2024'te jeopolitik tansiyon yüksek kaldı

Bu yıl k&uuml;resel ekonomik belirsizlikler, siyasi gerginlikler ve liderlik &ccedil;ekişmeleri ortasında b&uuml;y&uuml;k gelişmeler yaşandı. Savaşlar, se&ccedil;imler ve politik &ccedil;alkantılar 2024 yılında &ouml;ne &ccedil;ıkan olaylardan oldu. D&uuml;nya n&uuml;fusunun yarısına yakını sandık başına giderken, ABD de yeniden Trump d&ouml;neminin kapısı a&ccedil;ıldı. 2024&rsquo;te Orta Doğu&rsquo;da ve Ukrayna&rsquo;daki &ccedil;atışmalar hız kesmeden devam ederken, G&uuml;ney Kore&rsquo;de sıkıy&ouml;netim krizi yaşandı. 7 Ekim 2023 te başlayan Hamas ile İsrail arasındaki savaş, &ccedil;&ouml;z&uuml;m belirtisi olmaksızın Orta Doğu yu etkilemeye etmeye devam etti. T&uuml;rkiye nin yanı başında da Suriye rejiminin &ccedil;&ouml;k&uuml;ş&uuml; manşetlere &ccedil;ıktı. 61 yıllık rejim Beşar Esad ın &uuml;lkeyi terk etmesiyle sonu&ccedil;lanan 12 g&uuml;nl&uuml;k s&uuml;re i&ccedil;inde &ccedil;&ouml;kt&uuml;. Se&ccedil;im yılı 2024 yılı, Amerika Birleşik Devletleri nden Rusya ya kadar 30 dan fazla &uuml;lkenin se&ccedil;im d&uuml;zenlediği &ouml;nemli bir se&ccedil;im yılı oldu. G&uuml;ney Asya, Pakistan ve Hindistan&rsquo;da se&ccedil;imler d&uuml;zenlendi. Pakistan da Şahbaz Şerif Başbakanlık g&ouml;revini korurken, Hindistan da Narendra Modi zafere ulaştı. Rusya da &ouml;zellikle dikkat &ccedil;ekici bir olay, Başkan Vladimir Putin in 24 yıllık iktidarını altı yıllık bir d&ouml;nem daha g&uuml;vence altına alarak uzattığı Mart 2024 te ger&ccedil;ekleşti. Se&ccedil;im yılı, Donald Trump ın siyasi bir d&ouml;n&uuml;ş yaptığı ABD&rsquo;de bir finalle sona erdi. 5 Kasım da Amerikalı se&ccedil;menler Trump a &ouml;nemli bir zafer kazandırdı. Avrupa da parlamento se&ccedil;imlerinde ise aşırı sağın y&uuml;kselişi teması &ouml;ne &ccedil;ıktı. Fransa da Cumhurbaşkanı Macron parlamento se&ccedil;imlerinden sonra se&ccedil;im kumarı oynarken, se&ccedil;imlerden sonra g&ouml;reve gelen h&uuml;k&uuml;metin &ouml;mr&uuml; yaklaşık &uuml;&ccedil; ay ile tarihin en kısa h&uuml;k&uuml;met d&ouml;nemi oldu. Almanya da da mevcut başbakan Scholz un d&uuml;şen pop&uuml;laritesi sonrasında g&uuml;ven oylamasından yeterli sonucu alamamasıyla &uuml;lkede erken se&ccedil;im kararı alındı. Orta Doğu&rsquo;da jeopolitik tansiyon d&uuml;şmedi Gazze ve L&uuml;bnan a y&ouml;nelik saldırılarının ardından İsrail, Suriye ye bir dizi hava saldırısı d&uuml;zenleyerek b&ouml;lgedeki gerginliği daha da tırmandırdı. Bu saldırılar, Suriye h&uuml;k&uuml;met g&uuml;&ccedil;leri ile isyancı gruplar arasındaki yoğun &ccedil;atışmaların ortasında ger&ccedil;ekleşti. Kasım 2024 te, &ccedil;atışmalarda 300 den fazla kişinin &ouml;ld&uuml;ğ&uuml; bildirildi ve her iki tarafta da kayıplar arttı. Suriye nin ikinci b&uuml;y&uuml;k şehri olan Halep teki durum, isyancı g&uuml;&ccedil;lerin şehri ele ge&ccedil;irmesiyle daha da k&ouml;t&uuml;leşti. Suriye de 61 yıllık rejim &ccedil;&ouml;kt&uuml; Suriye de 1963 de iktidara gelen Baas Partisinin 61 yıllık iktidarı, başkent Şam ın rejimin kontrol&uuml;nden &ccedil;ıkmasıyla &ccedil;&ouml;kt&uuml;. Suriye nin kuzeyindeki Halep ilinin batı kırsalında 27 Kasım da Esad rejimi g&uuml;&ccedil;leriyle rejim karşıtı silahlı gruplar arasında &ccedil;atışma başladı. 