Rekor mu, istikrar mı?

Cuma g&uuml;n&uuml; &ouml;zellikle erkekler i&ccedil;in eğlenceli ama bir o kadar da stresli anların başlangıcına işaret eder. Eğer tuttuğunuz takım ma&ccedil;ını evinde oynayacaksa heyecanlı bir hazırlık başlar. Eskiden de b&ouml;yleydi. &Ccedil;ok eski değil 2000 li yılların başlarında ma&ccedil;a gitmek T&uuml;rkiye de annelerin duası ile başlayan bir gaza idi adeta. Tuvaletleri patlamış, giriş &ccedil;ıkışı eziyetli, zemini &ccedil;amur i&ccedil;inde, hijyenden uzak stadlarda gen&ccedil;liğimizi t&uuml;kettik diyebiliriz. Fenerbah&ccedil;e Stadı nda pozisyonları g&ouml;rmemizi engelleyen kapalı trib&uuml;n direklerinden mi bahsetsek, yoksa Ali Sami Yen Stadının Kapalısına girmek i&ccedil;in kar altında titreyerek beklediğimiz saatlerden mi? İn&ouml;n&uuml; Stadı na aşinaydık, &ccedil;&uuml;nk&uuml; atletizm antrenmanlarını burada yapıyorduk ama ma&ccedil; g&uuml;n&uuml; bu stad bize her zamankinden farklı gelirdi. Sanki o sprotif ruhu gider, i&ccedil;ine bir canavar girerdi. Bug&uuml;n T&uuml;rkiye nin bir&ccedil;ok yerinde yine benzer eziyetler &ccedil;ekiliyor, biliyorum. En garibime giden ise, spor i&ccedil;in iklimi son derece m&uuml;sait olan İzmir in kendisine yakışır bir stada sahip olamayışıdır. İzmir deki stadların ya zemini bozuktur, ya da seyircilere &ouml;zellikle eziyet etmek i&ccedil;in geliş-gidişi ve giriş-&ccedil;ıkışı İzmir e yakışmayacak bir durumdadır. Stadlar i&ccedil;indeki modernlikten uzak koltuk, ses, skorboard d&uuml;zeninden hi&ccedil; bahsetmek istemiyorum. Sanıyorum Buca kendisine bir arena yapmak &uuml;zere hamle yapmış ama bu stadın tek başına İzmir i kucaklaması imkansız. Alsancak Stadı nın durumu belli, Atat&uuml;rk Stadı ise mutlaka ismini hak eden bir d&uuml;zeye getirilmeli. İzmir Takımları nın taraftarları, takımlarına olduk&ccedil;a sadıktır. Bir G&ouml;ztepe-Karşıyaka ma&ccedil;ında t&uuml;m zamanların seyirci rekorunun kırıldığını hatırlatalım. Tarih 16 Mayıs 1981, 2. ligde oynanan ve 61.600 biletli taraftarın izlediği ma&ccedil;ta Atat&uuml;rk Stadı tıklım tıklım dolduğuna g&ouml;re biletsizlerle beraber 70.000 kişinin olduğu s&ouml;ylenebilir. Aslında, 2007 yılında Amat&ouml;r k&uuml;mede olan ve o haliyle bile 10.000 taraftarın ma&ccedil;ta yalnız bırakmadığı G&ouml;ztepe nin, bug&uuml;n Bank Asya ya &ccedil;ıkmak i&ccedil;in 2. Ligde Şampiyonluğu kovalarken 20.000 den fazla seyirciye oynaması bile İzmir in bu konuda ne kadar hazır olduğunu g&ouml;steriyor. Dolayısıyla İzmir in hakkını vermek lazım. D&uuml;nyada ise rekor seyirciyle izlenmiş ma&ccedil; 1950 yılında Brezilya ile Uruguay arasında oynanmış. Rio daki Maracana Stadına 199.854 biletli seyirci gelmiş. Olacak iş değilmiş gibi geliyor ama ciddiyetle tutulan arşivler ve Maracana Stadı nın kapasitesine bakınca inanmaktan başka &ccedil;are yok gibi g&ouml;z&uuml;k&uuml;yor.Aslında