Merkez Bankası para mı basıyor?

Piyasada en &ccedil;ok merak edilerin başında Merkez Bankasının para basıp basmadığı konusu yer alıyor. Bu konuya basit&ccedil;e a&ccedil;ıklık getirelim istiyorum. &Ouml;ncelikli soru şu olmalı: Merkez Bankası para basıyorsa ne karşılığı basıyor ? Ben karşılıksız para basılıyor tanımını sevmiyorum. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; muhasesel olarak doğru değil. Karşılıksız para basmak bana g&ouml;re bilan&ccedil;onun aktifine hi&ccedil; birşey koymadan pasifte yer alan emisyona rakam eklemek gibi anlamsız geliyor. Aslında merak edilemesi gereken ne karşılığında bu para yaratılıyor olmalı. Bu karşılık sağlam mı değil mi? Yani insanlar ellerindeki kağıt paraları Merkez Bankasına geri vermek isteseler Merkez Bankası bunların karşılığında ne verecek? Merkez Bankasının aldığı kağıt para karşılığı verdiği şey itibarlıysa sorun yok eğer itibarsız bir şey ise işte o zaman sorun var demektir. Bu arada belirteyim ben Merkez Bankası&rsquo;nın &ldquo;gerekli olduğunda ekonomideki gereksinim kadar&rdquo; para basmasının karşısında da değilim. Hele bug&uuml;nk&uuml; ortamda&hellip; Şimdi gelelim bizim merkez bankamıza: Merkez Bankası ge&ccedil;en yılın son g&uuml;n&uuml;nden 20 Nisan 2020&rsquo;ye kadar nasıl para yaratmış bakalım&hellip; -&Ouml;ncelikle Merkez Bankası&rsquo;nın bilan&ccedil;o i&ccedil;i (yani bilan&ccedil;o dışı varlık ve y&uuml;k&uuml;ml&uuml;l&uuml;kleri; swaplar hari&ccedil;) net d&ouml;viz pozisyonu ele alalım: Ge&ccedil;en yılın son g&uuml;n&uuml;nde bankanın bilan&ccedil;o i&ccedil;indeki t&uuml;m yabancı para bor&ccedil;larını &ccedil;ıkardığımızda kendi sahip olduğu altın ve d&ouml;viz mevcudu 37.5 milyar USD&rsquo;mış. 20 Nisan itibariyle bankanın net pozisyonu 15.5 milyar USD&rsquo;a gerilemiş. Yani Merkez Bankasından yılbaşından bug&uuml;ne; 21.2 milyar USD d&ouml;viz &ccedil;ıkışı olmuş. -Bunun neden &ccedil;ıktığının nedenleri malum; d&ouml;viz talebi, yabancıların tahvil-bono ve hisse senetlerinden &ccedil;ıkıp parayı yurtdışına taşımaları, Merkez Bankası&rsquo;nın bankalara d&ouml;viz satması onların da piyasadaki y&uuml;kselen talebi karşılama &ccedil;abaları vs&hellip; Bankanın 21.2 milyar USD&rsquo;lık yabancı para arzına karşılık ge&ccedil;en yılın sonunda 5.94 olan USD/TL oranı 6.90&rsquo;a &ccedil;ıkmış. ARA YORUM: Eğer Merkez Bankası bu kadar d&ouml;viz satmış ise bunun karşılığında piyasadan TL &ccedil;ekileceğinden piyasada TL likiditenin sıkışması ve faizlerin hızla y&uuml;kselmesi gerekiyor. Peki o zaman faizler neden y&uuml;kselmiyor? Şimdi gelelim nedenlerine&hellip; Merkez Bankasının piyasaya aşağıda tabloda belirtilen nedenlerle TL likidite aktararak satılan d&ouml;viz kaynaklı, ortaya &ccedil;ıkan TL sıkıntısını gidermeye &ccedil;alıştığını s&ouml;yleyebiliriz: Tablo. TCMB&rsquo;nin Piyasaya Verdiği TL&rsquo;nin Kaynakları A&ccedil;ık Piyasa İşlemleriyle piyasaya verilen 103.3 Milyar TL Menkul Kıymet Alınarak Verilen 29.4 Milyar TL Kamu&rsquo;nun Merkez Bankası&rsquo;ndaki Mevduatından &Ccedil;&ouml;z&uuml;len 16.6 Milyar TL. TOPLAM 149.3 Milyar TL Kaynak: TCMB Bilan&ccedil;osu -Merkez Bankası sattığı d&ouml;vizler karşılı piyasadan &ccedil;ıkan TL&rsquo;nin yerine toplam 149.3 milyar TL vermiş. -Bu yazdıklarımı bir s&uuml;re&ccedil; i&ccedil;inde d&uuml;ş&uuml;n&uuml;n. Merkez Bankası birtaraftan d&ouml;viz satıp karşılığında TL alırken; diğer taraftan da yukarıda belirtilen kalemlerle piyasaya TL likidite aktarıyor. -Peki d&ouml;viz satışı ile &ccedil;ekilen ve diğer kalemlerle verilen TL&rsquo;nin neti ne oldu dersek, rakam 66.1 milyar TL&rsquo;yi g&ouml;steriyor. Kısaca Merkez Bankası piyasada 66.1 milyar TL fazla likidite bırakmış&hellip; -Bu likiditenin 51.5 milyar TL&rsquo;si emisyon olarak yani Kağıt para olarak verilirken; kalan 14.6 milyar TL&rsquo;de bankaların Merkez Bankası&rsquo;ndaki mevduat hesabına aktarılmış. -Unutmayalım Merkez Bankası&rsquo;nın A&ccedil;ık Piyasa İşlemleriyle verdiği likidite vadesinde geri alınabilecek t&uuml;rden yani kalıcı bir likidite aktarımı s&ouml;zkonusu değil. -Merkez Bankası&rsquo;nın &ldquo;piyasa likidteye bu kadar sıkışmışken ge&ccedil;ici yerine kalıcı likidite aktarması gerekmiyor mu?&rdquo; sorusunun yanıtı da d&ouml;viz korkusu denebilir. Kalıcı şekilde aktarılan likiditenin d&ouml;vize kayabileceğine ilişkin teredd&uuml;t &hellip; SONU&Ccedil;: Yılbaşından bu yana bireylerin / şirketlerin nakit tutma tercihlerinde artış olduğunu biliyoruz. Dolayısıyla Merkez Bankası&rsquo;nın bu talebe karşılık olarak bankalara nakit para aktarmalarını olağan karşılamak gerekiyor. Piyasada nakit akışının hızla bozulduğu bir ortamda Merkez Bankası&rsquo;nın piyasaya nette 66.1 milyar TL (yaklaşık 10 milyar USD karşılığı) artarmasını abartmanın bir anlamı yok. Merkez Bankası &ccedil;ekilen TL&rsquo;den daha fazla piyasaya TL vererek faizlerin y&uuml;kselmesini istemiyor o kadar. SON S&Ouml;Z: Sorunun odağına Merkez Bankası&rsquo;nı koyup, &ccedil;&ouml;z&uuml;m&uuml; Merkez Bankası&rsquo;ndan beklemek &ldquo;ger&ccedil;ek sorunları ve &ccedil;&ouml;z&uuml;mlerini&rdquo; g&ouml;lgeler... Bu nedenle &ldquo;Merkez Bankası para basıyor&rdquo; gibi anlamsız bir yere takılmak bana ger&ccedil;eklerden ka&ccedil;mak gibi geliyor&hellip;