TÜSİAD YİK Başkanı Özilhan: Enflasyondaki artış önceki dönemlerden daha hızlı

T&Uuml;SİAD, 2022 yılının ilk Y&uuml;ksek İstişare Konseyi toplantısı i&ccedil;in bir araya geldi. Ekonomi y&ouml;netimine sert eleştirilerin geldiği T&uuml;rkiye Sanayici ve İş İnsanları Derneği Y&uuml;ksek İstişare Konseyi nde (YİK) eleştirilerin odak noktalarını enflasyon, gelir adaletsizliği ve piyasaya yapılan m&uuml;dahaleler oluşturdu. İktadar kadar muhalefete de seslenen T&Uuml;SİAD y&ouml;netimi hem iktidardan hem de muhalefetten Somut yol haritası istedi. A&ccedil;ılış konuşmasını yapan Y&uuml;ksek İstişare Konseyi Başkanı Tuncay &Ouml;zilhan, d&uuml;nyada sağ pop&uuml;list hareketlerin gerilemeye başladığını dile getirdi. Enflasyondaki artışın &ouml;nceki d&ouml;nemlerden daha hızlı olduğunu dile getiren &Ouml;zilhan, Enflasyon kontrolden &ccedil;ıkıyor, &ouml;ncelik bunu &ouml;nlemek ve d&uuml;ş&uuml;rmek. Ekonomik sorunlar sık sık değiştirilen d&uuml;zenlemelerle d&uuml;zeltilemez. Tam tersine sık sık yapılan değişiklikler ekonomiyi bozar ifadelerini kullandı. YİK Başkanı Tuncay &Ouml;zilhan ekonominin, kamu a&ccedil;ığını sınırlayarak, tasarrufu teşvik ederek, cari a&ccedil;ığı daraltarak, TL &uuml;zerindeki baskıyı azaltarak, &uuml;lke risk primini d&uuml;ş&uuml;rerek sağlanacağını s&ouml;yledi. &Ouml;zilhan ın konuşmasındaki satır başları &ouml;zetle ş&ouml;yle; Somut yol haritası bekliyoruz D&uuml;nyada bir d&ouml;nem sona erdi. Ama yerine ge&ccedil;enin ne olduğu hen&uuml;z netleşmedi. Bizden kaynaklanan belirsizlikler ile yeni d&uuml;nya d&uuml;zenine ilişkin belirsizlikler i&ccedil; i&ccedil;e ge&ccedil;iyor. İktidardan ve muhalefetten yeni d&ouml;nem i&ccedil;in net ve somut yol haritaları bekliyoruz. Beklentimiz eski ezberlerin tekrar edilmesi değil. İ&ccedil;inde bulunduğumuz &ccedil;etrefil durumdan nasıl d&uuml;zl&uuml;ğe &ccedil;ıkacağımızın ortaya konulması. Ne tarafa baksak her yerde belirsizlik, &ouml;ng&ouml;r&uuml;lemezlik ve g&uuml;ven eksikliği g&ouml;r&uuml;yoruz. Artık bildiğimiz g&uuml;venli limanları terk etmiş durumdayız. Yeni &ccedil;&ouml;z&uuml;mler gerekiyor ABD - Avrupa ile &Ccedil;in - Rusya aksları arasında gerilim giderek tırmanıyor. Bu tırmanışın son durağı Rusya&rsquo;nın Ukrayna&rsquo;yı işgali oldu. Ukrayna savaşının nasıl sonu&ccedil;lanacağını bilmiyoruz ama k&uuml;resel mimariyi şimdiden değiştirdiğini biliyoruz. Soğuk Savaş sonrası d&uuml;zen de bozuldu. D&uuml;nyada g&uuml;venlik dengeleri yeniden kurulmaya başladı. Ekonomik konular bir kez daha ulusal g&uuml;venlik &ouml;nceliklerine tabi kılınır oldu. Bu s&uuml;re&ccedil; k&uuml;reselleşmenin en temel &ouml;zelliklerini sarsıyor. ABD&rsquo;de, Avrupa&rsquo;da, bazı y&uuml;kselen ekonomilerde sağ pop&uuml;list liderler g&uuml;&ccedil; kazandı. &Ccedil;in - Rusya aksının k&uuml;resel sistemdeki yerinin g&uuml;&ccedil;lenmesi bu sağ pop&uuml;list dalganın yerini daha otoriter bir modele bırakmasına yol a&ccedil;abilirdi. Ancak bu &uuml;lkelerde iktidar olan sağ pop&uuml;list