Sıcak para bekleyenlerin işi zor

Daha &ouml;nceki yorumlarımızda da Ukrayna yı bırak Rusya ya bak demiştik. Diplomasi diliyle konuşacak olursak da Rusya, Batıdan Ukrayna konusunda gol yedi. Rusya i&ccedil;in yediği gol de sadece arka bah&ccedil;esi olan, rahat ilişkiler i&ccedil;erisinde bulunduğu bir &uuml;lkenin biraz daha Batıya yaklaşmasının &ouml;tesinde ekonomik a&ccedil;ıdan da ciddi bir anlam ifade ediyor. Rusya, Ukrayna dan ithalatın tarifelerinde ve uygulamış olduğu kotalarda y&uuml;kseltme yaptı. Yani Ukrayna yı cezalandırıyor. Diğer taraftan unutulmaması lazım ki Ukrayna nın kaybı beklediğinden b&uuml;y&uuml;k olabilir. Rus şirketlerinin, Rus bankalarının Ukrayna ya a&ccedil;mış olduğu toplam 28 milyar dolarlık bir kredi b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml; var. Bir &uuml;lkeyi kurtarmak i&ccedil;in şu an ne kadar paket gerekir, diye konuşulduğunda &uuml;lkenin b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml;ne g&ouml;re 30, 40, 45, 50 milyar diye y&uuml;kseliyor. Ukrayna nın, &ouml;rneğin IMF ile bir anlaşma yapsa, ne kadar kaynağa ihtiyacı var, denildiğinde 15 - 20 milyar dolar arasında bir rakam konuşuluyor. Rus şirketlerinin Ukrayna daki b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml; 28 Milyar Dolar. Tamam, ne g&uuml;zel vermişler işte kredi diyorsanız eğer, Ukrayna bir batma s&uuml;recine gidecek olursa ya da Bor&ccedil;larımı &ouml;deyemiyorum ya da yeniden yapılandırıyorum ya da ilk etapta kendi devlet bor&ccedil;larıma ağırlık veriyorum gibi bir s&uuml;re&ccedil;ten ge&ccedil;ecek olursa bunun &ouml;nce Rus bankalarına arkasından da Rusya ekonomisine ciddi bir sıkıntı y&uuml;kleyeceği ger&ccedil;eği ortada duruyor. İşte bu riskler Rus Rusblesi nin ciddi bir bi&ccedil;imde değer kaybetmesine sebep oluyor. Ruble, Dolar a karşı t&uuml;m zamanların en d&uuml;ş&uuml;k seviyesinde. Dolar - TL ise 2.25 seviyesini g&ouml;rd&uuml;. Sorgulamamız gereken: Bunun ne kadarı Ukrayna bağlantılı? Rusya bizim ciddi ticari ortaklarımızdan biri. Rusya nın sıkıntıya girmesi en yakın komşularından biri olan bizi etkiler. Peki hepsi bu kadar mı? &Ouml;zellikle yine d&uuml;n &ouml;ğleden sonra akşam saatlerinde sosyal medyanın hareketlenmesi, piyasanın işi g&uuml;c&uuml; bırakıp bir taraftan internete bakıyor olması, siyaseten artan risk primi kırılganlığının artmasında etken mi?.. Bunu iyi tartmak lazım. Bir&ccedil;ok piyasa oyuncusunun bir g&ouml;z&uuml; d&uuml;n eğer Rusya kaynaklı haberlerdeyse mutlaka diğer g&ouml;z&uuml;yle diğer kulağıyla da i&ccedil;eride ne var, bir g&uuml;n &ouml;nce olduğu gibi akşam piyasa kapandıktan sonra başka gelişmeler olur mu, diye bakıyordu. Bunun yarı yarıya olduğunu s&ouml;yleyebilirim a&ccedil;ık&ccedil;ası. &Ouml;rneğin d&uuml;n sosyal medyada Fatih Keresteci nin paylaşmış olduğu bir tweet vardı: EURO i&ccedil;in ECB ye, ABD Doları i&ccedil;in FED e bakıyoruz, Japon Yen i i&ccedil;in Abenomics e bakıyoruz, T&uuml;rk Lirası i&ccedil;in internete bakıyoruz Normalde T&uuml;rk Lirası &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k bir piyasadır, hi&ccedil; sığ bir piyasa değildir. İstanbul kapandıktan sonra New York saatlerinde ya da İstanbul a&ccedil;ılmadan Japonya saatlerinde ciddi bir şekilde aşağı ya da yukarı doğru hamle yapılır. Sonra bunun d&uuml;zeltmesi de İstanbul saatlerinde olur ya da eğer o doğruysa İstanbul o tarafa doğru y&ouml;nelir. Fakat son zamanlarda T&uuml;rkiye de piyasa kapandıktan sonra, Dolar &ndash; T&uuml;rk Lirası nda aşağı ya da yukarı y&ouml;nl&uuml; ama &ccedil;oğunlukla yukarı y&ouml;nl&uuml; hamleler g&ouml;r&uuml;yoruz. Bu da bir&ccedil;ok oyuncunun Ben neye g&ouml;re işlem yapacağım? sorusunun i&ccedil;inde kaybolmasına neden oluyor. Piyasa oyuncusu, g&uuml;n i&ccedil;erisinde Sabah 8 de İstanbul da ofise geldikten sonra akşam 17-18 e kadar &ouml;n&uuml;mdeki veri setine g&ouml;re mi bakacağım? Hadi akşam FED den ne gelir olasılığını da ekledim. Sabah Japonya ne a&ccedil;ar bu riske mi bakacağım? Yoksa bu