Eylül ayında tüketici fiyatları (TÜFE) yüzde 0,75 artış gösterdi.
Merkez Bankası'nın Eylül ayı ikinci dönem anketinde, TÜFE beklentisi cari ay için yüzde 0,90, yıllık için ise yüzde 7,27 olarak belirlenmişti.
Piyasanın aylık TÜFE beklentisi yüzde 0,68 ile 0,75, yıllık için ise yüzde 7,55 ile yüzde 8 arasında değişiyordu. ÜFE beklentisi ise aylık yüzde 1,09 ile 1,26, yıllık ÜFE beklentisi ise yüzde 10,10 ile 10,60 arasındaydı.
-TÜFE-
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2011 yılı Eylül ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi bir önceki aya göre yüzde 0,75 artış gösterdi.
Yılın ilk 9 aylık döneminde ise enflasyon yüzde 4,53 olarak hesaplandı. Yıllık bazda yüzde 6,15 artan TÜFE'de, on iki aylık ortalamalara göre de yüzde 6 artış gerçekleşti.
Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış, yüzde 2,78 ile çeşitli mal ve hizmetler grubunda görüldü.
Eylül ayında endekste yer alan gruplardan ulaştırmada yüzde 1,92, eğitimde yüzde 1,79, lokanta ve otellerde yüzde 1,10, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 0,99, ev eşyasında yüzde 0,92, konutta yüzde 0,63, eğlence ve kültürde yüzde 0,43, haberleşmede yüzde 0,18, alkollü içecekler ve tütünde yüzde 0,11, sağlıkta yüzde 0,03 artış görüldü.
Buna karşın, fiyatlar giyim ve ayakkabıda yüzde 3,24 düşüş gösterdi.
Yıllık bazda ise TÜFE'de en yüksek artış yüzde 20,19 ile çeşitli mal ve hizmetler grubunda gerçekleşti. Bunu, yüzde 14,10 ile ulaştırma, yüzde 8,61 ile ev eşyası, yüzde 8,36 ile lokanta ve oteller, yüzde 6,29 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 6,24 ile eğitim izledi.
2011 yılı Eylül ayında endekste kapsanan 445 maddeden 80'inin ortalama fiyatlarında değişim olmadı. 288'inin ortalama fiyatlarında artış, 77'sinin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.
-ÜFE-
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ise 2011 Eylül'de aylık bazda yüzde 1,55 arttı. 9 aylık döneme ilişkin ÜFE artışı yüzde 9,72 olarak hesaplandı.
Bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 12,15 artış gösteren ÜFE, 12 aylık ortalamalara göre de yüzde 10,03 yükseldi.
Tarım sektöründe endeks, aylık bazda yüzde 0,80 artarken, 9 aylık dönemde ÜFE tarımda yüzde 2,26 düştü. Yıllık bazda yüzde 2 düşüş gerçekleşti.
Sanayi sektörü endeksinde ise ÜFE artışı yüzde 1,69 oldu. Bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 12,26, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 15,23 ve 12 aylık ortalamalara göre de yüzde 10,19 artış meydana geldi.
Sanayinin üç sektöründen, elektrik, gaz ve su sektöründe yüzde 2,90, imalat sanayi sektöründe yüzde 1,57, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe ise yüzde 1,42 artış gerçekleşti.
Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörlerin başında yüzde 4,27 ile büro makineleri imalatı geldi. Bunu sırasıyla, iletişim teçhizatı imalatı (yüzde 3,68), elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (yüzde 3,19), taşocakçılığı ve diğer madencilik ürünleri (yüzde 2,89), ağaç ve mantar ürünleri imalatı (yüzde 2,55), gıda ürünleri ve içecek imalatı (yüzde 2,37), motorlu kara taşıtları imalatı (yüzde 2,37), ana metal sanayi (yüzde 2,08), kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri (yüzde 1,97), mobilya imalatı (yüzde 1,83), ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (yüzde 1,62) alt sektörleridir. Buna karşılık metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı (yüzde -0,05), kimyasal ürünlerin imalatı (yüzde 0,13), maden kömürü ve linyit (yüzde 0,31) bir ay önceye göre endekslerin en az arttığı veya en fazla gerilediği alt sektörler oldu.
-ÖZEL KAPSAMLI TