En azından bakış açını değiştir!

T&uuml;rkiye sinema tarihinin en akılda kalan filmlerinden birisidir kuşkusuz Vizontele. Filmin en akılda kalan sahnelerinden birisi ise DFKD &uuml;yelerinin, derneğin 3. kuruluş yıld&ouml;n&uuml;m&uuml; i&ccedil;in devrimcilerin toplandığı kahvede Deli Emin&rsquo;i Vatan Tepesi&rsquo;ne yazı yazmaya ikna &ccedil;abaları. Emin ile Keskin Servet arasında ortamın gerilmesi &uuml;zerine ş&ouml;yle bir konuşma ger&ccedil;ekleşir:Deli Emin: &ldquo;Mahmut arkadaş, Nafiz arkadaş, bu arkadaşa s&ouml;yleyin bana &ouml;yle bakmasın arkadaş!&rdquo; Mahmut arkadaş: &ldquo;Servet arkadaş başka tarafa bak!&rdquo;Nafiz arkadaş: &ldquo;En azından bakış a&ccedil;ını değiştir.&rdquo; Filmin &uuml;zerinden neredeyse 20 yıl ge&ccedil;ti ama bu tek c&uuml;mlenin akıllarda edindiği yer belki de hi&ccedil; değişmedi: &ldquo;En azından bakış a&ccedil;ını değiştir.&rdquo; D&uuml;nyada teknolojik gelişmelerin her g&uuml;n daha da hızlandığı ve katma değer &uuml;retmeyen &ccedil;alışanların işlerini robotlara kaptırdığı bir ortamda &ouml;zellikle gen&ccedil;lerimizin iş ve &ccedil;alışmaya bakış a&ccedil;ısı ciddi şekilde alarm veriyor. İstanbul &Uuml;niversitesi&rsquo;nden Do&ccedil;. Dr. &Ouml;zge G&ouml;kdemir ve Marmara &Uuml;niversitesi&rsquo;nden Do&ccedil;. Dr. Devrim Dumludağ&rsquo;ın yaptıkları bir araştırmaya katılan 2015 kişiden 1609&rsquo;u iş bulmada torpilin &ouml;nemli bir etken olduğuna inanıyor. Oysa yalnızca vasat firmaların torpil ile eleman alacağı, gelecek vaat eden, yenilik&ccedil;i firmaların kalifiye ve donanımlı &ccedil;alışana &ouml;ncelik vereceğini unutuyoruz. Belki de bu nedenden katılımcıların %62&rsquo;si ise yurt i&ccedil;i yerine yurt dışında &ccedil;alışmayı tercih ediyor. Gen&ccedil; işsizlik oranının %26,1 olduğu &uuml;lkemizde gen&ccedil;ler yakın vadede işsizlik oranlarının d&uuml;şeceğine de inanmıyor. &Uuml;stelik kronik istihdam &uuml;retimi yoksunluğumuzun yanında otomasyon ve robotların artık katma değeri olmayan bazı işlerde insanların yerini almaya başladıkları haberleri g&uuml;n ge&ccedil;tik&ccedil;e artıyor. İngiltere Ulusal İstatistik B&uuml;rosu tarafından yapılan bir &ccedil;alışmaya g&ouml;re &uuml;lkedeki 20 milyon &ccedil;alışandan 1.5 milyonu, işini otomasyon veya robotlara kaptırmak &uuml;zere. Raporun belki de en can acıtıcı c&uuml;mlelerinden bir tanesi ise şu: &ldquo;Kadınlar, gen&ccedil;ler ve yarı zamanlı &ccedil;alışanlar, işlerini otomasyona kaybetme tehlikesini en yoğun yaşayacak gruplar.&rdquo; Yani artık işg&uuml;c&uuml; piyasası rutin ve tekrara dayalı iş yapanları değil, o işleri yapacak otomasyon yazılımlarını yazanları talep edecek. Mesleğini otomasyona kaybetme tehlikesi en d&uuml;ş&uuml;k olan &uuml;&ccedil; meslek grubu ise tıp, y&uuml;ksek &ouml;ğretim profesyonelleri ve eğitim kurumlarının kıdemli profesyonelleri.Lise sonrası okula bir yıl ara veren İsve&ccedil;lilerİşsizliğe &ccedil;are bulmanın elbette matematiksel bir form&uuml;l&uuml; yok. Fakat bir sorunun &uuml;stesinden gelebilmek i&ccedil;in ilk adım bir sorun olduğunu kendimize itiraf etmektir ve &uuml;lkemizde hem işsizlik hem de &ccedil;alışmaya bakış a&ccedil;ısında ciddi sorunlar var. Ne gen&ccedil; n&uuml;fusumuz uluslararası arenada rekabet edebilecek bir seviyeye gelebiliyor ne de toplum bu seviyeye gelinebilmesi i&ccedil;in gerekli rehberliği sağlıyor. Ge&ccedil;tiğimiz g&uuml;nlerde İsve&ccedil; ziyaretim sırasında hen&uuml;z 30 yaşında olan birka&ccedil; kişiyle bu konuyu konuştum. G&ouml;teborg &Uuml;niversitesi veri toplama takımı y&ouml;neticilerinden Klara Warnl&ouml;f Bov&eacute; hayatının d&ouml;n&uuml;m noktalarından biri olarak liseden sonra &uuml;niversiteye gitmeden &ouml;nce okula verdiği bir yıllık arayı g&ouml;steriyor. Bir yıllık arayı Arjantin&rsquo;de bir sosyal yardım kuruluşunda &ccedil;alışarak ge&ccedil;irdiğini