arada sosyal medyada ya da başka bir yerde T&uuml;rkiye ile alakalı i&ccedil;erideki risk primiyle alakalı bir konu olur mu olmaz mı diye mi bakacağım? sorularının cevapları ile karşı karşıya duruyor. Bu denklem zaten kırılgan olan yapının daha da kıırılgan bir hale gelmesine sebep oluyor ki bu da işlem yapmak isteyenlerin iştahını iyiden iyiye azaltıyor. T&uuml;rk Lirası nın şu anki seviyesi 2.24-2.25. Tekrar kırar mıyız, kırmaz mıyız? tartışmaları muhtemelen olacaktır. A&ccedil;ık&ccedil;ası ben burada Merkez Bankası nın daha evvel yapmış olduğu faiz artırımına bir par&ccedil;a g&uuml;veniyorum. Y&uuml;zde 10 a &ccedil;ekmiş olduğu faiz oranı, y&uuml;zde 11.50 ye &ccedil;ıkan bankalararası piyasadaki TL maliyetleri spek&uuml;latif olarak T&uuml;rk Lirası nın atak olmasını bir par&ccedil;a engelliyor. Ama, tek başına yeterli mi bunu g&ouml;receğiz. Hatta d&uuml;nk&uuml; Brezilya Merkez Bankası nın Y&uuml;zde 10.5 yetmez kardeşim, ben faiz oranımı y&uuml;zde 10.75 e &ccedil;ıkartıyorum diyerek faiz oranı artırımı silahını bırakmıyor olması tekrar d&ouml;necek dolaşacak maalesef bizim gibi &uuml;lkelere tekrar baz getirecek. Bu baz Brezilya artırdı diye değil. Şu anki konjonkt&uuml;de yeter, diye g&ouml;r&uuml;len, bu kadarı korur, diye g&ouml;r&uuml;len faiz oranı Brezilya da beğenilmiyor. Brezilya y&uuml;zde 10.75 diyor. Peki neden 10.75 diyor? Niye zorluyor bu kadar? Enflasyon acaba 10 u mu zorluyor? Hayır, enflasyon y&uuml;zde 5.5 &ndash; 6 civarında. Acaba, ciddi bir cari a&ccedil;ığı var da bu cari a&ccedil;ığını fonlamasına karşı Brezilya Reali nin kırılganlığını mı engellemeye &ccedil;alışıyor? Hayır, cari a&ccedil;ığı oransal olarak bizim yarımız kadar. Derdi ne peki? &Ccedil;&uuml;nk&uuml; orada krediler hala hızlı artıyor. Hane halkı bor&ccedil;lanması hızlı bir şekilde y&uuml;kseliyor ve buna karşı Brezilya Merkez Bankası faizleri y&uuml;kselterek insanları harcamadan bir par&ccedil;a &ccedil;ekmeye &ccedil;alışıyor. Brezilya nın &ouml;rneği bu. Her &uuml;lke kendi bacağından asılır diyelim. Ama Brezilya ya nominal olarak 10.5 yetmıyorsa d&ouml;n&uuml;p soracaklar T&uuml;rkiye ye sana 10 yetiyor mu? D&ouml;n&uuml;p soracaklar Hindistan a sana 8 yetiyor mu? Bence şimdilik biz bu soruya evet diye cevap veririz ama bu faiz oranındaki artışın durmuyor olması diğerlerini de bizi de zor durumda bırakabilir. Gelişmekte olan &uuml;lke kurlarının hangisi daha &ccedil;ok oynak, hangisi daha az oynak? Son 1 aya bakalım. Gelişmekte olan &uuml;lkelerin para birimleri arasında T&uuml;rk Lirası y&uuml;zde 15 oynaklık ile y&uuml;ksekliği en oynak olan para birimi olarak listenin başında yerini alıyordu ki Arjantin Pesosu &ouml;ğleden sonra arayı a&ccedil;arak y&uuml;zde 15.50 ile ilk sıraya yerleşti. Bir miktar toparlanan T&uuml;rk Lirası ise y&uuml;zde 14.45 ile ikinci sırada bulunuyor. G&uuml;ney Afrika Randı y&uuml;zde 14.25 seviyesinde. Macar Forinti nde oran y&uuml;zde 12.57, Brezilya Reali nde ise y&uuml;zde 12.40. Tamam biz y&uuml;ksek faiz veriyoruz, ama volatilite ne kadar y&uuml;ksek diye baktığımızda, faizi y&uuml;kseltmemize rağmen volatiliteyi hala d&uuml;ş&uuml;remediğimiz ya da d&uuml;şse bile bu volatilitenin hala kendi liginde en y&uuml;ksek oynak oduğu g&ouml;ze &ccedil;arpıyor. Oynaklığın kime ne zararı var diye d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yor olabilirsiniz? Ş&ouml;yle zararı var: Biz kurun nasıl aşağı d&uuml;şmesini bekliyoruz? Bir yerden sonra yabancı yatırımcı, &ouml;zellikle bir ara &ccedil;ok gitsin dediğimiz sıcak para ne diyecek? Ben buradan bu kuru alırım, bu riski alırım diyecek, değil mi? Bunun i&ccedil;in i&ccedil;erideki riske bakacak, neleri satın alıyor? Siyaseten riske bakacak. Bir de kurun eskisi kadar oynak olmadığına bakacak. İşte bu 3. s&uuml; hallolmuyor. Bu oynaklık bu kadar y&uuml;ksekken kolay kolay yabancının d&ouml;viz pozisyonu a&ccedil;ması kolay değil. Bu da bizim bir yerlerden kaynak bulmamız lazım, sıcak para lazım diye bekleyenlerin işini zorlaştırıyor.