Piyasa kendi faizini artırdı

K&uuml;resel &ccedil;apta artan enflasyon endişeleri sadece bu yıla damgasını vurmadı, aslında 2020&rsquo;den beri g&uuml;ndemimizde. Pandeminin tetiklediği arz sıkıntısı, tedarikte aksamalar, artan hammadde fiyatları ve en &ouml;nemlisi &ouml;telenen talep ile t&uuml;m d&uuml;nya 2020 Mart ayından itibaren y&uuml;kselen enflasyon ile sınanıyor. Y&uuml;ksek enflasyon mu, y&uuml;kselen enflasyon mu? Burada siyah kuğu hikayesi enflasyondaki y&uuml;kselişin kalıcı olmayacağı yanılgısıydı &ccedil;&uuml;nk&uuml; genel beklenti Pandemi d&ouml;neminde artan fiyatların sonrasında zayıf b&uuml;y&uuml;me verileri ile s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir olmadığı y&ouml;n&uuml;nde oldu. Bunun da temel sebebi enflasyondaki talep kaynaklı etkilerin minimize edileceği senaryosu idi. Halbuki geldiğimiz noktada t&uuml;m d&uuml;nya aşağıdaki grafikte de g&ouml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml; &uuml;zere &ldquo;o d&ouml;neme has y&uuml;ksek enflasyon&rdquo; ile değil, bir yıldır devam eden &ldquo;y&uuml;kselen enflasyon&rdquo; ile y&uuml;zleşiyor. En &ouml;nemlisi de y&uuml;kselişin nereye kadar devam edeceği &ouml;ng&ouml;r&uuml;lemiyor. Son d&ouml;nemde gelişmiş &uuml;lke merkez bankalarından enflasyona dair gelen mesajlar; -İngiltere Merkez Bankası (BOE) Başekonomisti Huw Pill, İngiltere&rsquo;deki enflasyonist baskıya karşı adım atılması gerektiğini s&ouml;yledi. &ldquo;İşg&uuml;c&uuml; piyasası kasımdaki &ouml;ng&ouml;r&uuml;den daha sıkı&rdquo; diyen Pill, enflasyonun işg&uuml;c&uuml; piyasasına bağlı olarak daha kalıcı olmasını beklediğini belirtti. -ABD de enflasyonun Kasım&rsquo;da 39 yılın zirvesini g&ouml;rmesine ilişkin olarak Bloomberg HT ye değerlendirmelerde bulunan Eski ABD Merkez Bankası Ekonomisti Claudia Sahm, &uuml;lkedeki alt ve orta sınıf ailelerin b&uuml;t&ccedil;elerinin b&uuml;y&uuml;k bir kısmını yiyecek, kira, ulaşım ve benzin harcamaları i&ccedil;in ayırdıklarını s&ouml;yledi. -Bu hafta yılın son faiz kararlarını a&ccedil;ıklayan Fed, Avrupa ve İngiltere Merkez Bankası&rsquo;nın Kovid-19 endişelerinin azaldığı ve Omikron vir&uuml;s&uuml;nden ziyade enflasyon endişelerinin ağır bastığı g&ouml;r&uuml;ld&uuml;. Piyasa &uuml;&ccedil; maymunu oynayamadı, faiz makası 2008 krizindeki seviyelere geldi Başta TCMB ve FED olmak &uuml;zere enflasyondaki y&uuml;kselişi yaklaşık bir senedir &ldquo;ge&ccedil;ici, arizi&rdquo; ifadeleri ile tanımlayan merkez bankaları, haliyle bunu y&ouml;netmek i&ccedil;in en &ouml;nemli silahları olan faiz artışını da g&uuml;ndeme getiremediler. Bu s&uuml;re zarfında piyasa oyuncuları ise başta kısa vadeli tahviller olmak &uuml;zere swaplar ve diğer bor&ccedil;lanma kanallarından satış yapmaya başladı. Hal b&ouml;yle olunca aşağıdaki grafiklerde de g&ouml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml; &uuml;zere tahvil faizleri ile merkez bankaları faizleri arasındaki negatif makas 2008 krizindeki seviyelere geldi. Yani piyasa kendi faizini kendisi artırdı. Peki ya sonra? Enflasyondaki y&uuml;kselişin kalıcı olduğu ile y&uuml;zleşen merkez bankaları bu yılın son &ccedil;eyreğinden itibaren faiz artış d&ouml;ng&uuml;s&uuml;ne girdiklerinin sinyalini vermeye başladı. Fakat &ldquo;ge&ccedil; olsun, g&uuml;&ccedil; olmasın&rdquo; mottosu T&uuml;rkiye gibi d&uuml;ş&uuml;k faizi hedefleyen &uuml;lkeler i&ccedil;in TL&rsquo;deki hızlı değer kaybını, artan bor&ccedil;lanma maliyetlerini ve parasal aktarım mekanizmanın bozulmasını da beraberinde getirdi. Son d&ouml;rt ayda 5 puan indirilen politika faizine rağmen T&uuml;rkiye hazinesinin bor&ccedil;lanma maliyeti ortalama 6 puan y&uuml;kseldi. Ve en &ouml;nemlisi kredi faizlerindeki d&uuml;ş&uuml;ş&uuml;n sınırlı kalması ile bankaların fonlama yapısı bozuldu ve akabinde negatif reel mevduat getirisiyle &uuml;lkede dolarizasyonu %62 ile rekor seviyeye taşıdı. Sonu&ccedil; olarak &rdquo;alt tarafı enflasyon&rdquo; deyip ge&ccedil;ince, re&ccedil;etenin kısa yan etki uzun olduğu ile başta T&uuml;rkiye olmak &uuml;zere t&uuml;m d&uuml;nya y&uuml;zleşti.