Daron Acemoğlu'na Ekonomi Nobeli

2024 Nobel Ekonomi Ödülü'ne, kurumların oluşumu ve refaha etkilerine ilişkin çalışmalarından dolayı Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson layık görüldü.

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında, Nobel Ekonomi Ödülü'nün kazananları açıklandı.

Açıklamada, 2024 Nobel Ekonomi Ödülü'nü, kurumların oluşumu ve refaha etkilerine ilişkin çalışmalarından dolayı Türk Prof. Dr. Daron Acemoğlu, İngiliz Prof. Dr. Simon Johnson ve İngiliz Prof. Dr. James Robinson'un kazandığı bildirildi.

2023 Nobel Ekonomi Ödülü'nü, kadınların iş gücündeki yerine ilişkin çalışmalarından dolayı Harvard Üniversitesinde görevli Amerikalı Profesör Claudia Goldin kazanmıştı.

Ödülün gerekçesinde kurumlarla ilgili araştırmalara vurgu

Nobel Ekonomi Bilimleri Ödülü Komitesi Başkanı Jakob Svensson ödülün gerekçesinde üçlünün kurumlara ilişkin araştırmalarına ve uluslar arasındaki gelişmişlik seviyelerinin farkına yönelik analizlerine vurgu yaptı.

Duyuruda, bazı yerlerde amacın yerli nüfusu sömürmek ve kaynakları sömürgecilerin çıkarları için kullanmak olduğu söylenirken diğerlerinde ise sömürgecilerin, Avrupalı göçmenlerin uzun vadeli faydası için kapsayıcı siyasi ve ekonomik sistemler kurduğu belirtildi.

Ödüle layık görülen üç akademisyenin, ülkelerin refah düzeylerindeki farklılıkların bir açıklamasının da sömürgeleştirme sırasında ortaya konan toplumsal kurumlar olduğunu gösterdikleri belirtildi.

Duyuru metninde şu ifadeler kullanıldı:

Kapsayıcı kurumlar genellikle sömürgeleştirildiklerinde yoksul olan ülkelerde uygulanmış ve zaman içinde genel olarak müreffeh bir nüfusla sonuçlanmıştır. Bu, bir zamanlar zengin olan eski sömürgelerin şimdi neden yoksul olduğunun önemli bir nedenidir ve bunun tersi de geçerlidir.

Bazı ülkeler, ekstraktif kurumlar ve düşük ekonomik büyüme ile kapana kısılmış durumdadır. Kapsayıcı kurumların hayata geçirilmesi herkes için uzun vadeli faydalar sağlayacaktır, ancak ekstraktif kurumlar iktidardaki insanlar için kısa vadeli kazançlar sağlar. Siyasi sistem onların kontrolde kalacağını garanti ettiği sürece, kimse onların gelecekteki ekonomik reform vaatlerine güvenmeyecektir. Ödül sahiplerine göre, bu yüzden hiçbir gelişme kaydedilmiyor.