Tüm yönleriyle İngiltere'nin çıkış kararı

BEKLENMEDİK BİR SONU&Ccedil; Vatandaşlarına tek soru ile AB de kalıp kalmamayı soran Birleşik Krallık beklenmedik bir cevap aldı. Piyasalara g&ouml;re imkansız, bahis şirketlerine g&ouml;re zayıf, anketlere g&ouml;re eşit olan ayrılma olasılığı ger&ccedil;ekleşti. Sonu&ccedil;lara g&ouml;re, %52 civarında hayır ile krallık AB den ayrılma kararı almış oldu. Bundan sonraki hukuki s&uuml;re&ccedil; i&ccedil;in: http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1888856-brexitin-ardindan-simdi-ne-olacak . Başbakan Cameron 3 ay i&ccedil;inde liderliği bırakacağını ve yeni gelecek başbakanın &uuml;lkenin AB den &ccedil;ıkışını m&uuml;zakere edeceğini a&ccedil;ıkladı. Yani Cameron istifa etmiş oldu. Kendisine tavsiye niteliğinde olan bu kararı parlamento b&ouml;ylece tanıyacağını ve Avrupa Birliği nden ayrılmayı d&uuml;zenleyen Lizbon Anlaşmasının 50. maddesinin işletileceğini ilan etmiş oldu. Piyasalar kararı sert satışlarla karşıladılar ve riskli varlıklar satılırken, altın ve gelişmiş &uuml;lke tahvili gibi g&uuml;venli liman muamelesi g&ouml;rebilecek her yere doğru panik modunda bir ka&ccedil;ış başladı. PİYASALAR NEREYE? Klasik bir panik g&uuml;n&uuml;nde kural olarak birka&ccedil; şeyi alt alta yazabiliriz. &Ouml;ncelikle, yatırımcılar kısa vadeli risk bırakmayacak ya da kaldıra&ccedil; kalmayana kadar satış yapacaklardır. %10 lar civarı d&uuml;şen borsalardan ve %8 kadar değer kaybeden Sterlin den bunu anlamak m&uuml;mk&uuml;n. Kısa vadeli satışların nerede dengeleneceğini s&ouml;ylemek g&uuml;&ccedil; keza sonu&ccedil;ları tam anlaşılamamış b&ouml;ylesi bir olayın ardından doğru yerde durmak ve ger&ccedil;ek değeri keşfetmek her zaman zor olur. İlk &ouml;nce farklı y&ouml;nde beklentisi olan bahisler kapanır (kalalım kampı kazanacak diyenler), ardından sonu&ccedil;lar belli olduk&ccedil;a varlık fiyatları da kendilerini ayarlamayı s&uuml;rd&uuml;receklerdir. Olay, tarihsel &ouml;neme sahip olduğu i&ccedil;in fiyatlamanın da bildik kriz g&uuml;nlerinden uzun s&uuml;rmesi beklenebilir. Uzun vadeli yatırımcılar i&ccedil;in bu gibi zamanlar değer aramak adına uygun gibi g&ouml;r&uuml;nse de genellikle hi&ccedil; kimse karmaşadan faydalanmaz. &Ouml;ncelikle hasarın boyutunu g&ouml;r&uuml;r ve gerekirse daha pahalı bir fiyattan ama daha donanımlı bir şekilde portf&ouml;y&uuml;ne y&ouml;n verir. Bu hengamede umut satanlar ya zarar-kes lerini herkesten &ouml;nce &ccedil;alıştırırlar ya da k&uuml;&ccedil;&uuml;k bir kazan&ccedil;tan sonra zaten &ccedil;ok g&uuml;r&uuml;lt&uuml; var deyip kar realize ederler. Piyasalar &ouml;n&uuml;n&uuml; g&ouml;rmektir. Ufuk a&ccedil;ılıp bulutlar dağılana kadar -sağlıklı bilgi ve ardından bir oyun planı kurabilme yetisi geri gelene kadar- sakin kalmanızı &ouml;neririm. OTORİTELER G&Ouml;REVE Politikacılar b&ouml;yle zamanlarda mutlaka sıklıkla a&ccedil;ıklamalar yaparlar. Bunun g&uuml;ven vereceğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;rler. Vatandaşlar i&ccedil;in bilgi almak ve kendi demokrasilerinin nasıl işleyeceğini bilmek en temel &ouml;devdir. Diğer yandan, ekonomi d&uuml;nyası ve finans camiası b&ouml;yle zamanlarda genellikle ya ilgili &uuml;lke yetkililerine bakarlar ya da merkez bankalarını takip ederler. Daha şimdiden İngiltere Merkez Bankası 250 milyar pound b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml;nde