rekor kelimesi, i&ccedil;inde istikrar barındırmayan bir kavram. Seyirci ise kul&uuml;pler i&ccedil;in para kazandıran bir g&uuml;&ccedil;. Ancak, seyirci rekoru kırmak demek bir daha uzun s&uuml;re aynı g&uuml;zelliğe ulaşamamak demek oluyor. Bu nedenle rekor kırmak yerine, para kazandıracak kadar seyirciyi stada getirmek i&ccedil;in gerekli altyapıyı kurmak daha &ouml;nemli bir uğraş olarak kabul ediliyor. Tabii herşeyden &ouml;nce bir kul&uuml;b&uuml;n para kazandıracak kadar taraftarının olması lazım. Taraftarı olmayan spor kul&uuml;pleri ne kadar başarılı olurlarsa olsunlar, ekonomik anlamda istikrarı yakalayamıyorlar. Avrupa da ortalama olarak stada en fazla seyirci getiren kul&uuml;p Barcelona. Camp Nou Stadına her ma&ccedil; ortalama 79.000 kişi geliyor ve hemen arkasından gelen Manchester United ın Old Trafford u 75.000 lik ortalama seyirciyle &ccedil;ıtayı &ccedil;ok y&uuml;kseğe koymuş durumda. İki takımın arkasından ismini &ccedil;ok sık duyduğumuz Santiago Barnabeu Stadı ile Real Madrid geliyor ve 75.000 den biraz daha az seyirci ortalamasıyla ilk &uuml;&ccedil;te yerini alıyor. İspanya-T&uuml;rkiye Milli Ma&ccedil;ını bu stadda seyrettiğimiz i&ccedil;in, koltukların &ccedil;ok k&uuml;&ccedil;&uuml;k ve koltuk aralarının &ccedil;ok yakın olduğunu s&ouml;yleyebiliriz. Zayıf veya şişman olmanız fark etmez, eğer ma&ccedil; esnasında tuvalete gitmek yada birşeyler i&ccedil;mek isterseniz sakın denemeyin. İnsanların size homurdanması bir yana, zaten başaramazsınız. UEFA ma&ccedil;larını televizyondan seyrederken İtalyan Takımlarını en &ccedil;ok seyirci toplayan şeklinde nitelendirmek m&uuml;mk&uuml;n. Ancak, seyirci ortalasına g&ouml;re ilk 5 e giremiyorlar. Avrupa nın en &ccedil;ok seyirci &ccedil;eken 4., 5. ve 6. takımı Bundesliga takımları dersek, sakın şaşırmayın. Borussia Dortmund un Westfalen Stadı 73.000, Bayern Munih in Allianz Arenası 69.000, Schalke 04 &uuml;n Arenasının 61.000 seyirci ortalamasına sahip olduklarının altını &ccedil;izelim. Emirates Stadı ile Premier Leage in g&ouml;zde takımı Arsenal 60.000 seyirci ortalamasıyla 7. durumda. İtalyanların ilk 10 da aynı şehirden iki takım bulundurması da &ouml;nemli bir fenomen. San Siro Stadında ma&ccedil;larını oynayan Inter ile Milan sırasıyla 8. ve 10. sırada yer alırken, Inter 60.000 seyirci ortalamasıyla Milan a 5000 kişi fark atıyor. Bana en ilgin&ccedil; geleni, her ikisin de arasında 9. sırada bulunan İsko&ccedil;ya nın CELTIC takımı. Glasgow şehrindeki Celtic Park Stadında 57.000 seyirci ortalamasıyla oynayan CELTIC, bu haliyle sıralamada 25. olan Chelsea ye 15.000 kişilik bir fark atıyor. Londra daki Standford Bridge Stadı kapalı gişe oynasa da, seyirci a&ccedil;ısından bu kadar geride olması ancak Stadlar arasındaki seyirci kapasitesi ile a&ccedil;ıklanabilir. B&uuml;y&uuml;k ihtimalle seyirci ortalaması a&ccedil;ısından ilk 