Faizleri Düşürelim, Rahat Edelim

Ger&ccedil;ekten faizleri d&uuml;ş&uuml;relim ve hep beraber rahat edelim. Ekonomi ekranından ve siyaset&ccedil;ilerden sık duyduğumuz faizler &ccedil;ok y&uuml;ksek, d&uuml;şmesi lazım ifadeleri sanırım hepimizin malumu. Bu konu o kadar sık g&uuml;ndeme getiriliyor ki sokaktan bir vatandaşı &ccedil;evirin, sorun T&uuml;rkiye de faizler y&uuml;ksek mi ? diye , b&uuml;y&uuml;k ihtimalle alacağınız cevap Evet olacaktır. Aynı vatandaşa 2. soru olarak Peki enflasyona karşı birikimlerininizi koruyabiliyor musunuz? sorusunu y&ouml;nlendirin, bu sefer alacağınız cevap Birikim mi? Ay sonunu zor getiriyoruz tadında olacaktır. Enflasyon ve İthalat bize ait değil Enflasyon, tasarruf, reel faiz sarmalına birazdan geleceğiz. Ancak kısa bir paragraf ithalata a&ccedil;mak istiyorum. Niye diye soracak olursanız; faiz- enflasyon ikilisinde yaşanan Faiz &ccedil;ok y&uuml;ksek, enflasyon bize ait değil algısının bir benzeri ihracat -ithalat ikilisinde yaşanıyor. Her ay TİM ihracat verilerini a&ccedil;ıklar. Arkasından ilgili bakanlıklar ihracat ile ilgili istatistikleri yayınlar. Eğer o ay ihracat artmışsa, ya da ihracatta bir rekor kırlımışsa, g&uuml;ndem tamamen ihracat verileri &uuml;zerine kurulur. Ancak aynı ay ithalatta da rekor tazelenmiş olabilir. Ya da ne enerji ne de teknolojide yoğun &uuml;r&uuml;n ithal etmediğimiz &Ccedil;in den ithalatımız aylık 2 milyar doları aşmış olabilir. İşin bu bacağı ile ilgileneni bulamazsınız. &Ccedil;ok ararsanız ekonomi sayfalarında ithalat rakamlarının ayrıntıları yakalarsınız. Dolayısıyla bizde genel kanaat enflasyon iner, &ccedil;ıkar ama faizler kesinlikle &ccedil;ok y&uuml;ksek. İhracat rekorlar kırıyor, ithalat da y&uuml;kseliyor sanırım tadında ilerler. Enflasyon hala %9 Bug&uuml;n a&ccedil;ıklanan Ekim Ayı enflasyon verilerine g&ouml;re,T&uuml;rkiye de yıllık bazda T&Uuml;FE y&uuml;zde 8.96, &Uuml;FE y&uuml;zde 10.10 ve &ccedil;ekirdek enflasyon da y&uuml;zde 9.04. Sadece Ekim ayında giyim &uuml;r&uuml;nleri y&uuml;zde 10, gıda &uuml;r&uuml;nleri y&uuml;zde 2.65 ve konut ise y&uuml;zde 2.9 artmış ve aylık t&uuml;ketici fiyatları endeksini % 1.9 a &ccedil;ıkartmış. Hangi ayda? Benzin pompa fiyatlarının ortalama y&uuml;zde 3.5 d&uuml;şt&uuml;ğ&uuml;, yine TL nin ABD Dolarına karşı y&uuml;zde 3 civarında değer kazandığı Ekim ayında. Bug&uuml;n a&ccedil;ıklanan enflasyon verilerine g&ouml;re Bloomberg in takip etiiği 124 &uuml;lke i&ccedil;inde y&uuml;zde 9 luk oranı ile en y&uuml;ksek enflasyona sahip 9. &uuml;lkeyiz. Bizden daha y&uuml;ksek enflasyonu olan &uuml;lkeler ise Venezuela, İran, Beyaz Rusya, Ukrayna, Gana, Moğolistan, Mısır ve