Uzmanlardan El Nino için ekonomik yıkım uyarısı

D&uuml;nya Covid-19 dan kurtulmak i&ccedil;in m&uuml;cadele ederken ve Rusya nın Ukrayna daki savaşı devam ederken, neredeyse d&ouml;rt yıldır ilk El Ni&ntilde;o nun gelişinin, hali hazırda kırılgan olan k&uuml;resel ekonomide yeni bir hasarın habercisi olabileceği belirtiliyor. Daha soğuk olan La Nina dan ısınma aşamasına ge&ccedil;iş, &ouml;zellikle hızla b&uuml;y&uuml;yen gelişmekte olan ekonomilerde kaosa neden olabilir. Isınan havalarla birilkte elektrik şebekelerinin zorlanması ve elektrik kesintileri daha sık hale gelmesi bekleniyor. Aşırı sıcakların halk sağlığı a&ccedil;ısından acil durumlar yaratabileceği, kuraklık nedeniyle yangın risklerini artırabileceği ve ekinlerin telef olabileceği değerlendiriliyor. Bloomberg Economics modellemesine g&ouml;re, &ouml;nceki El Nino, enerji dışı emtia fiyatlarına 3,9 puan ve petrole 3,5 puan ekleyerek k&uuml;resel enflasyon &uuml;zerinde kayda değer bir etkiye neden oldu. Bununla birlikte &ouml;zellikle Brezilya, Avustralya, Hindistan ve g&uuml;&ccedil;l&uuml; etkiere maruz kalan diğer &uuml;lkelerde gayri safi yurti&ccedil;i hasıladaki b&uuml;y&uuml;meyi de vurdu. D&uuml;nyanın en maliyetli El Nino su olabilir El Nino&rsquo;nun hızlanan iklim değişikliği kaynaklı olağan&uuml;st&uuml; hava olayları ve y&uuml;ksek sıcaklıkları birleşmesiyle meteorologlar d&uuml;nyanın en maliyetli El Nino d&ouml;ng&uuml;s&uuml;n&uuml; takip etmeye başladılar. El Nino kasırgasının ekonomiler i&ccedil;in oluşturduğu başka bir risk ise ekonomi k&uuml;&ccedil;&uuml;l&uuml;rken bile enflasyonun y&uuml;ksek kaldığı stagflasyon riski oluşturması. Hindistan Merkez Bankası, iklim olayını dikkatle takip ettiği a&ccedil;ıklarken Peru Mart ayında bu yıl iklim ve hava olaylarının etkilerini azaltmak i&ccedil;in 1 milyar dolardan fazla harcama yapmayı planladığını duyurdu. Bloomberg Economics Ekonomisti Bhargavi Sakthivel konuyla ilgili, D&uuml;nya y&uuml;ksek enflasyon ve durgunluk riskiyle boğuşurken, El Ni&ntilde;o nun gelişi tam olarak yanlış zamanda geliyor. Politika m&uuml;dahaleleri talebi manip&uuml;le etme eğilimindeyken, El Ni&ntilde;o tipik olarak arzı etkiler. Merkez bankalarının yapabilecekleri daha sınırlı değerlendirmesinde bulundu. &Ouml;rneğin Şili de El Ni&ntilde;o şiddetli yağmurları tetikleyebilir ve bu da d&uuml;nyadaki bakırın neredeyse y&uuml;zde 30 unu sağlayan madenlere erişimi kısıtlayabilir. D&uuml;ş&uuml;k &uuml;retim ve geciken sevkiyatlar, bilgisayar &ccedil;ipleri, araba ve ev aletleri gibi mallarda kullanılan metalin fiyatını etkileyecektir. &Ccedil;in ge&ccedil;tiğimiz yaz iki hafta elektrik kesintisine gitmişti &Ccedil;in tarafında ise bunaltıcı sıcakların bir&ccedil;ok soruna yol a&ccedil;abileceği belirtiliyor. Ge&ccedil;tiğimiz yaz yaşanan kuraklık, Kom&uuml;nist Parti&rsquo;nin &Ccedil;in&rsquo;de bir&ccedil;ok fabrikanın elektriğini yaklaşık iki hafta s&uuml;reyle kapatmasına neden olmuş; Apple ve Tesla gibi imalat devlerinin arzını kesintiye uğratmıştı. Yetkililer bu yaz daha fazla elektrik kesintisi yaşanmasını bekliyorlar. El Nino&rsquo;nun Brezilya, Vietnam ve diğer b&uuml;y&uuml;k tedarik&ccedil;ileri vurması durumunda bir fincan kahve fiyatını bile etkileyebileceği değerlendiriliyor. Uzmanlar iklim olayının etkilerinin yıllarca s&uuml;rd&uuml;ğ&uuml;n&uuml;n altını &ccedil;iziyor. Dallas Fed ekonomistleri 2019&rsquo;de El Nino d&ouml;ng&uuml;lerinden kaynaklanan hasarın &uuml;retim b&uuml;y&uuml;mesi &uuml;zerinde kalıcı bir olumsuz etkiye sahip olmasının muhtemel olduğu ve hatta gelir yol artışını muhtemelen kalıcı olarak değiştirebileceği konusunda uyarıda bulundular. &Ouml;te yandan uzmanlar bileşik ekonomik etkiler olduğuna dikkat &ccedil;ekiyorlar. Darmouth bilim adamları 1997-98 yıllarında yaşanan iklim olayının sonraki beş yıl i&ccedil;inde yaklaşık 5,7 trilyon dolarlık GSYİH kaybına yol a&ccedil;tığını &ouml;ng&ouml;rd&uuml;ler. Bu modellemeyle y&uuml;zyılın sonuna dekyaklaşık 84 trilyon doları bloke etmiş olabileceği tahmin ediliyor. En b&uuml;y&uuml;k tehdit tropikal b&ouml;lgeler ve G&uuml;ney Yarımk&uuml;re de El Nino&rsquo;nun en b&uuml;y&uuml;k tehdit arz ettiği b&ouml;lgelerin tropik b&ouml;lgeler ve G&uuml;ney Yarımk&uuml;re olduğu belirtiliyor. Bloomberg Economics modellemesine g&ouml;re iklim olayı Hindistan ve Arjantin&rsquo;de yıllık GSYİH b&uuml;y&uuml;mesini neredeyse yarım puan azaltabilir. Peru, Avustralya ve Filipinler&rsquo;de ise yaklaşık y&uuml;zde 0,3 puanlık d&uuml;ş&uuml;şler g&ouml;r&uuml;lebileceğine işaret ediyor. Son d&ouml;nemde yaşanan y&uuml;ksek fiyat artışları ise durumu daha ağırlaştırıyor. 2000 yılın bile IMF yaşanan g&uuml;&ccedil;l&uuml; El Nino&rsquo;ların emtia fiyat enflasyonun 4 puan ekleyebileceği uyarısında bulunmuştu. Uzmanlar bunun iklim değişikliğinin mevcut etkisini hesaba katmadan &ouml;nce olduğunun altını &ccedil;iziyor.

Uzmanlardan El Nino için ekonomik yıkım uyarısı

El Nino kasırgasının başlangıç tarihi yaklaşırken uzmanlar bunun en maliyetli El Nino döngüsü olabileceği ve fiyat artışlarına kayda değer katkıda bulunabileceği uyarısında bulunuyor.

Öne Çıkanlar