TCMB: Faiz oranları mevduat büyüklüklerine göre belirgin biçimde ayrıştı
-
TCMB'nin internet sitesinde yeni yayınlanan bir notta, 'mevduat büyüklüğüne göre faizlerdeki ayrışmayı etkileyen faktörler' sıralandı.
-
Bankaların mevduata uyguladıkları faiz oranlarının mevduat büyüklüklerine göre belirgin biçimde ayrıştığı ve küçük tutarlı mevduata büyük tutarlı mevduata göre daha düşük faiz oranı uygulandığı ifade edildi.
TCMB'nin internet sitesinde "Ekonomi Notları" bölümünde "Mevduat Büyüklüğüne Göre Faizlerdeki Ayrışmayı Etkileyen Faktörler" konulu bir çalışma yayımlandı.
Bankaların mevduata uyguladıkları faiz oranlarının mevduat büyüklüklerine göre belirgin olarak ayrıştığı ve küçük tutarlı mevduata büyük tutarlı mevduata göre daha düşük faiz oranı uygulandığı belirtildi. Yüksek ve düşük tutarlı mevduat faiz oranları arasındaki farkın enflasyon beklentilerinin bozulduğu ve para politikasının sıkılaştığı dönemlerde yükseldiği vurgulandı.
Notta "Mevduat büyüklüğüne göre faiz ayrışmasının boyutu, analiz edilen tüm dönemlerde bankaların büyüklüğüne duyarlıyken, bankaların likiditesi de söz konusu ayrışmada etkili olabilmektedir. Son olarak, söz konusu ayrışmanın politika düzenlemelerine de duyarlı olduğu ve özellikle Türk lirasına geçiş hedeflerinin uygulanmakta olduğu 2022 yılı son çeyreği sonrasında faiz farklılaşmasının arttığı gözlenmektedir. " ifadesi yer aldı.
Mevduat büyüklüğünün mevduat faiz oranları üzerinde etkili olan faktörlerden biri olduğu ve analiz edilen son 10 yıllık dönemde yüksek tutarlı mevduata uygulanan faiz oranlarının düşük tutarlı mevduata uygulanan faiz oranlarından daha yüksek gerçekleştiği bildirilen çalışmada, "Literatürde değinildiği üzere, yüksek tutarlı mevduat sahibinin finansal okur yazarlığının daha fazla olması, banka riskliliğini daha iyi izlemesi ve faiz oranları değişimine daha duyarlı olması, bankaların bu müşterilerine daha yüksek faiz vermelerine neden olmaktadır. Düşük tutarlı mevduatın sigortalanan kısmının daha fazla olması ve bankaların sigortalı mevduata daha az faiz önermesi de faiz farkının oluşmasına yol açan faktörlerden diğeridir." değerlendirmesinde bulunuldu.
Çalışmada, Türkiye örneğinde yüksek ve düşük tutarlı mevduat veri setinden yararlanılarak elde edilen betimsel ve ampirik bulguların yüksek ve düşük tutarlı mevduat hesaplarının faiz oranları arasındaki farkın, enflasyon beklentilerinin bozulduğu ve para politikasının sıkılaştığı dönemlerde yükseldiğine işaret etttiği vurgulandı.
Literatürle uyumlu olarak, bankaların büyüklüğünün ve likit olma durumlarının (piyasa fonlaması payının) da mevduat büyüklüğüne göre faiz farklılaşmasında etkili olduğunun görüldüğü belirtilen çalışmada, şunlar kaydedildi:
"Ayrıca analiz döneminde uygulanan TL mevduat payının artırılmasına yönelik politikaların, faiz farkının yükselmesine neden olduğu bulunmaktadır. Yine literatürle ilişkili olarak, banka spesifik değişkenlerden, mevduat dışı fonlama payı ve maliyeti, sermaye yeterlilik rasyosu ve kredi büyümesi de dönemsel olarak mevduat faizlerinde etkili olmaktadır. Bununla birlikte, kur korumalı hesapların mevduattaki payı düştükçe ve enflasyon beklentileri iyileştikçe söz konusu faiz farkının azalacağı değerlendirilmektedir. Düşük tutarlı mevduata sahip yatırımcıların yüksek tutarlı mevduata benzer faizler alması, yatırımcının tüketim yerine tasarruf tercihini artırarak enflasyon görünümüne olumlu katkıda bulunacaktır."