler katıldı.
- Makedonya
Üsküp Büyükelçiliği'nde, büyükelçilik mensuplarının yanı sıra ülkedeki Türk kurumlarının temsilcilerinin de katıldığı anma töreninde, Atatürk'ün ebediyete intikal ettiği 09.05'te saygı duruşu yapıldı, İstiklal Marşı okundu.
Türkiye'nin Üsküp Büyükelçisi Ömür Şölendil, 10 Kasım mesajında şunları kaydetti:
"Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ü Makedonya'da anmanın özel bir önemi var. Gençlik yıllarını geçirdiği bu güzel toprakların o dönemdeki siyasi, sosyal dokusunun etkisi altında yetiştiği, Manastır'da bulunan tarihi idadideki öğrenimi sırasında ise daha sonra İstiklal Savaşı ve Cumhuriyetin kuruluşunda önemli rol oynayacak arkadaşlarıyla beraber fikir teatisinde bulunduğu ve Cumhuriyetin kurucu ilkelerinin ilk tohumlarının burada filizlendiği hepimizin malumudur. Cumhuriyetimizin ilelebet yaşayacağına olan inancımızla Kurtuluş Savaşımızın başkomutanı ve Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk ile silah arkadaşlarını, bu vesileyle tüm şehit ve gazilerimizi şükran ve minnetle anıyor, onların aziz hatırları önünde saygıyla eğiliyorum".
- Macaristan
Ulu önder Atatürk için Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de, Mustafa Kemal Atatürk parkında anma töreni yapıldı.
Türkiye'nin Budapeşte Büyükelçisi Şakir Fakılı ve bölge Belediye Başkanı Peter Gajda'nın konuşma yaptığı törende, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Budapeşte Temsilcisi Büyükelçi Arif Altay, Budapeşte Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Yakup Gül, TİKA Macaristan Temsilcisi Pınar Özcan, MÜSİAD Macaristan Temsilcisi Fadıl Başar, büyükelçilik görevlileri ve çok sayıda Türk vatandaşı yer aldı.
Parkta bulunan Atatürk büstüne çelenklerin konulmasıyla başlayan törende, 1 dakikalık saygı duruşunda bulunuldu.
- Arnavutluk
Türkiye'nin Tiran Büyükelçiliği'ndeki törende konuşan Büyükelçi Hidayet Bayraktar da Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ü ölüm yıl dönümünde anmak üzere toplandıklarını ifade ederek, "Atatürk sadece Türkiye'nin kurucusu değil, aynı zamanda da büyük bir önder, lider, asker ve bence en önemlisi büyük bir reformcuydu" diye konuştu.
Atatürk'ün dönemin liderlerinden farklı özellikler taşıdığını söyleyen Bayraktar, Atatürk'ün Türkiye'yi çağdaş medeniyetler düzeyine ulaştırmak adına siyasi, ekonomik, kültürel ve toplumsal reformlara imza attığını dile getirdi.
- İtalya
Türkiye'nin Roma Büyükelçiliği'nde bir dakikalık saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla başlayan törene, büyükelçilik çalışanları katıldı.
Türkiye'nin Roma Büyükelçisi Aydın Sezgin, buradaki konuşmasında, Atatürk'ün, Türkiye'nin bugün sahip olduğu demokrasi, cumhuriyet gibi pek çok değeri başlatan kişi olduğunu söyledi.
- İsveç
İsveç'in başkenti Stockholm'daki Türk büyükelçiliği'nde düzenlenen törende, Türkiye'nin Stockholm Büyükelçisi Ömer Kaya Türkmen, Askeri Ateşe Kurmay Yarbay Hasan Erkan ve elçilik çalışanları hazır bulundu.
Atatürk'ün manevi huzurunda saygı duruşunda bulunululan ve İstiklal Marşı okunan törende konuşan Büyükelçi Türkmen, "Türk ulusunun esaretinden kurtulması ve bağımsızlığını kazanmasının ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasının Atatürk'ün askeri ve siyasi dehasına borçluyuz" ifadelerini kullandı.
- Almanya
Atatürk'ü anmak içinTürkiye'nin Berlin Büyükelçiliği'nin yanı sıra, Köln, Düsseldorf, Münster, Essen, Frankfurt, Stuttgart, Karlsruhe, Nürnberg, Berlin, Hamburg, Hannover, Münih ve Mainz olmak üzere 13 Başkonsoloslukta anma törenleri düzenlendi.
Türkiye'nin Hannover Başkonsolosu Mehmet Günay, törende yaptığı konuşmada, "Vefatının 77. yıl dönümünde, Kurtuluş Savaşı'nın Başkomutanı ve Türkiye Cumhuriyetini gelecek nesillere emanet eden Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları ile tüm şehitlerimizi ve gazilerimizi bir kez daha rahmetle ve minnetle yad ediyoruz" diye konuştu.
- Danimarka
Danimarka'nın başkenti Kopenhag'daki büyükelçilik binasındaki törende konuşan Türkiye'nin Kopenhag Büyükelçisi Mehmet Dönmez, "Cumhuriyetimizin kurucusu büyük önder Atatürk'ü yurt içinde olduğu gibi yurt dışında da Türklerin olduğu her yerde sevgiyle, saygıyla ve özlemle anıyoruz. Atatürk, tükenmek üzere olan bir halktan bir devlet ve cumhuriyet kurarak tarihteki yerini aldı. Pek çok eski liderin tarihin karanlıklarına gömüldüğü şu sıralarda Atatürk'ün aziz hatırası hayırla yad edilmektedir" dedi.
Büyükelçi, Atatürk'ün vefat ettiği gün Roma radyosundan yapılan anonsta, "İskender ve Sezar kalkın, sizden büyüğü geliyor" ifadesinin kullanıldığını hatırlattı. Tören, çocukların Atatürk ile ilgili şiirler okumasıyla son buldu.
-İngiltere
İngiltere'nın başkenti Londra'da büyükelçilik ve başkonsolosluk çalışanlarının katıldığı törende, bir dakikalık saygı duruşunun ardından konuşan Türkiye'nin Londra Büyükelçisi Abdurrahman Bilgiç, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün aramızdan ayrılışının 77. yıl dönümünde saygıyla ve minnetle anıldığını belirterek, "Atatürk, Trablusgarp Savaşı'ndan Balkan Savaşları'na, 1. Dünya Savaşı'ndan Kurtuluş Savaşına, son derece zor bir dönemde, çetin koşullarda üstün askerlik ve yöneticilik vasıflarıyla, Türk milletine önderlik ederek, onu çok zorlu bir dönemde kurtarmıştır" dedi.
Bilgiç, aradan geçen 100 yıla rağmen, Türkiye'nin, 2. Dünya Savaşı, Soğuk Savaş ve ardından çevresindeki onlarca ihtilafa rağmen, bölgesinde çağdaş, müreffeh ve barışcıl bir ülke olarak konumunu muhafaza ettiğini dile getirerek, şu ifadeleri kullandı:
"Ulu önder, yıllarca süren savaşlardan yıkılmış ve tüm kaynakları tükenmiş bir şekilde çıkan ülkemizin bugün dünyanın 16'ncı büyük ekonomisi haline gelmesini sağlayacak sırrı milletimize şu şekilde özetlemiştir: 'Hiçbir şeye muhtaç değiliz, tek ihtiyacımız vardır, çalışkan olmak'. Atatürk, milletine güvenmiş, milleti de önderine güvenmiş ve kısıtlı kaynakları olan bir ülkeyi çok çalışmak suretiyle bayındır hale getirmiştir".