Kahraman Türk turizmi cari açığa karşı

Hemen g&uuml;zel mesajlarla başlayalım&hellip; T&uuml;rkiye&rsquo;nin d&uuml;nya turizminde son yıllarda g&ouml;sterdiği gelişme baş d&ouml;nd&uuml;r&uuml;c&uuml;: 2000 yılında ilk 15&rsquo;te bile yer almayan &uuml;lkemiz, 2012 yılını d&uuml;nyada 200&rsquo;den fazla &uuml;lke arasında en &ccedil;ok ziyaret edilen 6. &uuml;lke konumuna y&uuml;kseldi. Ge&ccedil;en seneyi 35,7 milyon turist ile kapatmıştık, 2013 i&ccedil;in son iki aya girerken 37 &ndash; 38 milyonlar konuşuluyor. Rakamlara ş&ouml;yle baktığımızda ilk 5 i&ccedil;indeki &uuml;lkeler kolay kolay değişmez gibi g&ouml;z&uuml;k&uuml;yor. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; 5. sıradaki İtalya&rsquo;yı ge&ccedil;en sene 46,4 milyon kişi ziyaret etmiş. Ancak ilk 5&rsquo;i takip eden T&uuml;rkiye&rsquo;nin de dahil olduğu ve nispeten yerini sağlamlaştıran grubu oluşturan 8 &ndash; 9 &uuml;lke arasındaki sıralamada ise her an her şey değişebilir. Nitekim D&uuml;nya Seyahat ve Turizm Rekabet&ccedil;ilik Raporu &ndash; 2013&rsquo;e g&ouml;re &uuml;lkemiz 140 &uuml;lke i&ccedil;inde 46. sırada yer alıyor. Bu endeks yasal d&uuml;zenlemeler, &ccedil;evresel s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirlik, turizm altyapısı, fiyat politikası, g&uuml;venlik, sağlık ve hijyen, insan kaynağı, doğal kaynaklar, k&uuml;lt&uuml;rel miras, ulaşım vb. bir&ccedil;ok etken ile besleniyor. S&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir başarı, bu ligde daha &uuml;st sıralara tırmandığımızda g&uuml;vence altına alınacaktır. Kuşkusuz g&ouml;z&uuml;m&uuml;z&uuml; dikmemiz gereken tek rakam gelen turist sayısı değil. Elde edilen turizm gelirleri de son derece kritik. Burada d&uuml;nyada ilk 10&rsquo;da yokuz, sıramız 12.lik. &Ouml;te yandan 2012&rsquo;deki Turizm Gelirlerimiz 10 sene &ouml;ncesinin neredeyse iki katı. Turist başına harcama ge&ccedil;tiğimiz yıl yaklaşık 800 dolar olarak ger&ccedil;ekleşti ve gelirleri arttırmak adına bu rakamın arttırılması gerekli. Gene de hen&uuml;z potansiyelimizin &ccedil;ok altında olmasına rağmen, turist sayısı ve gelirlerde kaydedilen aşama umut verici. Cari a&ccedil;ık ile yaşayan bir ekonomide, &ouml;demeler dengesine pozitif etkisi olan her kalem haliyle itibar g&ouml;r&uuml;r. İşte turizm de tam b&ouml;yle bir sekt&ouml;r. Aslında nelerin yapılması gerektiği de olduk&ccedil;a net: Turizmi 12 aya ve daha geniş coğrafyaya yay, &ccedil;eşitlendir, ortalama gecelemeyi ve turist başına harcamayı arttır, kaliteyi y&uuml;kselterek fiyatları yukarı &ccedil;ek, yatak arzını arttır, yurtdışında tanıtım ve yurti&ccedil;inde teşvik vb. yasal d&uuml;zenlemeler ile destekle&hellip; Bunların &ccedil;oğunda kayda değer ilerlemeler de kaydedildi. &Ouml;rneğin eskiden &ldquo;G&uuml;neş-Deniz-Kum&rdquo; ile &ldquo;Tarih-K&uuml;lt&uuml;r&rdquo; eksenine sıkışmış olan T&uuml;rk turizmi, şimdi artık İnan&ccedil;-İbadet / Yeme-İ&ccedil;me-Eğlence / Ekoloji / Sağlık / Kongre / Spor / Yat&ccedil;ılık / Eğitim gibi bir&ccedil;ok &uuml;r&uuml;n&uuml; d&uuml;nyaya sunuyor. Bunun &ouml;d&uuml;llerini de elde etmeye başladı. Yukarıda sizler i&ccedil;in hazırladığım tabloda, T&uuml;rkiye&rsquo;nin nasıl y&uuml;kselişe ge&ccedil;tiğini kolaylıkla g&ouml;rebilirsiniz. Gelişen turizm sadece &ouml;demeler dengesi a&ccedil;ısından değil, yarattığı istihdam ile de ekonomiye katkı sağlıyor. Bu yazımda ele aldığım sadece dış turizm. İ&ccedil; turizm de eklendiğinde rakamlar &ccedil;ok daha fazla b&uuml;y&uuml;yecektir. Doğrudan veya dolaylı bu sekt&ouml;rden beslenen, yan sekt&ouml;r, kurum ve kişi sayısı inanılmaz. Tabii ki t&uuml;m bu resme bakarken bazı ger&ccedil;ekleri de g&ouml;z ardı etmemek lazım. &Ouml;rneğin turizm istatistiklerinin ne kadar sağlıklı veya y&ouml;nlendirici olduğu oldum olası g&uuml;ndem maddesi olmuştur. &Uuml;lkemize gelen m&uuml;lteciler de bu