Teşhis doğru ama tedavi riskli...

TCMB ani bir kararla Aralık ayı başında para politikası baz senaryosunu değiştirdi. Hem de acele bir şekilde. ABD Merkez Bankası, daha bir sene &ouml;nce denediği niceliksel genişlemenin ikinci perdesi i&ccedil;in dahi finansal piyasaları iki aydan uzun bir s&uuml;re hazırlamayı tercih ederken TCMB&rsquo;nin literat&uuml;rde daha &ouml;nce denenmemiş bir politika bileşimi i&ccedil;in sadece bir haftalık hazırlama s&uuml;resini yeterli g&ouml;rmesi dikkat &ccedil;ekti.Peki, TCMB&rsquo;yi bu derece acele davranmaya iten nedenler neydi? İ&ccedil; ve dış talepteki ayrışmanın ivme kazanması ve bu bağlamda cari işlemler a&ccedil;ığındaki hızlı genişleme g&ouml;ze batan temel riskti. Gelişmiş &uuml;lke merkez bankalarının kendi piyasalarını desteklemek &uuml;zere yaptıkları rekor parasal genişlemenin sıcak para kimliği ile hem kredi hacmini artıran hem de cari işlemler a&ccedil;ığını besleyen bir hal alması da bu risklerin yan kollarıydı. Finansal istikrarı tehdit eden bu tablo, gelişmekte olan diğer ekonomiler gibi T&uuml;rkiye&rsquo;yi de rahatsız etti. Başta TCMB olmak &uuml;zere ekonomik birimler bu riske karşı topyek&uuml;n savaşa girişti.Sıcak para girişindeki hızlı artış, bunun kredi genişlemesine yol a&ccedil;ması ve i&ccedil; talebi desteklemesi, TL&rsquo;nin değerlenmesi nedeniyle rekabet avantajının kaybolması ve t&uuml;m bunların sonucunda cari işlemler a&ccedil;ığı sorununun b&uuml;y&uuml;mesi finansal istikrarı tehdit eden bir durum. Bu nedenle hastalık teşhisi doğru. Bu risk karşısında harekete ge&ccedil;mek ve makro ekonomik dengeler &uuml;zerinde neden olduğu tahribatı engeller zaruri. Ancak, tedavi şeklinin ne olacağı başlı başına bir soru işareti.Gelişmekte olan ekonomiler bu riske tepki olarak &ouml;ncelikle zorunlu karşılık oranlarını artırarak i&ccedil; talep genişlemesini kontrol altına almayı denedi. Para birimlerinin değerlenmesinden endişe etmeyenler, i&ccedil; talepteki canlanmanın yol a&ccedil;tığı enflasyon riskini hafifletmek i&ccedil;in politika faizinde artırıma y&ouml;neldiler. Geri kalanlar ise para politikası dışındaki ara&ccedil;lara başvurarak sıcak para girişleri karşısında bariyerler yarattılar. Ancak hi&ccedil;birisi politika faizinde indirime gitmedi. TCMB dışında...TCMB, farklı yorumlarla faiz indirim nedenini a&ccedil;ıklamaya &ccedil;alışsa da net olarak d&ouml;viz kurunu hedeflediği a&ccedil;ık. Faiz getirisinin azalması ile cazibenin kaybolması TL&rsquo;de değer kaybına yol a&ccedil;ıyor. TL&rsquo;deki değer kaybı, bir yandan rekabet kanalı &uuml;zerinden, diğer yandan ise i&ccedil; talepteki artışı sınırlamak suretiyle cari işlemler a&ccedil;ığını iyileştirici bir rol oynuyor. Bu s&uuml;re&ccedil;te sıcak paraya karşı da m&uuml;cadele edilimiş olunuyor.İlgin&ccedil; finansal deney olarak nitelediğimiz bu politika bileşiminin yumuşak karnını faiz indirimi oluşturuyor. G&ouml;r&uuml;len o ki; faiz indirimi ile TL&rsquo;nin değer kaybetmesi ama&ccedil;lanıyor ve &ouml;rt&uuml;k bir rekabet&ccedil;i deval&uuml;asyona gidiliyor. Ancak, bu yapılırken para ikamesinin tetiklenmesi, tasarruf etme şevkinin kırılması, belirsizlik ve volatilite ile soğuk paranın da rahatsız edilmesi ve dahası para otoritesinin kredibilitesinin olumsuz etkilenmesi riskleri var. Hal bu ki; faiz indirmek yerine ek alım ihalelerine devam edilseydi, daha piyasa dostu bir politika ile aynı etki sağlanabilirdi. Yani, tedavi şekli biraz riskli gibi g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor ve kullanılan ila&ccedil; ve dozunun tahminlerin &ouml;tesinde bir yan etki doğurma ihtimali yok değil.Genel se&ccedil;imler yaklaşırken ekonominin canlanma hızında yavaşlama olması ve TL&rsquo;nin ciddi anlamda değer yitirmesi arzu edilen bir durum değildir. &Ouml;zellikle de se&ccedil;men hafızanın olduk&ccedil;a canlı olduğu son &uuml;&ccedil; ay i&ccedil;inde. Son d&ouml;nemde atılan adımların bir şekilde başarılı olması durumunda T&uuml;rkiye&rsquo;nin kredi not artırımı ile &ouml;d&uuml;llendirilmesi olası duruyor. Bu durumda T&uuml;rkiye ekonomisinin s&uuml;per lige terfi etmeye bir adım daha yaklaşıyor olması kırılganlıkları giderip finansal piyasalardaki mevcut karamsarlığı ortadan kaldırabilir. Aksi durumda ise hem ekonomik hem de siyaseten sıkıntılı bir d&ouml;neme girebiliriz.