20 ye bile giremeyen Liverpool ve Chelsea &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki yıllarda kapasite genişlemesi i&ccedil;in yatırım yapacaklar. Liverpool un mali durumu bu aralar iyi olmadığı i&ccedil;in, ilk hamleyi Chelsea den bekliyorum. Parasal Lig de emin adımlarla b&uuml;y&uuml;yen Manchester City nin de 45.000 kişik ortalamayı y&uuml;kseltmek i&ccedil;in hamle yapması s&uuml;rpriz olmayacaktır.T&uuml;rkiye ise bu listeye 32. sıradan S&uuml;kr&uuml; Sara&ccedil;oğlu Stadı ile giriyor. Fenerbah&ccedil;e bu stadda 39.500 seyirci ortalamasıyla ma&ccedil; oynuyor . Galatasaray ın yeni stadı daha değerlendirilmeye alınmadığı i&ccedil;in, S&uuml;perlig Takımları bu listede Beşiktaş Fiyapı İn&ouml;n&uuml; Stadı ndaki 26.249 seyirci ortalamasıyla 62. sırada ikinci kez yer bulabiliyor. Hem Galatasaray ın hem de Beşiktaş ın Yeni Arena i&ccedil;in d&ouml;kt&uuml;ğ&uuml; terin sebebi ortada. Daha fazla seyirci, daha fazla gelir demek. Tabii, seyirci ortalamasını istikrarlı şekilde yukarda tutmak &ouml;nemli mesele.Ne demek istediğimi ş&ouml;yle anlatayım: İstanbul daki Atat&uuml;rk Olimpiyat Stadı nın kapasitesi 82.000. İzmir Atat&uuml;rk Stadı 70.000, Fenerbah&ccedil;e Ş&uuml;kr&uuml; Sara&ccedil;oğlu 53.830, Galatasaray ASK TT ARENA 52.695, Ankara Cebeci İn&ouml;n&uuml; Stadı 37.000, Kayseri Kadir Has Şehir Stadı 32.684, BJK FiYapı İn&ouml;n&uuml; Stadı 32.086, Şanlıurfa GAP Stadyumu 28.965, Trabzon H&uuml;seyin Avni Aker Stadı 27.749 ve şu an tarih sayfalarında yer almakta olan Ali Sami YEN Stadyumu 22.800 kapasiteye sahip. Bu &ouml;nemli kapasitelere rağmen ma&ccedil;lara gelen ortalama seyircinin, kapasitelerin &ccedil;ok uzağında olması b&uuml;y&uuml;k stad inşa etmekle işin bitmediğini ortaya koyuyor. Seyirci kapasitesini artırırken, taraftarın ma&ccedil;a gelmesi i&ccedil;in de &ccedil;arpıcı, sıradışı ve marifetli işlerin de yapılması gerekiyor. Stada geliş-gidişlerden, i&ccedil;erde yiyecek ve i&ccedil;ecekle alakalı işletmelerin standardına ve fiyatlamalara, isimleri belli ve kariyere sahip futbolcular ile teknik adamları transfer etmekten, stad i&ccedil;inde yaratılan heyecana kadar, t&uuml;m ayrıntılar incelikle hesaplanınca, ortalama seyirci sayısı artıyor. Yoksa her seferinde acaba bug&uuml;n de yenilecek miyiz diyen bir taraftar, neden o kadar yolu teperek stada gelsin, kalitesi tartışmalı yiyecekleri yesin ve hijyen kelimesinin yanından bile ge&ccedil;meyecek bir ortamda takımını seyredip evine d&ouml;ns&uuml;n? Artık t&uuml;ketici akıllandı, parasının hakkını almak istiyor. Bu nedenle bize lazım olanın, seyirci rekoru kırmaktan &ccedil;ok, istikrarlı şekilde seyirciyi ma&ccedil;lara &ccedil;ekmek olduğunu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Bunun i&ccedil;in de yapılması gerekenler belli. Yapan yapıyor. Yapmayan da ge&ccedil;mişte kırdığı rekorlarla avunuyor.