Şirketlerin maliyetlerinde çalışanın payı düşüyor
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verileri şirketlerin üretim değerlerine kıyasla çalışan maliyetlerinin gerileme eğilimi içinde olduğunu gösteriyor. 2016'da yüzde 15'i bulan çalışan maliyetlerinin payı yüzde 10'lara geriledi.
2023 yılına ilişkin asgari ücretin belirlenmesi sürecinde yapılacak artışın istihdam kayıplarına yol açacağı görüşü iş dünyasının farklı temsilcileri tarafından dile getirilirken, resmi veriler iş dünyası için çalışan maliyetinin gerilediğine işaret ediyor.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) yıllık sanayi ve hizmet istatistiklerine göre üretim değerlerine kıyasla çalışanların maliyeti 2016 yılında yüzde 15 seviyesiyle son yılların zirve seviyesine ulaştıktan sonra gerileme eğilimine girdi. Son araştırmaya göre bu oran yüzde 10'lara çekildi.
Son verilere göre Türkiye'de finans ve sigorta faaliyetleri hariç şirketlerin üretim değeri 9,85 trilyon TL olurken, personel maliyeti 1,02 trilyon TL olarak kaydedildi.
Büyüme verilerine de yansımıştı
Çalışanların, üretim maliyetlerine oranla kapsadığı sınırlı alan makro düzeyde büyüme verilerinde de kendisini göstermişti.
TÜİK'in gayrisafi yurt içi hasıla verilerine göre 2022 yılının üçüncü çeyreğinde işgücü ödemelerinin gayrisafi katma değer içerisindeki payı yüzde 26,3 seviyesine geriledi. 2016 yılının üçüncü çeyreğinde bu oran yüzde 35,3 seviyesine kadar yükselmişti.
2022 yılının üçüncü çeyreğinde çalışanların aldığı pay son üçüncü çeyrekler bazında son 20 yılın en düşük oranı olarak dikkat çekmişti.
İşverenlerin asgari ücret için maliyet şikayeti
Asgari ücret belirleme çalışmaları esnasında ekonomi kamuoyunda asgari ücretteki artışın şirketler üzerinde maliyet yaratacağı ve enflasyona yol açacağı tartışmaları dikkat çekmişti.
İş dünyasının birçok temsilcisi asgari ücretteki artışın maliyetleri artıracağını, şirketlerin rekabetçiliğine olumsuz etkileri olacağını söylemişti.
Asgari ücret açıklandıktan sonra da bu konuya dikkat çeken iş örgütü temsilcileri oldu. Bloomberg HT'de katıldığı yayında Kocaeli Sanayi Odası ve İktisadi Kalkınma Vakfı Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, 2023 yılı için belirlenen asgari ücretin Anadolu’daki KOBİ’ler için fazla bir rakam olduğunu söyleyerek şu değerlendirmeleri yaptı:
“Geçen yıldan bu yana bakarsak takribi yüzde 100’lük bir artış var. Bu artış düşmekte olan enflasyonun üzerinde bir rakam. Asgari ücrete tabii olan yüzde 38 çalışanımızın hakikaten gıda alımlarında sıkıntı çekmemesi üretimin daha iyi yapılması adına önemli diye düşünüyorum. Anadolu’daki KOBİ’ler bu rakamla çalıştırmada zorluk çekebilir. 2023’de ikinci bir artışın olmasını istemeyiz çünkü baz etkisiyle çok önemli miktarlarda enflasyonda azalma olacak.”