bir likidite desteği a&ccedil;ıkladı. Hint MB gerekli g&ouml;r&uuml;şmelerin merkez bankaları arasında yapıldığını a&ccedil;ıkladı. Japonya Merkez Bankası gerekirse swap line (kurlar arasındaki takasın rahat yapılması i&ccedil;in doğrudan hat a&ccedil;ılması) a&ccedil;ılabileceğini duyurdu. Avrupa Merkez Bankası her para cinsinden Euro ile takas yapmak isteyenlere yardımcı olacak likidite verebileceğini a&ccedil;ıkladı. &Ouml;nceki yıllarda finansal krizler yaşadığımız i&ccedil;in bankaların batışından korkulur ve bu haberler ekstra iyimserlik yaratırdı. Şimdi sadece merkez bankaları defansın son hattında duruyor diye bir ferahlık yaratsa da piyasa etkisi n&ouml;tr denebilir. HUKUKİ S&Uuml;RE&Ccedil; VE İNGİLTERE NİN DURUMU Sonu&ccedil;lardan anladığımız kadarıyla gen&ccedil;lerin ve orta yaşlıların kalalım şeklindeki g&uuml;&ccedil;l&uuml; desteklerine rağmen 55 yaş &uuml;st&uuml; oylamanın kaderini değiştirmiş. Gen&ccedil;lerin geleceğini bu yaş grubunun belirlemesini ironik bulmakla beraber sonu&ccedil;ları kabullenmek zorundayız. Bundan sonra, Cameron un a&ccedil;ıklamalarına g&ouml;re hareket edersek ş&ouml;yle bir akış bizi bekliyor: * Cameron 3 ay daha muhafazakarların başında kalacak ve ardından parti i&ccedil;inde yeni bir lider belirlenecek * AB den ayrılma şartlarını d&uuml;zenleyen Lizbon Anlaşması nın 50. maddesi y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe konacak * Yeni lider aynı zamanda başbakan olacak * Yeni başbakan 24 ay s&uuml;recek g&ouml;r&uuml;şmelerde AB ile ayrılığın şartlarını g&ouml;r&uuml;şecek ve yeni stat&uuml; belirlenecek * Bu s&uuml;re 27 AB &uuml;lkesinin de onayıyla uzayabilir Bu s&uuml;re&ccedil;ler tamamlanınca &uuml;lkenin AB den &ccedil;ıkışı tamamlanmış olacak. AB r&uuml;yasına inanan ve Birleşik Krallık ta kalmayı onaylamış İsko&ccedil;ya i&ccedil;in sonu&ccedil; tam bir yıkım ve belki de Birleşik Krallık tan ayrılmak isteyecekler. Benzer tepkiler Kuzey İrlanda cephesinde de g&ouml;r&uuml;lebilir. İngiltere nin oylama &ouml;ncesine g&ouml;re net şekilde zayıflayacağını tahmin etmek &ccedil;ok g&uuml;&ccedil; değil. Ayrıca, AB ye ortak olan ve bir AB &uuml;yesi muamelesi g&ouml;ren İngiliz vatandaşları 24 aylık ayrılık s&uuml;recinin ardından oturum hakları ile ilgili yeni bir stat&uuml; elde etmiş olacaklar. Eğer AB bunun ayrılanlar keyfine bakıyor imajı yaratmasını istemezse İngilizler in de T&uuml;rkler den farkı kalmayabilir. Yani en az bizim kadar zorlu s&uuml;re&ccedil;lerden ge&ccedil;mek durumunda kalabilirler. Schengen hakları gidebilir ve emeğin serbest dolaşımı maddesinden de yoksun kalabilirler. Bunu &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki m&uuml;zakere s&uuml;reci belirleyecek. Bir &ouml;nemli konu da Londra yı finans merkezi olarak kullanan d&uuml;nya şirketlerinin durumu olacak. Eğer AB ile entegre olamamış bir İngiltere ortaya &ccedil;ıkacaksa bu durumda bir&ccedil;ok banka kitlesel işten &ccedil;ıkarmalar yapmak durumunda kalabilir ve Avrupa nın finans ağırlığı Frankfurt a doğru kayabilir. &ouml;rneğin bir Arsenal nasıl kadro kuracak, merak konusu... AB NİN DURUMU Reform ihtiyacı pen&ccedil;esinde kıvranan AB i&ccedil;in bu doğrudan bir uyanma &ccedil;ağrısı olacak. Belki de en &ouml;nemli 2-3 &uuml;yeden birini kaybeden birlik i&ccedil;in 2 şeyin başarılması &ouml;nemli. &Ouml;nce, AB den