Covid-19'un ilk reel sektör etkisi hizmet tarafında patlak verdi

&Ccedil;in&rsquo;le başlayan ve Uzakdoğu&rsquo;da kalacağı d&uuml;ş&uuml;n&uuml;len yeni tip koronavir&uuml;s; &ouml;nce t&uuml;m d&uuml;nyaya yayılarak hayati endişeleri zirveye taşıdı, sonra da d&uuml;nya borsalarında yaşanan 22 trilyon dolarlık erimeyle borsalardaki paniği a&ccedil;ığa &ccedil;ıkarttı. Sermaye piyasalarında vir&uuml;s endişesi ile g&uuml;venli liman olan gelişen &uuml;lke tahvillerine talep ve borsalarda yaşanan sert &ccedil;ıkış her &uuml;lkeyi olumsuz etkiledi. Fakat T&uuml;rkiye&rsquo;de birikimlerdeki %12&rsquo;lik hisse ağırlığı, hane halkının tasarruflarındaki erimeyi sınırlı tutarken; bireysel emeklilik hesabı ve tasarrufları %80&rsquo;e yakın borsada olan ABD hane halkının varlıklarının sert bir şekilde erimesine sebep oldu. Aşağıda g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z WEF&rsquo;in hazırladığı grafikte &ldquo;borsa-istihdam&rdquo; ve &ldquo;borsa-&uuml;cretler&rdquo; etki analizinde, &ouml;zellikle borsalardaki y&uuml;kselişin &uuml;cretleri artırıcı etkisi g&ouml;ze &ccedil;arpıyor. Aksi durumda yani yılbaşından bug&uuml;ne yaşanan %50&rsquo;lik d&uuml;ş&uuml;şte &uuml;cret baskısı ve istihdam kaybı, vir&uuml;s&uuml;n en k&ouml;t&uuml; yan etkisi olacak. Dolaysıyla asıl endişe sadece borsalardaki oynaklık artışı ya da d&uuml;nya endeksinin piyasa değerindeki 22 trilyon dolarlık değer kaybı değil, tabana yayılan ekonomik kayıp. &Uuml;stelik COVID-19&rsquo;un faturası sadece borsalara kesilmedi, b&uuml;y&uuml;meye dair gelen ilk &ouml;nc&uuml; veriler de tarihi d&uuml;ş&uuml;ş g&ouml;sterdi. &Ouml;zellikle restoranlar, AVM&rsquo;ler ve diğer perakende mağazalarda k&uuml;resel &ouml;l&ccedil;ekte yaşanan kapanmalar hizmet sekt&ouml;r&uuml;n&uuml; vurdu. Mart ayına ait hizmet PMI verilerinde; Avrupa Hizmet PMI yılbaşındaki 54 seviyesinden 28&rsquo;e, Japonya&rsquo;da 51&rsquo;den 32&rsquo;ye, İngiltere&rsquo;de 54&rsquo;den 35&rsquo;e ve Amerika&rsquo;da ise 53&rsquo;den 39&rsquo;a geriledi. Gelen ilk verilerde en olumsuz ekonomik etki Avrupa&rsquo;da g&ouml;r&uuml;ld&uuml;. İmalat PMI verileri ise d&uuml;nya genelinde 50 seviyelerinden 40&rsquo;lara gerilese de hen&uuml;z hizmet sekt&ouml;r&uuml;ndeki erozyon yaşanmadı. Fakat ekonomide ilk negatif tepkiyi veren hizmet sekt&ouml;r&uuml; olsa da; i&ccedil; talepte yaşanan daralma ve &Ccedil;in&rsquo;deki vir&uuml;s etkisi ile k&uuml;resel tedarik zincirlerinin bozulmasının bir sonraki aşamada imalat ve sanayiye de daha fazla yansıması bekleniyor. &Uuml;stelik COVID-19&rsquo;un faturası sadece borsalara kesilmedi, b&uuml;y&uuml;meye dair gelen ilk &ouml;nc&uuml; veriler de tarihi d&uuml;ş&uuml;ş g&ouml;sterdi. &Ouml;zellikle restoranlar, AVM&rsquo;ler ve diğer perakende mağazalarda k&uuml;resel &ouml;l&ccedil;ekte yaşanan kapanmalar hizmet sekt&ouml;r&uuml;n&uuml; vurdu. Mart ayına ait hizmet PMI verilerinde; Avrupa Hizmet PMI yılbaşındaki 54 seviyesinden 28&rsquo;e, Japonya&rsquo;da 51&rsquo;den 32&rsquo;ye, İngiltere&rsquo;de 54&rsquo;den 35&rsquo;e ve Amerika&rsquo;da ise 53&rsquo;den 39&rsquo;a geriledi. Gelen ilk verilerde en olumsuz ekonomik etki Avrupa&rsquo;da g&ouml;r&uuml;ld&uuml;. İmalat PMI verileri ise d&uuml;nya genelinde 50 seviyelerinden 40&rsquo;lara gerilese de hen&uuml;z hizmet sekt&ouml;r&uuml;ndeki erozyon yaşanmadı. Fakat ekonomide ilk negatif tepkiyi veren hizmet sekt&ouml;r&uuml; olsa da; i&ccedil; talepte yaşanan daralma ve &Ccedil;in&rsquo;deki vir&uuml;s etkisi ile k&uuml;resel tedarik zincirlerinin bozulmasının bir sonraki aşamada imalat ve sanayiye de daha fazla yansıması bekleniyor.