Yazılım sektörünün Türkiye'deki yeri

Bug&uuml;n cep telefonumuzdan g&ouml;nderdiğimiz mesajın veya banka ATM sinde yaptığımız bir para transferinin de arkasında yazılım sekt&ouml;r&uuml; yer alıyor. Bir anlamda teknolojinin temelini oluşturuyor yazılım. İşlerimizi daha efektif yapabilmek i&ccedil;in bilgi ararken tamamen yazılım sistemlerini kullanıyoruz.D&uuml;nyada 5 trilyon dolar b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğe ulaşan yazılım sekt&ouml;r&uuml;n&uuml; İş D&uuml;nyası nda YASAD Başkanı Doğan Ufuk G&uuml;neş, Etiya Y&ouml;netici Ortağı Aslan Doğan ve Logo İcra Kurulu &Uuml;yesi Sadun Anık ile konuştuk.Etiya Y&ouml;netici Ortağı Doğan, yazılım sekt&ouml;r&uuml;n d&uuml;nya ve T&uuml;rkiye ekonomisindeki yerini, Sekt&ouml;r&uuml;n d&uuml;nyadaki b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml; 5 trilyon dolar civarında. D&uuml;nyanın gayrısafi hasılası ise 70 trilyon dolar civarında. Dolayısı ile bilgi teknolojilerinin b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml; y&uuml;zde 8 ler civarında. Bu oran gittik&ccedil;e artıyor. Artık her şey dijitalleşiyor, her şey yazılıma d&ouml;n&uuml;yor. T&uuml;rkiye ye baktığımız zaman gayrısafi milli hasılası 820 milyar dolar civarında. Ge&ccedil;en yılki rakamlarda bilgi teknolojileri ve iletişim alanında T&uuml;rkiye de sekt&ouml;r&uuml;n &uuml;rettiği temel b&uuml;y&uuml;kl&uuml;k 30 milyar dolar. Aslında &uuml;rettiğimiz değer, T&uuml;rkiye nin &uuml;rettiğinin yanında &ccedil;ok k&uuml;&ccedil;&uuml;k bir değer. Bu şunu g&ouml;steriyor kurumlarımız, kamu, &ouml;zel sekt&ouml;r hen&uuml;z yazılım anlamında ciddi yatırımlar yapmamış, &uuml;lke olarak yazılıma, bilgi teknolojilerine gerekli yatırımı yapmadığımız anlamı &ccedil;ıkıyor. D&uuml;nya standartlarına g&ouml;re baktığımızda neredeyse iki katı kadar daha b&uuml;y&uuml;memiz gerekiyor. 1 milyar dolar civarında ihracat yapıyoruz ve bunu 10 milyar dolara &ccedil;ıkarıp, 10 katı b&uuml;y&uuml;memiz gerekiyor şeklinde &ouml;zetledi.YASAD Başkanı G&uuml;neş, yazılım sekt&ouml;r&uuml;nde ihracatın 479 milyon dolar ile genel ihracat i&ccedil;erisinde hen&uuml;z k&uuml;&ccedil;&uuml;k bir pay aldığını, ancak sekt&ouml;rde b&uuml;y&uuml;k bir pazar potansiyeli olduğunu s&ouml;yl&uuml;yor. G&uuml;neş, 2011 yılında yaklaşık 20 milyon dolar civarında geliyordu. Daha sonra bu rakamı 479 milyon dolara getirdik. Bu sene sonunda da 650 milyon dolar civarında kapatırız. Dolayısı ile bu rakamları &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;tmemiz lazım. D&uuml;nya ger&ccedil;ekten &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;d&uuml;. Biz bug&uuml;n ABD den Almanya ya, İngiltere den Birleşik Arap Emirlikleri ne kadar, yani b&uuml;t&uuml;n b&ouml;lgeye, Azerbeycan a, Kazakistan a, Kırgızistan a pek &ccedil;ok &uuml;lkeye yazılım ihracatı yapabilir duruma geldik. Fakat &ouml;l&ccedil;ek olarak gitmemiz gereken daha &ccedil;ok yol var. Bilişim sekt&ouml;r&uuml;ne yapılan y&uuml;zde 1 lik bir yatırım geriye y&uuml;zde 1,8 olarak d&ouml;n&uuml;yor. Yazılımda ise katma değer oranımız tamamen nitelikli katma değer, ithalat oranımız sıfır. Tamamen akla dayalı ihracat yapıyoruz. Yapmış olduğumuz b&uuml;t&uuml;n ihracat &uuml;lkeye doğal olarak katma değer olarak kalıyor. Bu inanılmaz b&uuml;y&uuml;k bir değer dedi.Nitelikli iş g&uuml;c&uuml;n&uuml;n en y&uuml;ksek d&uuml;zeyde olması gereken bir