Yunanistan "Büyük Buhran"da mı?
-
Yunanistan ABD ekonomisinin 1933'teki görünümüne kıyasla söyleyecek olursak bunalımda mı? Bu sorunun cevabı hem evet hem de hayır olabilir
Bloomberg’den Tom Keene, kaleme aldığı makalede Yunanistan’ın ekonomik görünümünü, ABD ekonomisinin 1933’teki görünümü ile kıyasladı:
"Ekonomistler bunalımı (depresyon) ifade etmek için 2 ayrı dönem tarif ederler: İlki 1929-1941 arasında, ABD ekonomisindeki “Büyük Buhran” olarak adlandırılan periyot olup, ikincisi söz konusu depresyonun etkisinin doğrudan gözlemlendiği Ağustos 1929 – Mart 1933 arasındaki dönemdir.
Peki ya Yunanistan bunalımda mı? Doğrusu bu biraz kafa karıştırıyor, dolayısıyla sorunun cevabı hem evet hem de hayır olabilir. Yunanistan’ın yaşadığı şeyi hiç şüphesiz “Büyük Küçülme” olarak adlandırabiliriz, ancak 1930’lardaki tablo ile ne kadar benzeşiyor? Bir ihtimal Yunanistan uzun bir depresyonun ilk aşamalarındadır, tıpkı ABD ekonomisini “Büyük Bunalım”a götüren 1873 – 1896 periyodu gibi.
Yukarıdaki grafik 2007 itibarıyla, Yunanistan’ın gayrisafi yurtiçi hâsılasını enflasyondan arındırılmış olarak ve dolar bazında ortaya koyuyor. Beyaz çember ile işaretlenen nokta, trend doğrultusunda hasılanın 2014 itibarıyla tahmin edilen değerini işaretliyor. Sarı çember ile birlikte 1998 itibarıyla geçilen ve ortak para birimi olan euro sonrası dönem ifade ediliyor.
Tabloda yer alan ilk mavi çember ABD ekonomisinin 1929’daki hâsılasını ortaya koyuyor. İkinci mavi çember ise, Franklin D. Roosevelt başkanlığında uygulanan “New Deal” politikası ile yaşanan toparlanmanın ardından oluşan 1936 hâsılasını ifade ediyor.
Son olarak, kırmızı çember bir dip noktası olarak 1933 hâsılasını ve yeşil çember ise bunalımın sona erdiği 1941 hâsılasını işaretliyor.
Tüm bu veriler doğrultusunda ne söyleyebiliriz? Yunanistan’ın gidişatı, 1933’te ABD’de yaşanandan daha büyük bir küçülmeye doğru ilerliyor. Öte yandan ekonomik depresyon kavramı oldukça görecelidir, küçülmenin yanı sıra kronik bir yavaşlamayı da beraberinde getirmelidir. Atina, bugünlerde haklı endişelerle depresyon çığlığı atıyor.
Bir diğer önemli nokta ise, yukarıdaki tablonun dolar bazında oluşturulmasıdır. Tablo 2015’i veya geleceği tahmin etmediği gibi; söz konusu dönemde Yunanistan ekonomisinin zayıf euro nedeniyle olumsuz etkilendiğini ortaya koyuyor. Tartışmaya değer."