Jamaika. Politika Faizimiz ise y&uuml;zde 8.25 Enflasyonun y&uuml;zde 9 olduğu yerde TCMB nin referans faizi y&uuml;zde 8.25 seviyesine duruyor. TCMB faiz koridoru isle bu oranı y&uuml;zde 10 lara kadar zaman zaman y&uuml;kseltse de T&uuml;rkiye nin resmi fonlama faizi ne diye sorulduğunda alıncak cevap y&uuml;zde 8.25 olacaktır. Yine Bloomberg in derlediği bir başka tablo ile ilerleyelim. Bloomberg uygulanan referans faizi ile mevcut enflasyon arasındaki farka (Reel faiz) g&ouml;re &uuml;lkeleri sıralamış. T&uuml;rkiye de bu oran y&uuml;zde -0.95. Yani NEGATİF FAİZ s&ouml;z konusu. Peki diğer gelişmekte olan &uuml;lkelerde nasıl? &Ouml;rnekler &uuml;zerinden gidelim : Brezilya y&uuml;zde +4,5, Rusya y&uuml;zde +1,5, Hindistan y&uuml;zde +1,70, Endoenzya y&uuml;zde +3,00, G. Afrika y&uuml;zde 0. Bir de gelişmiş &uuml;lkelere bakalım : ABD y&uuml;zde -0,75, İngiltere y&uuml;zde -0,50, Euro B&ouml;lgesi y&uuml;zde -0,35, Kanada y&uuml;zde -1,00. G&ouml;r&uuml;leceği &uuml;zere bizde y&uuml;zde 1 ler civarında seyreden negatif faiz d&uuml;nya &uuml;zerinde deflasyon riski bulunan, rezerv para olma &ouml;zelliği taşıyan &uuml;lkeler de bile bulunmuyor. Bu resme rağmen faizi d&uuml;ş&uuml;r&uuml;rsek ne olur? Diyelim ki faizi d&uuml;ş&uuml;rmekte ısrarcıyız. Beklentimiz odur ki ciddi bir k&uuml;resel ekonomik soğuma riski var. Faizleri şimdiden d&uuml;ş&uuml;relim. Nasılsa talep eksikliği ve maliyet azalışı sebebiyle enflasyon d&uuml;şecek Bu beklenti ile faizleri % 8.25 den diyelim ki % 7 lere &ccedil;ektik. a- 2011 de olduğu gibi hikaye tutar. Biz bunu &ouml;nce g&ouml;rm&uuml;ş oluruz. Emtia fiyaları d&uuml;ş&uuml;k kalır, FED faiz artırımları konusunu ağırdan alır. O zaman biz, ekonomideki soğumanın riskini azaltıp &ouml;nden y&uuml;klemeli m&uuml;dahale b&uuml;y&uuml;me kaleminde az hasarla bu d&ouml;nemi atlatırız., b- 2006 da olduğu gibi hikaye tutmaz. Faizleri indiririz ama k&uuml;resel ekonomideki beklentilerimiz ger&ccedil;ekleşmez. Petrol fiyatları daha fazla d&uuml;şmez ve FED faiz artışı olasılığı gelişen &uuml;lkeler &uuml;zerinde tahribata devam eder. Bu durumda ise TL nin ciddi değer kaybının yaratabileceği sorunları bertaraf etmek i&ccedil;in bir s&uuml;re sonra &ccedil;ok y&uuml;ksek faiz artırımı yapmak ve bu arada da rezervlerini de ciddi miktarda eritmek zorunda kalırız. Evet, A ve B senaryoları ortada. &Ccedil;ok uzatmanın anlamı yok. Bir karar vermek lazım. Negatif faiz veren bir &uuml;lke olarak FED in 6 yıl aradan sonra faiz artırmaya hazırlandığı bir ortamda 8 ay sonra se&ccedil;imlere gidecek bir &uuml;lke olarak faizleri d&uuml;ş&uuml;relim mi? Yoksa D&uuml;ş&uuml;rmeyelim mi?