sekt&ouml;r, yazılım sekt&ouml;r&uuml;. Bu konuda yeterli eğitim veren &uuml;niversitelerimiz, mesleki kuruluşlar, akademiler var mı şeklindeki soruyu, Logo İcra Kurulu &Uuml;yesi Sadun Anık, 30 sene &ouml;ncesine, yani d&uuml;nya genelinde b&uuml;y&uuml;k firmaların kurulduğu d&ouml;neme baktığımızda, T&uuml;rkiye de yazılım sekt&ouml;r&uuml; i&ccedil;in nitelikli m&uuml;hendis yetiştiren iki, &uuml;&ccedil; tane bilgisayar m&uuml;hendisliği b&ouml;l&uuml;m vardı. Şimdi pek &ccedil;ok &uuml;niversitede var. Ama yine ihtiyaca baktığımızda hala nitelikli eleman yetersiz. Sonu&ccedil;ta bilgisayar m&uuml;hendisliği mezunları kapış kapış gidiyor diyebilirim. Her sekt&ouml;rdeki her b&uuml;y&uuml;k firma bu elemanları istihdam etmeye &ccedil;alışıyor şeklinde yanıtladı.Eğitim konusunda YASAD Başkanı, M&uuml;hendislik kalitemiz y&uuml;kseliyor. Ama sayı olarak yetersiz kalıyor. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; sekt&ouml;r &ccedil;ok ciddi b&uuml;y&uuml;me i&ccedil;erisinde. Sekt&ouml;rle, &ccedil;ıkan nitelikli eleman sayısı birbirini eşitlemiyor. Başka bir problemimiz daha var. Her şeyi m&uuml;hendise de yaptırtamayız, hatta yaptırtmamalıyız. Bizim işimizde bir de nitelikli ara elemana ihtiya&ccedil; var. Şimdi bizim sekt&ouml;r&uuml;m&uuml;ze y&ouml;nelik, sadece bilişime y&ouml;nelik, ağ y&ouml;netimi, veri tabanı, web, teknik servis gibi lise sayısı T&uuml;rkiye de 3.263. Bu 3.263 liseden 2012 deki mezun sayısı 43.429, 2013 teki mezun sayısı 44.121. Şimdi 44.000 gen&ccedil; liseden mezun oluyor ve sekt&ouml;re atılıyor ama işin k&ouml;t&uuml; tarafı biz bu 44.000 genci bulamıyoruz. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; &ccedil;ok azı bizim istediğimiz nitelikte yetişiyor. Sekt&ouml;r g&uuml;n&uuml;m&uuml;z&uuml;n koşullarında &ccedil;ok farklı yerlerde. Bu liselerde bizim aradığımız o mobil teknolojileri &ouml;ğreten eğitim yok. Yani 10 sene &ouml;ncesinin eğitimleri veriliyor. Gen&ccedil;lerimize eğitim verecek eğitmenlerin de akademik yeterlilik d&uuml;zeyleri az. Dolayısı ile sekt&ouml;rle okullar arasında bu uyumu sağlamalıyız şeklinde konuştu.D&ouml;vizdeki oynaklığın sekt&ouml;rde yatırım kararlarının ertelenmesine neden olduğunu s&ouml;yleyen G&uuml;neş, Pazarda yatırım kararı verenler, IT yatırımını yapacak insanlar, &ouml;nce şirketin niteliğine ardından &uuml;lkedeki yatırım oratmına bakıyor. Temel olarak şirkete maliyeti ne olacak, bu a&ccedil;ıdan baktıkları zaman karşılarına &ccedil;ıkan ilk şey d&ouml;viz kuru oluyor. Bilişim sekt&ouml;r&uuml;ne yapılan yatırımların b&uuml;y&uuml;k bir &ccedil;oğunluğu d&ouml;viz &uuml;zerinden yapılıyor. Biz yazılımı, teknolojiyi &uuml;reten bir &uuml;lke değiliz, dışarıdan alıyoruz. Kurdaki y&uuml;kseliş, yılbaşında sizin &ouml;ng&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;n&uuml;z bir yatırımın maliyetinin değişmesine neden oluyor. Ortamın belirsiz olduğu yerde yabancı yatırımcıyı bulmak kolay değil. Yatırımlar a&ccedil;ısından baktığımız zaman, &ouml;n&uuml;m&uuml;zde cumhurbaşkanlığı se&ccedil;imleri var. Bunlar da piyasayı belirli bir anlamda etkiliyor. Ama en &ccedil;ok etkileyen d&ouml;viz kurundaki dalgalanmadır dedi.Sekt&ouml;r oyuncuları kamunun da T&uuml;rk yazılım sekt&ouml;r&uuml;n&uuml; desteklemesini, yani yabancı yazılım yerine yerli yazılımı tercih etmeleri gerektiğini belirtiyor.Hande Berktanhberktan@bloomberght.com