ABD Başkanlık seçimleri nasıl okunmalı?

Bu k&ouml;şede peşpeşe okuyacağınız 3 analiz ABD Başkanlık se&ccedil;imlerinin &uuml;zerine oturduğu &ldquo;ger&ccedil;ek zeminleri&rdquo; esas alarak yazılmaktadır. Bug&uuml;n, bu analizlerin ilkini okuyacaksınız. Dolayısıyla, bu ilk yazının kurgusu &ldquo;ABD Başkanlık Se&ccedil;imleri-2012&rsquo;ye Giriş&rdquo; niteliği taşımaktadır. 6 Kasım&rsquo;da yapılacak se&ccedil;imler &ouml;ncesi havada u&ccedil;uşan kamuoyu yoklamaları, propaganda tekniğinin en hileli yanlarının sergilendiği g&ouml;steri programları, &ldquo;belaltı&rdquo; ve &ldquo;bel &uuml;zre&rdquo;vurulan darbeleri ile ABD yeni bir se&ccedil;ime daha gidiyor.Kamuoyu yoklamaları, her iki başkan adayının kamuoyu desteklerinin &ldquo;birbirine galebe &ccedil;almaktan uzak&rdquo; olduğunu g&ouml;steriyor. Yani &ldquo;a&ccedil;ık ara bir fark&rdquo; g&ouml;z&uuml;km&uuml;yor. Se&ccedil;ime de 2 aydan kısa bir s&uuml;re var. Şimdi, burada durup biraz d&uuml;ş&uuml;n&uuml;n. Neden? Şundan: Amerikan sistemi, kendi yarattığı &ldquo;k&uuml;resel sistemik krizleri&rdquo; &ccedil;&ouml;zerken genellikle işi b&ouml;ylesine ağırdan alıyor. Nedir, bu &ldquo;k&uuml;resel sistemik krizler&rdquo;? Saymakla bitmez: Lehman&rsquo;la başlayıp Avrupa&rsquo;ya sı&ccedil;rayan(kimilerine g&ouml;re finansal) kriz var. Kuzey Afrika (Mağrip) &uuml;lkelerinde ateşlenen ve hala &ldquo;i&ccedil;in i&ccedil;in yanan&rdquo; &ouml;zg&uuml;rl&uuml;k ya da adına &ldquo;yeni bağımlılık (tutsaklık) deyin, T&uuml;rkiye&rsquo;nin sınırlarına dayanan &ldquo;halk hareketleri&rdquo; var. Sahraaltı Afrikası&rsquo;nın yeniden paylaşımı ile ilgili alttan alta y&uuml;r&uuml;yen ve ilerde b&uuml;y&uuml;k g&uuml;r&uuml;lt&uuml;ler koparmaya aday &ldquo;AB-ABD-&Ccedil;in&rdquo; arasında s&uuml;ren &ldquo;k&ouml;şe kapmaca&rdquo; var. Daha d&uuml;ne kadar &ldquo;Net doğalgaz ithalat&ccedil;ısı&rdquo; olan ABD&rsquo;nin apansız bulduğu &ldquo;kaya gazı(shale gas)&rdquo; rezervleri ile yine apansız &ldquo;net doğalgaz ihracat&ccedil;ısı&rdquo; konumuna ge&ccedil;erek, doğalgaz oligopol piyasasında &ldquo;tekel&rdquo;i oynayan Gazprom&rsquo;un (yani Rusya&rsquo;nın, yani &ldquo;&Ccedil;arputin&rdquo;in) &ldquo;&uuml;m&uuml;ğ&uuml;n&uuml; sıkması&rdquo; var. &Ccedil;in&rsquo;i yıllar yılı &uuml;rettiği ucuz mallarıyla eli b&ouml;ğr&uuml;nde bırakan ve &ldquo;ben almıyorum, Avrupa da alacak durumda değil; sat satabilirsen ucuz (tapon) mallarını&rdquo; diyen bir &ldquo;konjonkt&uuml;rlerin efendisi&rdquo; var.Şimdi, elinde bunca kart biriktiren ABD karar vericileri bunları doğru oynamak &uuml;zere g&uuml;&ccedil; topluyor ve aceleleri de yok. Başkanlık se&ccedil;imleri, biraz &ouml;nce yukarda birka&ccedil;ını saydığım kozları doğru oynayacak kişi ve/veya kadroyu arıyor.D&ouml;nelim se&ccedil;im yarışına. Ne g&ouml;r&uuml;yorsunuz? Olağan bir yarış mı? Bu soruya yanıtınız &ldquo;evet&rdquo;se, işte yanıldığınız nokta orada yatıyor. Hi&ccedil; olağan bir yarış değil bu defaki. &Ccedil;&uuml;nk&uuml;, ABD&rsquo;de tuhaf şeyler oluyor. Mesela ne oluyor? Obama&rsquo;nın se&ccedil;ilmesinden sonra Cumhuriyet&ccedil;i Parti&rsquo;nin i&ccedil;inden &ldquo;pıtrak&rdquo; gibi &ccedil;ıkan ve Cumhuriyet&ccedil;i Parti&rsquo;nin &ldquo;b&uuml;y&uuml;k ağabeyleri&rdquo;ni &ldquo;tehdit eden&rdquo; &Ccedil;ay Partisi (Tea Party), b&uuml;y&uuml;k ve yoğun bir sessizliğe b&uuml;r&uuml;nm&uuml;ş durumda. Adeta &ouml;l&uuml;m sessizliği&hellip; Cumhuriyet&ccedil;i Parti&rsquo;deki gidişatı eleştirerek, parti i&ccedil;inde &ldquo;muhalif bir cereyan&rdquo; olarak ortaya &ccedil;ıkan &Ccedil;ay Partisi ni&ccedil;in 3-4 