ayrılanlar &ouml;nceki durumlarına g&ouml;re daha k&ouml;t&uuml; bir durumda olurlar algısını başarmalılar ve bundan sonra ayrılık&ccedil;ıları bastırıp daha da birleşik bir Avrupa ya doğru yol almalılar. Avusturya nın neredeyse yarısı, Fransız sağı, Hollanda aşırıları ve t&uuml;m yabancı &amp; m&uuml;sl&uuml;man karşıtları b&uuml;y&uuml;k ihtimalle kısa s&uuml;rede g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir ses vereceklerdir. Merkel ve Hollande gibi liderlere d&uuml;şen g&ouml;rev tam da bu zamanlarda birlik mesajı vermek ve kucaklayıcı olmak olmalıdır. Ekonomi d&uuml;nyası i&ccedil;in de piyasa i&ccedil;in de bu yakından izlenmesi gereken bir s&uuml;re&ccedil;. Keza şu an kavgası verilen şey aslında Avrupa nın &ouml;z&uuml; ve geleceği. İngiltere &ccedil;ıkışı ile bunu tehlikeye de atmış olabilir, Avrupa ya ihtiyacı olan g&uuml;c&uuml; de vermiş olabilir; g&ouml;receğiz. T&Uuml;RKİYE YE ETKİSİ Bana g&ouml;re en tartışmalı konulardan biri bu tip olay risklerinin gelişen &uuml;lkelere etkisi olacaktır. Şu satıra kadar yazdığım her başlık aslında birer yazı konusu. Bu başlık da &ouml;yle ancak ben kısa tutmaya &ccedil;alışacağım. &Ouml;ncelikle, b&ouml;yle zamanlarda t&uuml;m riskli varlıklar satılır. Bunun &ouml;n&uuml;ne ge&ccedil;mek imkansızdır. Ardından ise depremin merkezi ve periferisi &ouml;l&ccedil;&uuml;l&uuml;r. T&uuml;rkiye şu an bu depremin ancak &ccedil;evresinde yer alıyor. Bu sebeple g&ouml;rece olarak korunaklı kalacaktır ancak bu T&uuml;rkiye g&uuml;venli liman olur, para buraya akar anlamı taşımaz. Ayrıca bu s&uuml;re&ccedil; dezenflasyonist ortama hizmet edeceğinden, k&uuml;resel faizleri baskılayacağından ve ticareti aşağı &ccedil;ekeceğinden d&uuml;ş&uuml;k faize devam tezine de hizmet edebilir. Yine de bunun i&ccedil;in kısa vadeli sert r&uuml;zgarların esmesini g&ouml;rd&uuml;kten sonra konuşmak gerekebilir. Ticari partner olarak İngiltere yi &ouml;nemsemek gerekir. T&uuml;rkiye nin ihracatı i&ccedil;inde Birleşik Krallık %8 ile k&uuml;&ccedil;&uuml;k bir yer kaplıyor gibi g&ouml;r&uuml;nse de tek tek saydığımızda bu krallık bizim 2. ihracat pazarımızdır. Alım g&uuml;&ccedil;leri d&uuml;şeceği i&ccedil;in ve Sterlin / TL paritesi ihracat&ccedil;ımızın aleyhine işleyeceğinden dikkatli olmak lazım gelir. Sattığımız &uuml;r&uuml;nlerin i&ccedil;inde tekstilin de ağırlıklı olduğunu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;nce, rekabet avantajımızın bir g&uuml;nde erimiş olduğunu not etmek gerekir. AB projesinin zarar g&ouml;rmesi, yabancı d&uuml;şmanlığı gibi damarları besleyeceği i&ccedil;in de olumsuz etkileneceğimizi anlamamız gerekiyor. T&uuml;rkiye b&ouml;ylesi durumlarda her zaman &ccedil;oğulculuktan, demokrasiden ve birleşmeden yana olmalıdır. Aksi sonu&ccedil;lar bizim de yaşam alanımızı daraltacaktır. Yaşam alanımız daraldık&ccedil;a ticaretimiz de refahımız da gerileme riski taşır Ayrılık&ccedil;ı kampın t&uuml;m İngiltere yi T&uuml;rkiye ile korkuttuğunu ve bizim AB ye katılmamızın onlar i&ccedil;in daha fazla fakirlik ve g&ouml;&ccedil; anlamına geleceğinin propagandasını yaptı. &Ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki g&uuml;nlerde &ouml;rnekleri &ccedil;oğaltmak ve bu başlıkları daha detaylı tartışmak gerekecek. Tarih yazılıyor ancak bunun d&uuml;nya i&ccedil;in sevimsiz bir şekilde tezah&uuml;r ettiğini g&ouml;r&uuml;yoruz.