2024'te çalışma hayatında öne çıkanlar
-
2024 yılında çalışma hayatında asgari ücrete ikinci bir artış yapılmaması öne çıkan gelişmelerden biri oldu. Alım gücü dolayısıyla yıl boyunca ücretlerin genel seviyesi ana konulardan biri olarak görüldü.
Asgari ücret artışlarının genel ücret zamlarında baz alındığı ülkede; fabrikalarda başta tekstil olmak üzere maliyet artışı ve sipariş azlığı nedeniyle işgücü kayıpları yaşanırken beyaz yakalıların çalıştığı alanlarda, çalışanların iş-yaşam dengesine daha çok dikkat çektiği esnek çalışma arttı.
Talent Trends 2024 raporuna göre, şirketlerin çalışanların ofise dönmesini giderek daha fazla talep etmesine rağmen, esnek çalışma saatleri beklentisinin geçen yıla göre daha yüksek olduğunu gösterdi.
Örneğin Türkiye'de anketi tamamlayan 694 çalışandan, yüzde 27'si kendi refahlarını önceliklendirmek için terfi imkânlarını es geçeceğini belirtti. Yüzde 49'u bir işe girmeye karar verirken esnekliğin önemli bir faktör olduğunu söyledi ve bu konuyu genel olarak en önemli faktörler arasında sıraladı. Yüzde 35'in hâlihazırda hibrit pozisyonlarda çalıştığını ve bu çalışma düzeninden memnun kaldığını aktardı.
2024'te asgari ücret 17 bin 2 lira olarak uygulandı
Milyonların beklediği asgari ücret 2023 yılı Aralık ayı sonunda belli oldu.
Rakamı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan açıklarken Türk-İş Başkanı Ergün Atalay kendi taleplerinin 18 bin TL olduğunu belirtti. Işıkhan, 2024 için net asgari ücret yüzde 49 artışla 17 bin 2 TL olduğunu aktardı.
2024 için brüt asgari ücret 20 bin 2 TL olurken işverene maliyet ise 23 bin 502 TL olarak kaydedildi. SGK primi işçi payı 2 bin 800 TL olurken, işveren payı ise 3 bin 100 TL olarak gerçekleşti. İşveren desteği 700 TL olarak açıklandı.
Kamu işçisi ne talep etti?
Türkiye’de taşeron çalışanlarının kamuda kadroya alınmalarından sonra kamu işçisi sayısı yaklaşık olarak bir milyon kişiyi buldu.
2023 Yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Anlaşma Protokolü kapsamında imzalanan toplu iş sözleşmelerinde yürürlük sürelerinin farklı aylarda başlaması ve enflasyondan kaynaklı 6 aylık ücret zamlarında farklılıkların ortaya çıkması nedeniyle Türk – İş yönetimi hükümetten Ocak ayı başlangıçlı toplu iş sözleşmelerindeki yüzde 24,73’lük zammın diğer aylarda başlayan sözleşmelere de uygulanması için ek çerçeve anlaşma protokolü imzalanmasını talep etti.
20 Ocak 2024 tarihinde bir törenle Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Ek Çerçeve Anlaşması Protokolü imzalandı. Toplu iş sözleşmelerinde yürürlük sürelerinin farklı aylarda başlaması ile enflasyondan kaynaklanan ücret zamlarının ortaya çıkardığı durumu gidermek amacıyla Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, Hak-İş Konfederasyonu Genel Başkanı Mahmut Arslan ve Tühis Genel Sekreteri Adnan Çiçek ile bir araya gelerek, kamu işçilerinde eşitlik sağlamak adına; enflasyon ve ücret zammının toplamından oluşan oranın yüzde 32,57 olarak uygulanmasını içeren Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Ek Çerçeve Anlaşması Protokolü’nü imzaladı.
Böylelikle; kamu işçilerine Ocak 2024’te yapılan artıştan, süreleri henüz gelmeyen kamu işçilerimizin de toplu sözleşme süreleri içinde yararlanmaları sağlandı.
Bir sonraki toplu sözleşme döneminde, yürürlük tarihleri farklı olan toplu sözleşmelerin yürürlük tarihlerinin 1 Ocak 2025’te başlatılmasına karar verildi.
Memur ve emekli zam oranları eşitlendi
Memur ve memur emeklisinin alacağı zam oranı da yüzde 49,3 olarak netleşti. Önceki yıl Temmuz ayında yüzde 6'lık sözleşme zammı alan memur ve memur emeklileri bu oranı aşan miktarda enflasyon farkına hak kazanıyor.
Buna göre, memur ve memur emeklisi yılın ilk yarısında geçen yılın altı ay enflasyon farkı ve bu yılın toplu sözleşmeden doğan yüzde 15'lik zammı ile toplam yüzde 49,2 oranında zam aldı.
SSK ve Bağ-Kur emeklileri için durum farklı. Bu kapsamdaki emekliler 6 ayda bir oluşan enflasyon oranı kadar zamma hak kazanıyor. Yılın ikinci yarısı için yüzde 37,56 zam imkanı doğdu. Ancak yapılan düzenleme ile SSK ve Bağkur emeklilerine de Ocak 2024’te yüzde 49,25 yapıldı.
En düşük emekli aylığı 12 bin 500 liraya çıkarıldı
Milyonlarca emekli, memur ve memur emeklisinin yılın ikinci yarısı için alacağı zam Haziran ayı enflasyon verisiyle netleşti. Açıklanan veriye göre işçi emeklisinin zam oranı yüzde 24,73 olarak hesaplandı. Memur ve memur emeklisi de yüzde 19,30 zam almaya hak kazandı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre altı aylık enflasyon yüzde 24,73 olarak gerçekleşti. Böylece işçi emeklisinin alacağı zam yüzde 24,73 oldu. Memur ve memur emeklisinin zammı da yüzde 19,30 olarak hesaplandı.
Yılbaşında 10 bin liraya yükseltilen en düşük emekli aylığı alanların kök aylığına yapılacak zammın bu koşullarda maaşı değiştirmesi mümkün olmayacağı için en düşük emekli aylığı 12 bin 500 liraya çıkarıldı. Böylece eksik gün ve düşük primle emekli olan milyonlarca kişi daha yüksek prim gün sayısı ile emekli olanlarla aynı maaşı almaya başladı.
İşçi yılı grev erteleme kararı ile kapattı
DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası’nın yedi fabrikada, 1 bin 600 işçiyle başlattığı grev, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kararıyla yasaklandı.
Dördü, MESS (Metal Sanayicileri Sendikası) üyesi olan ve trafo sektöründe bulunan 5 işletmede toplam yedi fabrikada, 4 ve 13 Aralık 2024’te başlayan grevler, Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle 13 Aralık 2024 tarihi itibariyle ertelendi.
“Milli güvenlik” gerekçe gösterilerek 60 gün süreyle ertelenen bu uyuşmazlık sürecinde taraflar anlaşamazlarsa grev tekrar devam edemiyor, Yüksek Hakem Kurulu’na intikal ediyor. Yani, kısaca “ertelenen” grevler aslında yasaklanmış oluyor. 12 Eylül 1980 darbesi öncesinde ertelenen grevler, erteleme süreci sonunda anlaşma sağlanmazsa yasal olarak devam edebiliyordu.