"Satılık ve kiralık konut fiyatları düşüyor"
sahibinden.com, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) işbirliğiyle hazırlanan "sahibindex Kiralık ve Satılık Konut Piyasası Görünümü" Ocak raporunda kiralık ve satılık konut piyasasındaki değişimler mercek altına alındı.
Rapora göre, reel satış fiyatlarındaki düşüşün altı aydır devam ettiği gözlemleniyor. Reel fiyatların düşmesine bağlı olarak reel fiyatlardaki yıllık artış oranı da ülke genelinde yüzde 0,2’ye, Ankara’da yüzde 12,9’a geriledi. İstanbul’da ise yıllık reel fiyattaki düşüş devam etmiş ve bu oran yüzde 6,1 oldu. İzmir’de de uzun bir aradan sonra ilk kez yıllık reel fiyat azaldı. Diğer bir ifadeyle İstanbul ve İzmir’de ortalama reel fiyatın geçen yıldan daha düşük olduğu görüldü.
Kasım ayından Aralık ayına bakıldığında Türkiye genelinde satılık konutların ortalama fiyatında artışın yüzde 1,4 olarak gerçekleştiği gözlemleniyor. Satılık konut cari fiyatlarının yıllık artışlarında tempo kaybının 3 büyükşehir için de geçerli olduğu görülüyor.
Cari fiyatlardaki artış oranı Kasım ayından Aralık ayına İstanbul’da yüzde 1,6, Ankara’da yüzde 1,2, İzmir’de ise yüzde 1,3 olmuştur. Ortalama konutun metrekare fiyatı Aralık 2023 itibariyle İstanbul’da 36 bin 111 TL, Ankara'da 19 bin 608 TL ve İzmir'de 29 bin 404 TL.
Ağustos 2022’de yüzde 65,8’e ulaşan yıllık reel fiyat artışı Eylül 2022’den itibaren hızla inişe geçti. Büyük depremin etkisiyle Şubat 2023’te geçici olarak yükselen yıllık reel fiyat Mart’tan itibaren yeniden azalmaya başlamış ve Aralık 2023’te yıllık fiyat artışı oranı Kasım’a kıyasla 5,2 puan azalarak yüzde 0,2’ye kadar geriledi.
Satılık konut ilan sayısı hem ülke genelinde hem de üç büyükşehirde azaldı. Satılık konut arzı geçen aya kıyasla ülke genelinde yüzde 4,8, İstanbul’da yüzde 4,5, Ankara’da yüzde 2,5 , İzmir’de ise yüzde 6,9’a düştü.
2023 Şubat ayındaki depremden sonra çok sert bir düşüş gösteren konut talebi Temmuz’daki artıştan sonra Kasım’a kadar düştü. Ancak konut talebi Aralık’ta Kasım’a kıyasla yüzde 5,5 artarak 93,6 olmuştur. Konut talebi geçen yılın Kasım ayına kıyasla yüzde 26,3 daha düşük olduğu gözlemlendi.
Türkiye genelinde, İstanbul’da ve İzmir’de Kasım’dan Aralık’a cari kira fiyatlarındaki artışın aylık enflasyondan daha yüksek olması sonucu enflasyondan arındırılmış reel kira fiyatları bu bölgelerde yükseldi.
Ülke genelinde ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatı 132,7 TL. Yıllık kira artış oranı İstanbul’da yüzde 73,3’e, Ankara’da yüzde 151,6’ya, İzmir’de ise yüzde 113,3’e geriledi. Ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatları İstanbul’da 173,3 TL, Ankara’da 118,2 TL, İzmir’de ise 145,5 TL.
Türkiye genelinde enflasyondan arındırılmış reel kirada yıllık artışlar uzun süredir azalıyor. Mayıs’tan Haziran’a ortalama reel kirada yıllık artış Şubat 2023’te yüzde 86,6 ile zirve yaptıktan sonra inişe geçmiş, Kasım’dan Aralık’a 4,8 puanlık azalışla yüzde 13,5’e geriledi.
Kiralık konut ilan sayısında geçen aya kıyasla ülke genelinde yüzde 5,1, İstanbul’da yüzde 3,4, Ankara’da yüzde 5,9, İzmir’de yüzde 5,5 azalış yaşandı.
Kiralık konut piyasasında talebin önemli bir özelliği de mevsimsel etkiye açık olmasıdır. Nisan ve Eylül ayları arasında artan talep, izleyen aylarda azalmakta, kış aylarında ise nispeten durağan bir seyir izlemektedir. Bahar ve yaz aylarında kiralık konut talebinde ortaya çıkan bu yükselişte tayinle il değiştirenlerin ve üniversite öğrencilerinin etkili oldukları düşünülebilir. Bu nedenle talep göstergesinde değişimler yorumlanırken mevsimsel etkiler göz önünde tutulmalıdır.
Kiralık konut talep göstergesi önceki üç ayın aksine Aralık’ta bir miktar yükseldi. Kiralık konut talep endeksi Kasım’dan Aralık’a yüzde 2,8 arttı. Kiralık konut talebi geçen yılın aralık ayına kıyasla yüzde 3,2 düşük.