ÇAYKUR neden 547 milyon TL zarar etti?

Sudan sonra en &ccedil;ok t&uuml;kettiğimiz sıvı &ccedil;ay&hellip; &Ccedil;ay bardağını sabah kahvaltısıyla birlikte elimize alıyor, akşam yemeği sonrasına kadar neredeyse elimizden d&uuml;ş&uuml;rm&uuml;yoruz desek yanlış olmaz herhalde. Yapılan hesaplamalara g&ouml;re g&uuml;nde 245 milyon bardak &ccedil;ay t&uuml;ketiyoruz. B&ouml;yle bir sekt&ouml;rde en k&ouml;kl&uuml; konumda olup, pazar payı a&ccedil;ısından da olduk&ccedil;a hatırı sayılır bir paya sahip iken zarar a&ccedil;ıklayabilmek hakikaten zoru başarmak gibi bir şey olsa gerek. Ge&ccedil;tiğimiz yıllarda D&uuml;nya &Ccedil;ay Komitesi&rsquo;nin hazırladığı &lsquo;D&uuml;nya &Ccedil;ay Raporu&rsquo; sonu&ccedil;larına g&ouml;re, yılda kişi başı en &ccedil;ok &ccedil;ay t&uuml;keten &uuml;lkeler sıralamasında 3,5 kilogram ile T&uuml;rkiye ilk sırada yer alıyor. Pandemi d&ouml;neminde bu rakamın arttığını hepimiz biliyoruz. Lafı fazla uzatmadan sadede gelelim&hellip; &Ccedil;AYKUR, 2020 yılında yine zarar a&ccedil;ıkladı. &lsquo;Yine&rsquo; diyoruz &ccedil;&uuml;nk&uuml; ge&ccedil;en yıllarda da benzer bir tablo s&ouml;z konusuydu. &Ccedil;AYKUR&hellip; 2016&rsquo;da 82 milyon lira k&acirc;r a&ccedil;ıkladı. 2017&rsquo;de 268 milyon lira zarar etti. 2018&rsquo;de 657 milyon lira zarar a&ccedil;ıkladı. 2019&rsquo;da 635 milyon liralık zarar yazdı haneye &Ccedil;AYKUR. 2020 yılında ise zarar 547 milyon TL. &Ouml;zetle &Ccedil;AYKUR, 2016 dan bu yana kar etmiyor ve son 4 yıldaki toplam zarar 2.1 milyar TL&rsquo;yi aşıyor. Ama &ouml;zellikle 2017&rsquo;de Varlık Fonuna devredildikten sonra &Ccedil;AYKUR&rsquo;un zararındaki artışlar da dikkat &ccedil;ekici. D&uuml;nyanın kişi başına en fazla &ccedil;ay t&uuml;ketilen &uuml;lkesinde, b&ouml;yle bir kurumun zarar etmesinin tartışılması kadar normal bir şey de olamaz sanırım. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; herkes bu zararın gerek&ccedil;esini anlamakta zorluk &ccedil;ekiyor. T&uuml;rkiye B&uuml;y&uuml;k Millet Meclisi&rsquo;nin (TBMM) Kamu İktisadi Teşebb&uuml;sleri (KİT) Komisyonu toplantısındaki 2,5 s&uuml;ren g&ouml;r&uuml;şmeler, &Ccedil;AYKUR un zararını yeniden g&uuml;ndeme getirdi. Komisyonun 6 Nisan tarihli 66 sayfadan oluşan tutanağını okuduk. Yine 20-30 yıldır konuşulan &ccedil;ay bah&ccedil;elerinin gen&ccedil;leştirilmesi gerektiğinden bahsediliyor. Yine yıllardır tartışılan &ccedil;ay kanununun değiştirilmesi konuşuluyor. Ama ortada hala bir taslak dahi yok&hellip; Tutanakta ilgin&ccedil; diyaloglar var. &Ccedil;AYKUR Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Yusuf Ziya Alim, &ccedil;ay bah&ccedil;elerinden yenilenme gerekliliğinden istihdama, yeni &uuml;r&uuml;n &ccedil;alışmalarından gerekli olan yeni yatırımlara kadar uzun bir a&ccedil;ıklama yapıyor komisyona&hellip; Yusuf Ziya Alim&rsquo;in sunumunun ardından, kurumun zarar a&ccedil;ıklamasına y&ouml;nelik herkesin merak ettiği soruyu ve tespiti ise KİT Komisyon &Uuml;yesi Mustafa Tuncer şu c&uuml;mlelerle &ouml;zetliyor: &ldquo;B&ouml;yle b&uuml;y&uuml;k bir borcu yapmak i&ccedil;in Kurum &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k harcamalara mı imza atmış? Sayıştay raporları incelendiğinde, hayır, b&ouml;yle bir yatırım işi yapılmamıştır. Peki, &ccedil;ok &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k kamulaştırmalar mı yapılmış? Hayır, bu da yapılmamıştır. &Ouml;zel sekt&ouml;rdeki &ccedil;ay fabrikaları satın alınmış da kurumun b&uuml;nyesine mi katılmış? Hayır, bu da yapılmamış. &Ccedil;ay bah&ccedil;eleri yenilenmiş de yenilenen &ccedil;ay bah&ccedil;eleri karşılığında oradaki &ccedil;ay &uuml;reticisi ailelere &uuml;cretler, paralar mı &ouml;denmiş? Hayır, bu da yapılmamış&hellip;&rdquo; Yusuf Ziya Alim&rsquo;in ise &Ccedil;AYKUR un zararına ilişkin şu c&uuml;mlesi &ouml;nemli: &ldquo;&Uuml;reticinin mağdur olmaması i&ccedil;in yaş &ccedil;ay 650 bin almamız gerekirken, 750 bine &ccedil;ıkıyor, bunun parası da krediyle &ouml;deniyor. Kredi faizleri bu sene 8&rsquo;de kalsaydı 200 milyon gibi zararımız olacaktı, 19&rsquo;a &ccedil;ıkınca ister istemez y&uuml;ksek oldu&hellip;&rdquo; Aslında &ouml;zetle kurumun zarar etmesinin tek bir nedeni yok. Operasyonel sorunlar, finans y&ouml;netimi, stok planlaması, etkin insan kaynakları y&ouml;netimi, rekabet&ccedil;i yapıdan uzaklaşma, pazarlama kanallarındaki sorunlar gibi bir&ccedil;ok fakt&ouml;r, kurum zararının oluşmasında &ouml;nemli etkilere sahip gibi g&ouml;z&uuml;k&uuml;yor. T&Uuml;RKİYE &Ccedil;AYDA NET İTHALAT&Ccedil;I Evet, yanlış okumadınız&hellip; T&uuml;rkiye&rsquo;nin &ccedil;ay ithalatı ihracatından fazla&hellip; Tarım ve Orman Bakanlığının resmi verilerine g&ouml;re, T&uuml;rkiye, 2019 itibariyle 18 bin 837 ton ithalat ile &ccedil;ay ithalatında d&uuml;nyada 25&rsquo;inci sırada. S&ouml;z konusu ithalata &ouml;denen d&ouml;viz 39 milyon 475 bin dolar. Peki ihracatta ka&ccedil;ıncı sıradayız? İhracatta ise 31&rsquo;inci sıradayız. 2019 yılında 3 bin 968 ton &ccedil;ay ihracatı karşılığında 15 milyon 142 bin dolar d&ouml;viz geliri elde edilmiş. Komisyon tutanaklarını okuduğumuzda hem &Ccedil;AYKUR&rsquo;un elinde neredeyse bir yıllık satışına eşit kuru &ccedil;ay stoku olduğunu hem de buna rağmen Rize G&uuml;mr&uuml;ğ&uuml;nden bile ithal &ccedil;ay girişi yapıldığını &ouml;ğreniyoruz. Bununla ilgili olarak Sayıştay&rsquo;ın, &ccedil;ay stoklarının bir an &ouml;nce satılmasına y&ouml;nelik &ouml;nerisi de tutanaklarda yerini alıyor. Tutanaklarda, Sayıştay raporlarından yola &ccedil;ıkılarak &ccedil;ayların &ouml;nemli bir kısmının rutubet sınırına yaklaştığı ve depolarda &ccedil;&uuml;r&uuml;meye terk edildiği bilgileri de paylaşıldı. &Ccedil;ay tarımı, T&uuml;rkiye i&ccedil;in &ouml;nemli.. Doğu Karadeniz B&ouml;lgesi&rsquo;nde Rize, Artvin, Trabzon ve kısmen Giresun, Ordu illerini kapsayan 787 bin dekar alan &uuml;zerinde yaklaşık 182 bin &uuml;retici aile tarafından yapılıyor. &Ouml;nemli bir ge&ccedil;im kapısı&hellip; &Ccedil;AYKUR ise &ccedil;ok değerli bir marka ve hem b&ouml;lgedeki dengeler hem de &uuml;lke a&ccedil;ısından stratejik &ouml;neme sahip bir kurum. 2017 den bu yana 2.1 milyar TL&rsquo;yi aşan zararın nedenleri ve sonu&ccedil;larını iyi analiz etmemiz lazım. Aksi takdirde yarın bir g&uuml;n &ldquo;kamunun sırtında y&uuml;k olduğu&rdquo; gerek&ccedil;esiyle &ouml;zelleştirme kapsamında adı &ouml;n plana &ccedil;ıkabilir. Umarız yanılırız. Umarız o noktaya gelinmez. İrfan Donat &ndash; Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

ÇAYKUR neden 547 milyon TL zarar etti?

Diğer Yazılar