liderler şaşırtıcı olmayan bir şekilde se&ccedil;menlerin beklentilerini karşılayamadılar ve bu dalga kısmen geri &ccedil;ekilmeye başladı. Bu s&uuml;re&ccedil; hızlanır ve k&uuml;resel &ccedil;aptaki otoriterleşme eğilimi son bulursa yeni d&ouml;nemde siyasetin kodları da değişir. M&uuml;dahale yoğunlaştı &Uuml;lkemizde &ccedil;ok daha farklı bir s&uuml;re&ccedil;ten ge&ccedil;iyoruz. Serbest piyasa modeli demeyi s&uuml;rd&uuml;rmemize rağmen son d&ouml;nemde piyasa m&uuml;dahaleleri &ccedil;ok yoğunlaştı. Modelle uyuşmayan uygulamalar belirsizliği arttırıyor; &ouml;ng&ouml;r&uuml; g&uuml;&ccedil;l&uuml;ğ&uuml; yaratıyor. Piyasa mekanizmasının &ccedil;&ouml;zemediği gelir adaletsizliği sorunu d&uuml;nyada sağ pop&uuml;list dalganın y&uuml;kselmesi, m&uuml;lteci akını, yetersiz refah artışı, orta sınıfın erimesi gibi sorunlarla i&ccedil; i&ccedil;e ge&ccedil;ti. Enflasyonun y&uuml;kselme eğilimine girmesi gelir adaletsizliğini daha da bozacak. Gelir dağılımının iyileştirilmesi i&ccedil;in kapsamlı ve sonu&ccedil; alıcı bir politikaya ihtiya&ccedil; var. Gıda sorunu i&ccedil;in yeni tarım politikasına ihtiya&ccedil; var Ekonomi politikalarını bunları dikkate almadan belirlemek olmaz. Bunların başında gıda krizi geliyor. Bu s&uuml;re&ccedil;te gıda krizinin toplumsal gerilimleri tetiklemesi d&uuml;nyadaki istikrarsızlığı artıracak. Gıda fiyatlarındaki artış &uuml;lkemizi de etkiliyor. T&uuml;rkiye&rsquo;nin gıda fiyatlarındaki artışı &ouml;nlemek ve tarım ve gıdadaki muazzam potansiyelini hayata ge&ccedil;irmek i&ccedil;in yeni bir tarım politikasına ihtiyacı var. Enflasyon t&uuml;m sorunların başı Enflasyonun b&uuml;t&uuml;n ekonomik sorunların başı olması nedeniyle pek &ccedil;ok merkez bankası enflasyon artışının &ouml;n&uuml;ne ge&ccedil;mek i&ccedil;in sıkılaşma politikaları uyguluyor. G&uuml;n&uuml;m&uuml;zde &uuml;lkelerin ekonomileri i&ccedil; i&ccedil;e olduğu i&ccedil;in ABD&rsquo;nin faiz oranlarını artırması t&uuml;m diğer &uuml;lkeleri etkiliyor. T&uuml;rkiye ikinci y&uuml;zyılına, k&uuml;resel mimarideki bu belirsizlikler altında giriyor. K&uuml;resel g&uuml;&ccedil; m&uuml;cadelesi, iklim krizi ile m&uuml;cadele, dijitalleşme, &uuml;retim yapısı gibi yukarıda sıraladığım alanlarda yapacağımız tercihler &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemi şekillendirecek. Batı ittifakındaki konsolidasyon, sağ pop&uuml;list dalgadaki erime, otoriter rejimlerdeki g&uuml;&ccedil; kaybı, tedarik zincirlerinin ortak değerleri paylaşan &uuml;lkelere kaydırılması gibi y&ouml;nelimler karşısında tercihlerimizi netleştirmeliyiz. Kalıcı d&uuml;ş&uuml;ş sağlanmalı T&uuml;rk lirasındaki değer kaybının ve enflasyonun ulaştığı seviyelerde, faiz oranlarıyla enflasyon arasındaki makasın geldiği bu noktada istikrarlı bir ekonomiye nasıl ge&ccedil;ileceği sorusu da cevap bekliyor. Enflasyondaki artış, daha &ouml;nceki enflasyonist d&ouml;nemlerle karşılaştırılamayacak kadar hızlı. Bu s&uuml;re&ccedil; g&ouml;reli fiyat yapısını bozuyor. Firmalar nasıl