Güney Kore = Mucize

Herkes T&uuml;rkiye ekonomisini konuşurken, biraz konuyu dağıtmak adına bu yazımda G&uuml;ney Kore&rsquo;yi mercek altına aldım. Daha &ouml;nce G.Kore&rsquo;yi BRICS ve MIKT &uuml;lkeleri ile karşılaştırmış, bu 9 &uuml;lke arasında en az n&uuml;fusa sahip olmasına rağmen, &ldquo;Gelişmiş &Uuml;lkeler&rdquo; ligine y&uuml;kselmiş tek &uuml;lke olmasına değinmiştim. Kişi başına d&uuml;şen milli gelirde diğerlerine fark atmış durumda. Ayrıca hi&ccedil;bir kayda değer doğal kaynağı yok. Alan olarak da &ouml;yle b&uuml;y&uuml;k bir &uuml;lke değil. G.Kore deyince &ccedil;oğumuzun aklına Samsung gelir, Hyundai, LG, Daewoo, Kia gelir. &Ouml;te yandan Hyundai&rsquo;yi otomotiv devi olarak tanımayan yoktur ama daha az kişi Hyundai Heavy Industries diye bir başka firmanın d&uuml;nyanın en b&uuml;y&uuml;k gemi yapımcısı olduğunu bilir. Ya da SK Group&rsquo;un 2. b&uuml;y&uuml;k chip &uuml;reticisi, POSCO&rsquo;nun da 4. b&uuml;y&uuml;k &ccedil;elik &uuml;reticisi olduğunu&hellip; Bu kadar &ccedil;ok global markası olan bir &uuml;lkenin ihracat odaklı bir b&uuml;y&uuml;me modelini benimsediği aşikar. Bunu yapan ilk onlar da değil. G.Kore, d&uuml;nyanın en b&uuml;y&uuml;k 6. ihracat&ccedil;ısı ve de ayrıca 7. ithalat&ccedil;ısı. Koreliler ekonomilerindeki bu gelişime &ldquo;Han Nehri Mucizesi&rdquo; ismini takmışlar. Adına ister mucize diyelim, ister başka bir şey. Ortada bir başarı hikayesi olduğu yadsınamaz. Peki nedir G.Kore&rsquo;yi bug&uuml;nk&uuml; imrenilen noktaya taşıyan? İhracattaki başarıysa yanıt, o zaman ikinci soru geliyor akla: Nasıl başarılı oldular ihracatta? &ldquo;Japonya ne yaptıysa aynısını yaparak&rdquo; diye yanıtlayanlar var bu soruyu. Bence bu yanıt biraz ge&ccedil;iştirmek olur. Veyahut ş&ouml;yle sıralayabiliriz: Marka yarat &ndash; ARGE&rsquo;ye &ouml;nemli &ouml;l&ccedil;&uuml;de kaynak ayır &ndash; yenilik&ccedil;ilik ve teknolojiyi en iyi şekilde harmanla &ndash; sanayii odağını kaybetme&rdquo; Bununla yetinmeyip &ldquo;Merkezden planlanıp; h&uuml;k&uuml;met&ccedil;e y&ouml;netilen bir yatırım modelinden, pazar odaklı bir işleyişe ge&ccedil;mek, finansal piyasaların reforma tabi tutulması vs.&rdquo; gibi a&ccedil;ıklamalar da yapabiliriz. Bunların hepsi doğru. Ama belki de en dikkat &ccedil;ekici olan, yaptıkları dev serbest ticaret anlaşmaları. 2007 yılında ABD, 2009&rsquo;da ise Avrupa Birliği ile. Bir de Avustralya ile olan var. İhracatta da, ithalatta da yaklaşık hacmin yarısını kaplayan aynı 3 &uuml;lke aslan payına sahip: &Ccedil;in, ABD, Japonya. Kim bu &uuml;&ccedil; &uuml;lke? D&uuml;nyanın en b&uuml;y&uuml;k 3 ekonomisi. &ldquo;B&uuml;y&uuml;k oynamak&rdquo; bu olsa gerek. Sanmayın ki her şey Koreliler i&ccedil;in hep g&uuml;ll&uuml;k g&uuml;listanlıktı. Son 100 seneye baktığımızda, 1910-45 arası işgal altında ge&ccedil;en; sonrası da tamamen zıt iki ideolojinin y&ouml;netimi altında Kuzey ve G&uuml;ney diye b&ouml;l&uuml;nm&uuml;ş olan Kore&rsquo;nin; son d&ouml;nemlerde ekonomisi de b&uuml;y&uuml;k &ccedil;alkantılar yaşadı. 