ABD hisse senetleri, koronavirüsün ekonomik sonuçlarının anlaşılmasıyla birlikte 9 Mart'ta tüm zamanların en sert günlük düşüşünü kaydetti. Bir hafta içinde iki kez rekor kırıldı; S&P 500 Endeksi, Fed'in faiz indirip tahvil alarak müdahale etmesinin ardından Nisan'da on yıllardan beri görülen en güçlü haftalık yükselişini yaptı.

On yıl önce bu baş döndürücü volatilitenin bir benzeri yaşanmıştı. Piyasalarda 6 Mayıs 2010'da yaşanan Ani Düşüş (Flash Crash) denilen olayda S&P 500 Endeksi hiçbir uyarı olmadan dört dakika içerisinde yüzde 5 düşerek 1 trilyon dolar sildi.

Resmi incelemeye neden olan bu olay, yüksek hızlı işlemlerdeki artışın istikrarsızlaştırıcı bir etkisi olup olmadığına ilişkin soruları da beraberinde getirdi. Sonuçta ABD Adalet Bakanlığı olaydan ötürü başka birini sorumlu tuttu: Navinder Singh Sarao isimli, Londra'da ailesinin evinden işlem yapan 36 yaşında bir trader.

Üst düzey finans dünyasıyla bir bağlantısı olmayan Sarao, vadeli kontrat alıp satarak 70 milyon dolar biriktirmişti. Kazancının çoğunu aşırı volatilite döneminde edinen trader, aynı zamanda ABD hükümetine göre, yüksek hacimli emirler girip sonra iptal eden (spoofing) bir bilgisayar programı yazarak piyasaları manipüle etti. Sarao, arz ve talep konusunda diğer piyasa katılımcılarını yanıltıyordu.

Otoriteler Sarao'nun diğerlerine yanlış sinyaller göndererek eylemlerinin çöküşe sadece katkıda bulunduğunu öne sürme konusunda dikkatli davrandılar. Ancak aradaki ince anlam farkı basında yer bulamadı.

Sarao, 2016 yılında ABD'li otoritelerle anlaşmaya vararak bildiği her şeyi anlatmaya karar verdi. Elektronik alım satım ile ilgili sağladığı bilgiler o kadar işe yaradı ki hükümet, bunu kendi tespit yazılımıyla birleştirerek bankalar, hedge fonları ve yüksek hızlı işlem yapan şirketlerde ondan fazla traderın spooking yaptığı sonucuna vardı.

Asperger sendromu ve iş birliği dikkate alınan Sarao'nun hapis cezası Ocak'ta affedildi. Bunun yerine -tüm dünya karantinaya girmeden bir ay önce- bir yıllık ev hapsine karar verildi. Sarao için bundan daha acı verici olan, piyasanın sarsıldığı dönemde işlem yasaklı olması.

İşte bu, Sarao'nun bu oyundaki hünerini keşfetmesinin hikayesi.