fiyatlama yapacaklarını bilemez hale geliyor. T&uuml;keticilerin de fiyatlar konusunda algısı bozulmuş durumda. Enflasyon halkın satın alma g&uuml;c&uuml;n&uuml; eritiyor. &Uuml;cretlerin toplam gelir i&ccedil;indeki payı geriliyor. Ekonomideki en b&uuml;y&uuml;k &ouml;ncelik enflasyonun kontrolden &ccedil;ıkmasını &ouml;nlemek ve ardından kalıcı bir d&uuml;ş&uuml;ş sağlamak olmalı. Aksi halde, T&uuml;rkiye&rsquo;nin ge&ccedil;mişinde olduğu gibi bir enflasyon sarmalına girmesi topluma &ccedil;ok y&uuml;ksek bir bedel &ouml;detir. Sorunları &ccedil;&ouml;zmek yerine bir s&uuml;re i&ccedil;in hafifletmek y&ouml;n&uuml;nde atılan adımlar geri teper. Ekonomik sorunlar sık sık değiştirilen d&uuml;zenlemelerle &ccedil;&ouml;z&uuml;lmez. Tam tersine, sık sık değiştirilen d&uuml;zenlemeler ve piyasanın işleyişine yapılan m&uuml;dahaleler karar alma ufkunu daraltır ve ekonomiyi daha da bozar. Buna fırsat tanımadan, ekonomiyi istikrarlı ve s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir bir raya oturtacak politikalar i&ccedil;in uzmanların, teknisyenlerin, akademisyenlerin &ouml;nerilerine kulak vermek gerekiyor. Toplumsal uzlaşma ile alınmayan kararlar istenilen sonu&ccedil;ları &uuml;retmez. Hi&ccedil; ş&uuml;phesiz enflasyonda kalıcı bir d&uuml;ş&uuml;ş &uuml;retim yapısını değiştirmeden sadece para politikalarıyla sağlanamaz. Fiyat istikrarı &ccedil;ok iyi bir planlamayla, kıt kaynakları istihdam yaratan, ihracat şansı olan sekt&ouml;rlerde değerlendirerek, israfı &ouml;nleyerek, yatırımları verimlilik artışı sağlayacak projelere y&ouml;nlendirerek, kamu a&ccedil;ığını sınırlayarak, tasarrufu teşvik ederek, cari a&ccedil;ığı daraltarak, TL &uuml;zerindeki baskıyı azaltarak, &uuml;lke risk primini d&uuml;ş&uuml;rerek sağlanır. Fakirleşerek b&uuml;y&uuml;yoruz T&Uuml;SİAD Başkanı Orhan Turan da &ouml;zetle şu noktalara dikkat &ccedil;ekti:Rekabet&ccedil;i kur, y&uuml;ksek ihracat ve cari fazla mantığıyla kurgulanan ama g&uuml;n&uuml;m&uuml;z kalkınma anlayışı ve pratiğiyle yeterince &ouml;rt&uuml;şmeyen politikalar kalkınma a&ccedil;ısından istenilen sonu&ccedil;ları vermiyor. B&uuml;y&uuml;me kalkınma i&ccedil;in tek başına yeterli olmuyor, hatta maalesef fakirleşerek b&uuml;y&uuml;yorsunuz. Artık ucuz TL ve ucuz iş g&uuml;c&uuml; ile ihracatta rekabet avantajı kazanma devri, yerini y&uuml;ksek nitelikli işg&uuml;c&uuml;yle ve teknolojiyle y&uuml;ksek katma değer yaratmaya bıraktı. İşte d&uuml;nyada b&ouml;ylesi sert bir d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m yaşanırken T&uuml;rkiye&rsquo;de bir t&uuml;rl&uuml; tam anlamıyla kontrol altına alamadığımız enflasyon, d&uuml;nyada 1970&rsquo;leri anımsatan enflasyonist baskının da etkisiyle &uuml;&ccedil; rakamlı eşiğe doğru hızla ilerliyor. Enflasyonla m&uuml;cadelede t&uuml;m d&uuml;nya faizleri artırarak frene basmayı tercih ederken biz uzun s&uuml;redir hem kurun y&uuml;kselmesine ve hesap yapılamamasına yol a&ccedil;an hem de tasarruf sahiplerini cezalandıran bir para politikası