belirten Bov&eacute;, bu bir yılda İspanyolcayı tamamen s&ouml;kt&uuml;ğ&uuml;n&uuml; s&ouml;yl&uuml;yor. &ldquo;Okula bir yıl ara vermek ve o d&ouml;nemdeki aktivitelerim CV&rsquo;mi g&uuml;&ccedil;lendirdi. Arjantin&rsquo;deki İsve&ccedil; B&uuml;y&uuml;kel&ccedil;iliği&rsquo;nde staj yaptım, hayatım boyunca s&uuml;rd&uuml;receğim bağlantılar kurdum, yeni bir dil &ouml;ğrendim, ne iş yapmak istediğimi anladım, aşık oldum, kendimi tanıdım&hellip;Şimdi bir işveren konumunda &ccedil;alışıyorum ve yurt dışına gidip kalmış olan adaylara &ccedil;ok daha &ouml;ncelik veriyorum &ccedil;&uuml;nk&uuml; benim i&ccedil;in bu bir cesaret, bir merak g&ouml;stergesi.&rdquo; Yine hen&uuml;z 30 yaşına yeni basmış olan ve Londra merkezli bir kripto para firmasında &ccedil;alışan &Uuml;rd&uuml;nl&uuml; Nareg Aslanian, liseden sonra okula verdiği bir yıllık aranın ve o arada yaptıklarının hayatında &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k bir yeri olduğunu s&ouml;yl&uuml;yor. Liseyi Norve&ccedil;&rsquo;in Red Cross Nordic UWC isimli okulunda 2006&rsquo;da bitirdikten sonra bir yıl boyunca Etiyopya&rsquo;da g&ouml;n&uuml;ll&uuml; olarak İngilizce dersi veren Aslanian hikayesini ş&ouml;yle anlatıyor: &ldquo;&Uuml;rd&uuml;n&rsquo;de okula ara vermek kabul edilemez bir şey ve ben annemle babamı ikna edemedim. Fakat buna rağmen gitmekte ısrarcı oldum ve İsve&ccedil;li arkadaşımla bir yıllığına Etiyopya&rsquo;ya gittim. Orada g&ouml;rd&uuml;klerim, yaşadıklarım, okulda ders vermek, okulun tamiratına yardımcı olmak, &ccedil;ocuklarla i&ccedil;li dışlı olmak hayatım boyunca s&uuml;recek değişiklikler yarattı. Hatta arkadaşımla beraber bir internet sitesi kurup Etiyopya&rsquo;nın yerel kıyafetlerini d&uuml;nyanın her yerine satmayı planlıyorduk ama başımıza talihsiz olaylar geldiği i&ccedil;in bu planı ger&ccedil;ekleştiremedik.&rdquo; Yani &uuml;lkemizde internet alışverişi hen&uuml;z son birka&ccedil; yılda hızlı bir y&uuml;kseliş g&ouml;sterirken, Nareg ve arkadaşı hen&uuml;z 2006 yılında &ldquo;Etiyopya&rsquo;dan &uuml;r&uuml;nleri d&uuml;nyaya nasıl satarız&rdquo; diye kendilerine sorarak neredeyse kendi internet şirketlerini yaratacaklardı. Hikaye sahibi bir diğer isim ise İsve&ccedil;&rsquo;in G&ouml;teborg şehrinde B&ouml;lgesel Yaşam Alanları Planlamacısı Anna Gustafsson. G&ouml;teborg &ccedil;evresinin nasıl d&uuml;zenleneceği ve hangi yaşam alanlarının nerede inşa edileceğine dair 20 yıla kadar planlar &uuml;reten Anna hen&uuml;z 18 yaşındayken annesinin de desteğiyle 1 milyon kronluk (635 bin TL) bir kredi &ccedil;ekerek ilk yatırımını yaptı. Anne ve babası kendisi hen&uuml;z &ccedil;ocukken ayrılan Anna evi nasıl aldığını, krediyi nasıl &ouml;dediğini, nasıl &ccedil;alışmaya başladığını anlatıyor. &ldquo;Lise bittikten sonra &uuml;niversiteye başlamadan &ouml;nce 3 yıl annemle beraber &ccedil;alıştım. Bununla beraber haftada &uuml;&ccedil; g&uuml;n gece kul&uuml;plerinde bulaşık yıkayarak, giriş &uuml;cretlerini toplayarak &ccedil;alıştım ama 15 yaşımdan beri hep &ccedil;alıştım. İş d&uuml;nyasıyla bağlantılarınızı ne kadar erken kurarsanız o kadar rahat iş bulabilirsiniz. Bence buradaki anlayış şu: liseden mezun olmadan en az bir yazını &ccedil;alışmış olarak ge&ccedil;irmiş olmalısın. &Ccedil;i&ccedil;ek satabilirsin, gazete dağıtabilirsin, bulaşık yıkayabilirsin ama bir yazını &ccedil;alışarak ge&ccedil;irmelisin.&rdquo;Kısacası gen&ccedil;lerimiz artık iş bulmaya bakış a&ccedil;ılarını &uuml;niversite merkezli olmaktan &ccedil;ıkarmalı. Lisans, y&uuml;ksek lisans elbette alınması gereken kritik ve &ccedil;ok &ouml;nemli dereceler fakat bir insanı tek başlarına yeterli yapmıyorlar. Dil &ouml;ğrenmek, d&uuml;nyayı g&ouml;rmek, farklı k&uuml;lt&uuml;rleri tanımak, kısacası s&uuml;rekli bir merak ve cesaret sahibi olmak geleceğimizi kurtarmak istiyorsak olmazsa olmaz.