İRFAN DONAT
Tarımda uzun süredir üzerinde çalışılan yeni destekleme modeli açıklandı.
"2025-2027 Yıllarında Yapılacak Bitkisel Üretime Yönelik Desteklemeler İle Diğer Bazı Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar” Resmi Gazetede yayımlandı.
İlk defa bitkisel üretim desteklerinin 3 yıllık açıklandığı yeni model, tarımda planlı üretimin sağlanmasını ve öngörülebilriliğin artmasını hedefliyor.
Yeni modelde, Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından arpa, aspir, ayğlık ayçiçeği, buğday, kolza (kanola), kuru fasulye, mercimek, dane mısır, nohut, kütlü pamuk, patates, kuru soğan, soya ve yem bitkileri planlama kapsamına alındı.
Yeni modelde destek katsayı değeri ve destekleme tutarının hesaplanmasında 2025 üretim yılı için destek katsayı değeri dekara 244 TL olarak belirlendi.
Planlı üretim kapsamında ürünlerin destek katsayısı değişiyor. Söz konusu destek katsayılarında sertifkalı tohum kullanımı, yeraltı su kısıtı, iyi tarım ve organik tarım uygulamaları, ürünlerin lisanslı depolarda muhafazası gibi faktörler de baz alındığı için destekleme miktarları üreticiler arasında söz konusu etkenlere göre farklılık gösterecek.
Söz konusu destekler ayni değil nakdi olarak ödenecek.
Yeni modelde mazot ve gübre desteğinin adı geçmese de teknik olarak devam ediyor. Bakanlıktan yapılan açıklamada, "Mazot ve gübre desteği kalkmamıştır. Yeni dönemde bunun tanımlaması, temel girdi maliyetleri (mazot ve gübre) esas alınarak belirlenen 'Temel destek' olarak revize edildi. Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı olan üreticilerimizin, temel destek ile mazot maliyetinin yüzde 50’si ve gübre maliyetinin yüzde 25’i karşılanacaktır" ifadelerine yer verildi.
Ayrıca üretim planlaması kapsamında yer alan ürünlerin havzasında yetiştirilmesi durumunda temel desteğe ilave olarak üreticilerin kullandığı mazotun yüzde 50’sini, gübrenin de yüzde 25’ini planlı üretim desteği olarak alacağı kaydedilen açıklamada, "Böylelikle mazot maliyetinin yüzde 100’ü, gübre maliyetinin ise yüzde 50’si desteklenmiş olacaktır "denildi.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, "Su kısıtının olduğu 11 il 52 ilçede ise planlama kapsamında az su tüketen mercimek, nohut, baklagil, yem bitkileri, buğday, arpa ve yağlık ayçiçeği üreten çiftçilerimize ise gübre maliyetinin kalan yüzde 50’lik kısmı da 'yer altı su kısıtı desteği' olarak verilecektir. Böylece bu bölgelerde üretim planlamasına uygun ekim yapanların mazot ve gübre desteğinin yüzde 100’ü desteklenecektir" ifadelerine yer verildi.
FARK ÖDEMESİ DESTEĞİ VERİLECEK Mİ?
Kamuoyunda prim desteğinin kalktığına yönelik iddialara da açıklık getiren Bakanlık, "Söz konusu kararın 2’inci maddesi, 11’inci fıkrasında “Fark Ödemesi Desteği: Öncelikle arz açığı veya planlama kapsamındaki ürünler olmak üzere ilgili üretim yılındaki üretim maliyetleri ile iç ve dış fiyatlar dikkate alınarak çiftçilerin, tarım politikaları amaç ve ilkelerine uyumunu kolaylaştırmak, üretimde sürdürülebilirliği sağlamak ve gelir kayıplarını telafi edebilmek amacıyla fark ödemesi desteği verilir. Her yıl, fark ödemesi kapsamına alınacak ürünler ve ödeme miktarı Tarım ve Orman Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ayrıca teklif edilir” ibaresine dikkat çekti.
Yeni destekleme modelinde ilave olarak üreticiler aleyhine gelişen bir durum olması halinde ihtiyaç olan üründe üretim dönemi sonunda Tarım Kanunu kapsamında belirtilen hususlar dikkate alarak fark ödemesi desteği verilebileceği kaydedildi.
"PLANLI ÜRETİMİN EN ÖNEMLİ AYAĞI UYGULAMAYA ALINDI"
Yeni model hakkında açıklama yapan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, "Bu kararla birlikte, hayvancılık ve su ürünlerinde olduğu gibi, bitkisel üretimde de artık üretim planlamasının en önemli ayağını uygulamaya almış oluyoruz" dedi.
Bakan Yumaklı, yeni destek modeliyle birlikte ilk defa bitkisel üretim desteklerinin 3 yıllık açıklandığını kaydederek, "İlk defa destek ödemeleri üretim döneminden önce açıklandı. Destek kalemlerinde sadeleştirmeye gidildi" dedi.
Bitkisel üretim yapan ÇKS’ye kayıtlı tüm üreticilerin destek alacağını kaydeden Yumaklı, "Üretim planlaması kapsamındaki stratejik ürünlere ilave destek verilecek. Su kısıtı olan havzalarda münavebeye uygun üretime ilave destek sağlanacak. Kamu kuruluşları tarafından ıslah edilen milli tohumla üretim yapan ilave destek alacak. Destek tutarları girdi maliyetlerindeki değişikliklere göre her yıl güncellenecek" dedi.
"Yine bu kararla birlikte, çiftçiler üretime karar vermeden önce, hangi havzada, hangi ürüne, ne kadar destek alacağını bilmiş olacak" diyen Yumaklı, "Böylece çiftçilerimizi planlı üretime yönlendirecek ve plansız üretimin getirdiği bir takım olumsuzlukların da önüne geçmiş olacağız. 2024-2025 üretim sezonuyla başlayan 3 Yıllık Bitkisel Üretim Planlaması ve 2025-2026-2027 üretim yıllarını kapsayan desteklerimiz çiftçilerimize ve üreticilerimize hayırlı olsun" açıklamasında bulundu.