izliyoruz. Bundan dolayı vergi m&uuml;kellefleri ve hazine gereksiz bir y&uuml;k&uuml; taşımak durumunda kalıyorlar. Akran &uuml;lkelerle kıyasladığımızda d&uuml;nyada hem en y&uuml;ksek enflasyona hem de son derece y&uuml;ksek risk primine sahip &uuml;lke konumundayız. Nitekim bu hafta 19 yılın en y&uuml;ksek CDS seviyesini de g&ouml;rd&uuml;k. Eşitsiz gelir demokratik sistemi zedeler İzlenen ekonomi politikalarının yarattığı koşullarda gelirler hızla eriyor. &Ouml;zellikle sabit gelirliler enflasyon baskısını en derinden hissediyor. Kentli, eğitimli orta sınıfların gelirleri de erozyona uğruyor. Unutmayalım ki, orta sınıfı g&uuml;&ccedil;l&uuml; olmayan bir &uuml;lkede demokrasi zayıflar. Eşitsiz gelir dağılımı demokratik sisteme y&ouml;nelik inancı zedeler. Ekonomik konularda da i&ccedil;eride atacağımız rasyonel ve reformist adımlarla, kurumların g&uuml;&ccedil;lendirilmesiyle konumumuzu sağlamlaştıracağımıza inanıyoruz. K&uuml;resel ekonomideki d&ouml;n&uuml;ş&uuml;me ayak uydurarak d&uuml;nya ekonomisinden daha y&uuml;ksek bir pay alacağımız, refahımızı artıracağımız bir yola girmeliyiz. Yargı bağımsızlığı, hukukun &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;, uluslararası taahh&uuml;tlere sadakat, d&uuml;ş&uuml;nce ve ifade &ouml;zg&uuml;rl&uuml;ğ&uuml; toplumumuz ve ekonomimiz a&ccedil;ısından birer l&uuml;ks değil gerekliliktir. Yargı bağımsızlığının ağır bir erozyona uğraması, vatandaşların adalete g&uuml;vensizliğinin başlıca nedenidir. Hepimizin bildiği gibi adalet m&uuml;lk&uuml;n yani devletin temelidir. O temel sağlam olmak zorundadır. Gen&ccedil;ler kaygılı Gen&ccedil;lerimiz her şeyden &ouml;nce duyulmak ve dikkate alınmak istiyorlar. Anlaşılmadıklarına, ailelerinden ve okullarından yeterli desteği alamadıklarına inanıyorlar. Gelecekle ilgili derin kaygıları var. G&ouml;zleri, sahip olunan &ouml;zg&uuml;rl&uuml;kler ve olanaklar nedeniyle gıpta ile baktıkları diğer &uuml;lkelerde. Liyakatin kıymetinin olmadığını, y&uuml;kselmenin &ccedil;alışmaktan, emek vermekten değil doğru bağlantılara sahip olmaktan ge&ccedil;tiğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorlar. Kurumlara g&uuml;venleri &ccedil;ok d&uuml;ş&uuml;k. Kadınların toplumsal, ekonomik, siyasal hayata katılımının &ouml;n&uuml;nde &ccedil;ok fazla engel olduğunu g&ouml;zlemliyorlar. Yeri gelmişken cinsiyet eşitliği konusuna da değinmek istiyorum. D&uuml;nyanın pek &ccedil;ok gelişmiş &uuml;lkesinden &ouml;nce kadınların siyasi haklara sahip olduğu, eşit vatandaş stat&uuml;s&uuml;ne kavuştuğu bir &uuml;lkeyiz. İstanbul S&ouml;zleşmesine geri d&ouml;n&uuml;lmesi gerektiğini d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z&uuml; de bir kez daha tekrar edeyim.

TÜSİAD YİK Başkanı Özilhan: Enflasyondaki artış önceki dönemlerden daha hızlı

TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi Başkanı Tuncay Özilhan, içerideki politikalarla ülkenin risk primini yükselttiğini belirterek, "Enflasyondaki artış önceki dönemlerden daha hızlı" dedi.

Öne Çıkanlar