Halka arzlar salgından etkilenmedi

Tek bir iyi haber almadan geride bırakmaya hazırlandığımız; hatta sabırsızlıkla bitmesini beklediğimiz 2020 yılı i&ccedil;in halka arzlar aslında o kadar da zayıf ge&ccedil;medi. Bu yazıda d&uuml;nyada aslında halka arzların yılı olan 2020 yılı istatistiklerini paylaşacağım. Ilk &ouml;nce d&uuml;nyada halka arzlarla başlayalım. Son 12 yılın verilerine bakıldığında; k&uuml;resel &ccedil;apta halka arz edilen şirketlerin değerinin 360,8 milyar dolar ile rekor b&uuml;y&uuml;kl&uuml;kte olduğu g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. Şimdiye kadar halka arzını duyurmuş şirketlerin sayısı ise iki bin &uuml;&ccedil; y&uuml;z ile 2017 zirvesine olduk&ccedil;a yaklaşmış durumda. S&ouml;z konu şirketler borsalarda işlem g&ouml;rmeye başladı bile. Peki hangi b&ouml;lgeler &ouml;zellikle bu sayıyı yukarı &ccedil;ekiyor diye bakacak olursak; aslında nerdeyse tamamı Kuzey Amerikalı ve Asyalı şirketlerden oluşuyor. Yılın en b&uuml;y&uuml;k halka arzı olacak olan Ant Group&rsquo;un halka arzının ertelenmesinin ardından; şimdilik b&uuml;y&uuml;kl&uuml;k sıralamasında liderlik koltuğunda yine bir Asyalı teknoloji şirketi Semiconductor Manufacturing oturuyor. Hemen ardından Pekin merkezli iletişim şirketi JD.com geliyor. Listenin devamında Pershing Square, Snowflake ve Airbnb yer alıyor. Son s&uuml;tunda g&ouml;sterdiğim performans ise; halka arz olan şirketlerin işlem g&ouml;rmeye başladığı tarihten bug&uuml;ne ortalama getirisi yer alıyor. Asya menşeili halka arz olan şirketler performans olarakta rakiplerini geride bırakıyor. Halka arz edilen şirketlerin faaliyet g&ouml;sterdiği sekt&ouml;rlere bakacak olursak; 360.8 miyar dolarlık değerin yarısı d&ouml;ng&uuml;sel olmayan sekt&ouml;rler ve holdinglerden geliyor. D&ouml;ng&uuml;sel olmayan sekt&ouml;rlerin ne demek olduğunu kısaca a&ccedil;ıklamak gerekirse; şirketin operasyonlarını y&uuml;r&uuml;tt&uuml;ğ&uuml; &uuml;lkenin ekonomik koşullarından (b&uuml;y&uuml;mesi vb.) etkilenmeyen; talebi yapışkan olan &uuml;r&uuml;nleri satan şirketler olarak a&ccedil;ıklayabilirim. &Ouml;rneğin; ila&ccedil; ya da gıda şirketleri; ekonominin nasıl performans g&ouml;sterdiğinden bağımsız olarak, t&uuml;keticinin her d&ouml;nem talep ettiği &uuml;r&uuml;nleri &uuml;retir/satar. Ancak aşağıda g&ouml;sterdiğim tablonun en ilgin&ccedil; yanlarından biri olan teknoloji sekt&ouml;r&uuml;ne de bir parantez a&ccedil;makta fayda var. Dikkat etmek gerekirse; bu yıl halka arz olan teknoloji şirketleri halka arz oldukları tarihten itibaren baz alırsak bug&uuml;ne kadar ortalamada yatırımcısına yaklaşık %94 getiri sağlamış. Getirilerde ikinci sırada yer alan ise; salgın d&ouml;neminin parlayan yıldızları; yani iletişim sekt&ouml;r&uuml;nde faaliyet g&ouml;steren şirketler yer alıyor. Bir de T&uuml;rkiye&rsquo;ye bakalım&hellip; İşin &ouml;zetinde d&uuml;nyada halka arzlar aslında 2020 yılında d&uuml;ş&uuml;n&uuml;ld&uuml;ğ&uuml; kadar s&ouml;n&uuml;k ge&ccedil;memiş; &ouml;zellikle yılın 2. Yarısından itibaren hızlanma kaydetmiş. T&uuml;rkiye&rsquo;de ise bu yıl yedi şirket halka arz oldu ve islem g&ouml;rmeye başladı. Arzum Elektrikli Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. ise sekizinci şirket olarak yolda. Şimdiye kadar işlem g&ouml;rmeye başlamış olanlara kısaca g&ouml;z atmak gerekirse; toplam halka arz b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml; 843,4 milyon TL. D&uuml;nya ile sağlıklı bir kıyaslama yapmak i&ccedil;in; Dolar/T&uuml;rk Lirası&rsquo;nın yıl ortalaması 6,99; yani dolar cinsinden halka arz b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml; 120,6 milyon dolar ile d&uuml;nyadaki halka arzların %0.03&rsquo;&uuml;ne tekab&uuml;l ediyor. T&uuml;rkiye i&ccedil;in son 12 yılın halka arz rekorlarını hatırlayalım. 2010 ve 2017. 2010 yılında yaklaşık 2,4 milyar dolar; 2017 yılında ise 1,8 milyar doları aşkın halka arz b&uuml;y&uuml;kl&uuml;klerine ulaşılmıştı. Ancak bu noktada kıyaslama yapmak ve &ldquo;borsadaki b&uuml;y&uuml;kler&rdquo; kısmına da değinmek gerekir. 2010 yılındaki b&uuml;y&uuml;kl&uuml;k bakımından tarihi rekor kırılırken 25 şirket halka arz oldu. Halka arz olan şirket sayısının rekoru ise 30 şirketle 2011&rsquo;de kırıldı. B&uuml;y&uuml;kl&uuml;k bakımından ikinci zirve &ouml;zelliğini taşıyan 2017 yılında ise 8 şirketle o b&uuml;y&uuml;kl&uuml;k yakalandı. Ama aslında T&uuml;rkiye&rsquo;de 2013 yılından bu yana halka arz olan şirket sayısında biz hi&ccedil; 10&rsquo;un &uuml;zerini g&ouml;remedik. &Ouml;zellikle son d&ouml;nemde yatırımcının artan ilgisi dikkate alınırsa fon arz edenler a&ccedil;ısından uzun zamandır yaşanan sıkıntı ortadan kalkmış gibi. Şirketler a&ccedil;ısından son birka&ccedil; ayda vergisel ve enerji şirketleri gibi sekt&ouml;rel bazda alınan teşvik edici &ouml;nlemler cezbedici. SPK&rsquo;nın yatırımcı g&uuml;venini tesis i&ccedil;in harcadığı &ccedil;aba da yatırımcılar nezdinde karşılığını buluyor. Bu noktada, halka arz s&uuml;recini kolaylaştırıcı, daha esnek kurallarla şirketler nezdinde oluşan olumlu havayı harekete ge&ccedil;irmek m&uuml;mk&uuml;n. Tek yapılması gereken bakış a&ccedil;ısını biraz değiştirmek ve ihtiyacı doğru tespit edebilmek.