1997 yılında Asya Finansal Krizi patlak vermişti. İşte o yıl, G.Kore ekonomisi i&ccedil;in b&uuml;y&uuml;k sıkıntı ve şiddetli bir likidite krizi baş g&ouml;sterdi. (Bazı y&ouml;nleriyle bizim 2001 krizini andırır) 1998&rsquo;de ekonomi ciddi anlamda k&uuml;&ccedil;&uuml;lmeye devam etti. &Uuml;lkenin &ouml;nemli bir değeri koskoca Daewoo ayakta kalamayınca yabancıların eline ge&ccedil;ti. Haliyle IMF, &ccedil;eşitli tedbirler, yeniden yapılanma, bankacılık sistemine &ccedil;eki d&uuml;zen yani bilindik hikayeler&hellip; Sonra 2008 k&uuml;resel krizi kapıyı &ccedil;aldı. 10 senelik b&uuml;y&uuml;me trendi, 4. &ccedil;eyrekte d&ouml;nemsel olsa da sona erdi. Biraz ironik olacak ama para birimleri Won, İngilizce &ldquo;kazanmış&rdquo; anlamına geliyor olsa da; krizde Dolara karşı yaklaşık y&uuml;zde 35 değer kaybetti. Bu kadar ihracata dayalı bir ekonomi, kimse ithalat etmiyorken nasıl ayakta kalsın? Gene de 2008&rsquo;i b&uuml;y&uuml;me ile kapattı, 2009&rsquo;da ise k&uuml;&ccedil;&uuml;lmedi. Hani biz &ldquo;teğet&rdquo; diyoruz ya, işte ondan&hellip; Biraz makroekonomiyi geri plana itelim ve gelelim &ldquo;Kore&rsquo;yi Kore yapan&rdquo; bazı &ccedil;arpıcı ger&ccedil;eklere. &Ouml;ncelikle g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;m kadarıyla bizim &ldquo;eğitim şart&rdquo; sloganımız Kore&rsquo;de ciddi kabul g&ouml;rm&uuml;ş. Y&uuml;ksek &ouml;ğrenime kayıt yaptıranların oranı a&ccedil;ısından d&uuml;nya birincisi. ARGE dersek, bu alanda yapılan harcamalarda d&uuml;nyada 7. sırada. GSMH&rsquo;nın bir oranı olarak bakarsak ise &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml;. Bu kadar ARGE bir yere varıyor mu? Varmaz olur mu: Patent sayısında d&ouml;rd&uuml;nc&uuml;., kişi başına d&uuml;şen patentte ise ikinci. Demek ki sonu&ccedil; alınıyormuş. Teknoloji &uuml;lkesi olunca, y&uuml;zde 83 internet penetrasyonu s&ouml;z konusu. Doğrudur; İzlanda&rsquo;da bu oran y&uuml;zde 95 ancak G.Kore&rsquo;nin n&uuml;fusu 50 milyon kişi, İzlanda&rsquo;nın ki 320 bin. İnsani gelişmişlik endeksinde de 12. sırada olduklarını belirteyim. &Ouml;te yandan G.Kore Strateji ve Finans Bakanlığına g&ouml;re (bu arada bakanlığın ismine dikkatinizi &ccedil;ekmek isterim), Koreliler haftada 44.6 saat &ccedil;alışıyorlarmış (OECD ortalaması: 32.8). Gelişmekte olan &uuml;lkeler, gelişmiş &uuml;lkeleri yakalayabilmek i&ccedil;in b&ouml;ylesi bir tablo ile karşılaşıyorlar maalesef. Ama mesele sadece &ccedil;ok &ccedil;alışmak değil, akıllı &ccedil;alışmak. Zaten bunu başaran da, sınıf atlıyor. Ayrıca, tamam &ccedil;ok &ccedil;alışıyorlar ama ortalama &ouml;m&uuml;rde de d&uuml;nya 25.si. Bir G.Koreli, bir Alman, İngiliz veya Amerikalı&rsquo;ya g&ouml;re daha uzun yaşıyor. Seul Olimpiyatları, Lost gibi fenomen olmuş bir dizinin başrollerinde iki Koreli&rsquo;nin de yer alması, 2002 D&uuml;nya Kupası, Gangnam Style ile d&uuml;nyayı kasıp kavuran PSY, olimpiyat madalya tablosundaki inanılmaz y&uuml;kselişleri, Apple ile g&ouml;ğ&uuml;s g&ouml;ğ&uuml;se &ccedil;arpışan Samsung vs&hellip; Hi&ccedil;bir şey rastlantı değil. G.Kore y&uuml;kselen yıldız. D&uuml;nyadaki &ldquo;marka algısı&rdquo; olduk&ccedil;a y&uuml;ksek. Hem de bunu kuzeydeki komşuları ile olan y&uuml;ksek gerilim hattının g&ouml;lgesinde ve savunma harcamalarının b&uuml;t&ccedil;e &uuml;zerindeki &ouml;nemli baskısına rağmen başarıyorlar. G.Kore hikayesinden benim 5 temel &ccedil;ıkarımım var: 1) Başarı ancak s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir olduğu zaman anlam kazanıyor. 2) Krizler, k&ouml;t&uuml; g&uuml;nler olabilir. &Ouml;nemli olan &ccedil;abuk ve asgari hasarla atlatabilmek. 3) Ekonomide başarı, ekonomi dışındaki doğru adımlarla da b&uuml;y&uuml;k &ouml;l&ccedil;&uuml;de ilişkili. 4) Başaranları takdir etmek de, taklit etmek de olduk&ccedil;a normal. 5) Herkes g&ouml;r&uuml;r, inceler, deneyimler ve sonu&ccedil;ta kendi başarı hikayesini yazabilir&hellip;