sayılara dahil mi, g&uuml;n&uuml;birlik&ccedil;ilerin oranı nedir, yurtdışında yaşayan T&uuml;rk vatandaşları nasıl değerlendirilmeli, turizm gelirlerine turistlerin yaptığı telefon g&ouml;r&uuml;şme &uuml;cretleri de katılmalı vs. gibi soruların yanıtları, gelen turist sayısı ve turizm gelirleri a&ccedil;ısından daha net bir resmi g&ouml;rebilmek adına değer taşıyor. Zaten T&Uuml;İK de sene başında, Eurostat ve WTO&rsquo;nun turizm istatistikleri metodolojisinde son yıllarda yaptıkları yenilikleri dikkate almak suretiyle turizm istatistikleri metodolojisinin g&uuml;ncellendiğini duyurmuştu. Bir diğer ilgin&ccedil; nokta ise T&uuml;rkiye&rsquo;nin sadece turist ağırlayan değil, artık turist yollayan bir &uuml;lke konumuna da gelmiş olması. Ortalama refah seviyesinin arttığı, d&uuml;nya ile daha entegre ve b&ouml;lgesel bir lider &uuml;lke olarak T&uuml;rkiye&rsquo;nin doğal olarak Turizm Gelirleri gibi, Turizm Giderleri de hızla artıyor. Benim &ouml;ng&ouml;r&uuml;m, &ouml;demeler dengesi a&ccedil;ısından bakıldığında bu trendin pozitif etkiyi bir miktar tırpanlayacağı y&ouml;n&uuml;nde. Genelde turizm giderlerimizin turizm gelirlerimize oranı 1/6 civarında oluyor. Ancak bu hızla b&uuml;y&uuml;meye devam edersek, bu etki &ccedil;ok da &ouml;nemli olmayacaktır. Peki, t&uuml;m bunların makroekonomik atmosfere nasıl bir yansıması oluyor? Bazı temel rakamlar bize ipucu verebilir. Bunların başında Turizm Gelirlerinin GSMH İ&ccedil;indeki Payı geliyor. T&Uuml;RSAB verilerine g&ouml;re bu oran 2012&rsquo;de %3,7 olarak ger&ccedil;ekleşmiş. Bu oran 2000 &ndash; 2012 yıllarında &ouml;yle fazla değişkenlik g&ouml;stermiş ki, &ccedil;ok net bir trendin varlığından bahsetmek biraz zor olabilir. Ama milenyum sonrası en y&uuml;ksek seviyeye 2002 yılında ulaşılmış (%5,4). Son &uuml;&ccedil; senedir %3,5 civarlarında bir seyir var. Bir diğer referans noktası Turizm Gelirlerinin İhracata Oranı. Bir &ouml;nceki veri ile korelasyon da g&ouml;z &ouml;n&uuml;nde bulundurulursa durum benzerlikler taşıyor. 2012&rsquo;de bu rakam 19,2. S&ouml;z konusu d&ouml;nemde %34&rsquo;lere &ccedil;ıktığı da olmuş, 17&rsquo;lere d&uuml;şt&uuml;ğ&uuml; de. Ve gelelim T&Uuml;RSAB&rsquo;ın paylaştığı verilerden en ilgi &ccedil;ekici olanına: &ldquo;Turizm Gelirlerinin Dış Ticaret A&ccedil;ıklarını Kapama Payı&rdquo;. Son 7 seneye bakarsak bu oran d&uuml;ş&uuml;ş trendinde. Sebebi ise her ne kadar turizm gelirler artıyor olsa da; dış ticaret a&ccedil;ığının &ccedil;ok daha hızlı artıyor olması. Kriz d&ouml;nemlerinde frene basıldığı i&ccedil;in bu oran artış g&ouml;sterir. 2012&rsquo;de ise bu oran %43,75 olarak ger&ccedil;ekleşmiş. Yunanistan&rsquo;da epeydir devam eden kriz ortamında, turizm gelirlerinin bir nebze de olsa nefes alınmasını sağladığını unutmayalım. Sekt&ouml;r&uuml;n ekonomideki dengeler a&ccedil;ısından &ouml;nemi ve &uuml;lkeye katkısı, son 30 senede yapılan devasa yatırımlar ve yaratılan istihdam, d&uuml;nyada geldiğimiz iddialı konumun hepsini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;nce neden BİST&rsquo;te işlem g&ouml;ren 219 hisse senedinden sadece 10 tanesi turizm sekt&ouml;r&uuml;nden diye kendine soruyor insan. Yani kote şirketlerin %5&rsquo;i bile değil. &Uuml;stelik BİST&rsquo;teki performansa bakıyorum da; sekt&ouml;rde 2013&rsquo;&uuml;n ilk 9 ayında 10&rsquo;a yakın kayıp var, yıllık kayıp ise %0,77.(Fikir vermek adına BİST&rsquo;te ilk 9 aylık kaybın %4; yıllık kazancın ise 11,61 olduğunu hatırlayalım) Acaba sekt&ouml;re karşı piyasalarda bir g&uuml;ven eksikliği mi var? İleride bunu daha iyi g&ouml;zlemleyeceğiz. T&uuml;rk ekonomisi turizm &uuml;zerine kurulu değil, olmamalı da. Ancak turizmden &ccedil;ok daha fazla gelir yaratmalıyız. Sadece gelir değil, sekt&ouml;r&uuml;n karlılığı da artmalı. 2013&rsquo;&uuml;n de yeni rekorlar ve cesaret verici rakamlar ile kapanması dileğiyle&hellip;