30 Kasım da Halep in merkezinin b&uuml;y&uuml;k b&ouml;l&uuml;m&uuml;n&uuml; rejim g&uuml;&ccedil;lerinden alan rejim karşıtı gruplar, aynı g&uuml;n t&uuml;m İdlib genelinde hakimiyet sağladı. Şam ın g&uuml;neybatısında Esad rejimi g&uuml;&ccedil;lerine karşı ilerleyen gruplar 7 Aralık ta başkentin g&uuml;ney banliy&ouml;lerine girdi. Rejim g&uuml;&ccedil;leri de Şam da Savunma Bakanlığı, İ&ccedil;işleri Bakanlığı ve uluslararası havalimanından &ccedil;ekildi. Rejim karşıtı silahlı grupların başkente hakim olmaya başlamasıyla Esad rejimi 8 Aralık sabahı kısa s&uuml;rede başkentin t&uuml;m kontrol&uuml;n&uuml; kaybetti. Rusya-Ukrayna savaşı hız kesmedi Ukrayna daki savaş &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; yılına girerken kayıplar artmaya devam etti. Amerikan medyası, 2024 sonu itibarıyla yaklaşık 57 bin Ukraynalı askerin &ouml;ld&uuml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml;n&uuml; bildirirken, &ccedil;eşitli Batı kaynaklarından gelen tahminler, Rus tarafındaki &ouml;l&uuml;m sayısının &ouml;nemli &ouml;l&ccedil;&uuml;de daha y&uuml;ksek olduğunu g&ouml;steriyor. BBC&rsquo;nin Eyl&uuml;l 2024 tarihli raporuna g&ouml;re, devam eden &ccedil;atışmada 70 bin Rus askeri &ouml;ld&uuml;r&uuml;ld&uuml;. AB Komisyonu verilerine g&ouml;re 24 Şubat 2022 de başlayan savaşta AB Ukrayna ya 88 milyar euronun &uuml;zerinde finansal, insani ve askeri destek sağladı. Rusya ya karşı toplam 14 yaptırım paketi kabul eden AB, savaştan ka&ccedil;an 4,2 milyon kadar Ukraynalıya oturum, eğitim, sağlık ve &ccedil;alışma alanlarında hizmet sağlamaya devam ediyor. G&uuml;ney Kore de sıkıy&ouml;netim krizi Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, 3 Aralık gecesi televizyonda yaptığı konuşmada, muhalefetin devlet karşıtı aktivitelere karıştığı gerek&ccedil;esiyle sıkıy&ouml;netim ilan etti ancak parlamentonun, yaptığı oylamada kararı kaldırması ve ardından bunun Bakanlar Kurulunda onaylanmasıyla geri adım attı. Ulusal Mecliste yapılan acil oturumda sıkıy&ouml;netim kararının kaldırılmasına ilişkin verilen &ouml;nerge, 190 milletvekilinin oyuyla kabul edildi. Ulusal Meclis Başkanlığı Ofisi, sıkıy&ouml;netimin, yapılan oylamanın ardından h&uuml;k&uuml;ms&uuml;z hale geldiğini a&ccedil;ıkladı. Bunun &uuml;zerine Bakanlar Kurulunu toplayan Yoon, kabinenin onayının ardından sıkıy&ouml;netimi sona erdirdiğini duyurmuştu. Ana muhalefetteki Demokrat Parti ve 5 k&uuml;&ccedil;&uuml;k muhalefet partisinin, sıkıy&ouml;netim ilanının anayasaya aykırı olduğu gerek&ccedil;esiyle Yoon un azli i&ccedil;in meclise sunduğu &ouml;nerge, 7 Aralık ta yapılan oylamada nitelikli &ccedil;oğunluğa ulaşılamadığı i&ccedil;in reddedildi. Muhalefet partilerinin aynı gerek&ccedil;eyle sunduğu ikinci &ouml;nerge, 14 Aralık taki oylamada bu kez nitelikli &ccedil;oğunluk sağlanarak kabul edildi. Meclis tarafından azli istenen Yoon, Anayasa Mahkemesinin hakkında vereceği karara dek g&ouml;revden ge&ccedil;ici uzaklaştırıldı, yerine Başbakan Han Duck-soo vek&acirc;leten getirildi. İklim değişikliğinin etkileri 2024 yılı, d&uuml;nyanın hemen her k&ouml;şesini etkileyen aşırı hava olaylarıyla b&uuml;y&uuml;k &ouml;l&ccedil;ekli iklim değişikliklerine tanık oldu. Sıcak hava dalgaları, seller, beklenmedik yağmurlar ve kasırgalar b&uuml;y&uuml;k tahribata yol a&ccedil;arak yaygın yıkıma ve can kaybına neden oldu. Japonya, Tayland, Fransa ve ABD gibi &uuml;lkeler, g&uuml;&ccedil;l&uuml; kasırgalar ve fırtınalar nedeniyle binlerce can kaybıyla en &ccedil;ok etkilenenler arasındaydı. 2024, ayrıca tarihin en sıcak yılı olarak kaydedildi ve k&uuml;resel sıcaklıkların sanayi &ouml;ncesi seviyelerin 1,5 santigrat derece &uuml;zerindeki kritik eşiği ilk kez aştığı yıl oldu.

2024'te jeopolitik tansiyon yüksek kaldı

2024 yılında dünya nüfusunun yarısını kapsayan ülkelerde seçimler yaşandı. Birçok ülkede iktidarlar güç kaybederken, dünyanın dikkatini çevirdiği ABD'de seçimi Donald Trump kazandı.

Bölgesel gerilimler devam ederken, Suriye'de 61 yıllık rejim 12 günde çöktü.

Avrupa'nın iki büyük ülkesinde de siyasi kriz baş gösterdi. Fransa'da yeni başbakan atanırken, Almanya'da erken seçim kararı alındı.

Öne Çıkanlar