sene &ouml;nce &ccedil;ıkardığı g&uuml;r&uuml;lt&uuml;y&uuml; &ccedil;ıkarmıyor? Bu sorunun yanıtını biraz d&uuml;ş&uuml;n&uuml;n. Yanıtı birazdan alacaksınız aşağıda ama ondan &ouml;nce işaret etmemiz gereken bir başka olağandışılık var, Cumhuriyet&ccedil;i Parti kanadında.Cumhuriyet&ccedil;i Parti&rsquo;nin başkan adaylığı i&ccedil;in yola &ccedil;ıkan 6 &ouml;nemli isim neden son 1 yıl i&ccedil;inde peşpeşe yarıştan &ccedil;ekildi? İsimleri hatırlamanıza yardımcı olalım: ); Tim Powlerty(14 Ağustos 2011&rsquo;de &ccedil;ekildi); Herman Cain(3 Aralık 2011&rsquo;de &ccedil;ekildi); Gary Johnson(28 Aralık 2011&rsquo;de &ccedil;ekildi Michele Bachmann(4 Ocak 2012&rsquo;de &ccedil;ekildi); Jon Huntsman(16 Ocak 2012&rsquo;de &ccedil;ekildi); ve Rick Perry(19 Ocak 2012&rsquo;de &ccedil;ekildi) Neden? Şundan: Hegemonik ABD, Cumhuriyet&ccedil;i Parti&rsquo;nin bir b&uuml;y&uuml;k g&uuml;&ccedil; ve kaynaşmış bir b&uuml;t&uuml;n olarak se&ccedil;ime girmesini, g&uuml;c&uuml;n&uuml; i&ccedil;erde t&uuml;ketmemesini, bir gram enerjisini boşa harcamamasını istiyor. Bu sebeple, her biri Romney kadar şanslı adaylar, bir bir &ldquo;feragat&rdquo; ettiler.Peki, &ouml;teki cephede neler oluyor? Orada da &ldquo;garip&rdquo; işler d&ouml;n&uuml;yor. Anketlerde burun farkı ile &ouml;nde g&ouml;z&uuml;ken Obama, partisinin kongresinde g&uuml;&ccedil; bela şu maddeyi &ldquo;yeniden&rdquo; parti programına koydurdu: &ldquo;Kud&uuml;s, İsrail&rsquo;in Başkenti&rsquo;dir ve &ouml;yle de kalacaktır&rdquo; (Ben &ccedil;&ouml;zemedim, sizden yardım isterim: Amerikan Misak-ı Milli ruhu mudur, bu?) Obama bu adımı neden attı? Cumhuriyet&ccedil;i Parti, i&ccedil;indeki &Ccedil;ay Partisi&rsquo;ni, ileri geri konuşan muhalifleri, potansiyel ve m&uuml;stakbel başkan adaylarını hizaya &ccedil;ekip, &ldquo;birlik-b&uuml;t&uuml;nl&uuml;k&rdquo; mesajı verdiği i&ccedil;in, Obama da partisinin kanayan yaralarına &ldquo;tampon&rdquo; yerleştirdi. İki partideki işlemin de adı, &ldquo;yaraya tuz basmak&rdquo;tır. Yani, ABD sisteminin iki b&uuml;y&uuml;k partisi &ldquo;i&ccedil;eriyi toplayarak&rdquo;, &ldquo;kale kapısından &ldquo;yarma harekatı&rdquo;na hazırlanıyor. Denilebilir ki, &ldquo;Cumhuriyet&ccedil;i Parti&rsquo;yi anladık, Obama&rsquo;nın karşısında tutunamıyor; peki Obama&rsquo;ya ne oluyor?&rdquo;Hemen cevaplayalım: Halen, Obama Romney&rsquo;nin &ouml;n&uuml;nde g&ouml;z&uuml;kebilir. Ama Obama&rsquo;nın halk desteğine bir bakın l&uuml;tfen: %44&rsquo;lerde s&uuml;r&uuml;n&uuml;yorBu oran, &ldquo;son 100 yıllık ABD Başkanlık se&ccedil;imleri ortalamasının altında&rdquo; bir rakamdır. Yani, Obama tehlikenin farkındadır. O da, ordusunun saflarını sıklaştırıyor. Kaldı ki, halk desteğinin y&uuml;ksek olması da ABD se&ccedil;imleri i&ccedil;in &ldquo;garanti&rdquo; oluşturmuyor.(Bkz:K&ouml;rfez Savaşı&rsquo;nın muzaffer başkanı Baba Bush, savaşın ardından %90&rsquo;a vuran(zirvelerin zirvesi) halk desteğine rağmen Clinton&rsquo;a ge&ccedil;ilmiştir)Bitiriyorum: ABD başkanlık se&ccedil;imleri i&ccedil;in kantara &ccedil;ıkan her iki aday, bu kez farklı bir sınavdan ge&ccedil;mektedir. Bu fark nedir, derseniz yazının 4. Paragrafını yeniden okumanızı &ouml;neririm. ABD&rsquo;yi y&ouml;neten &ldquo;asıl g&uuml;&ccedil;&rdquo;, &ouml;n&uuml;ndeki bu ajandaya bakarak, &ldquo;mission impossible&rdquo; i&ccedil;in hangi adayın uygun olduğunu anlamaya &ccedil;alışıyor.

ABD Başkanlık seçimleri nasıl okunmalı?

Kim kazanacak; Obama mı, Romney mi? Kamuoyu yoklamaları ve kitlelerin nabzını tutan araştırmalara ne kadar itibar etmeli? Yoksa, ABD Başkanlık seçimleri "kaybedeni olmayan" bir yarış mı?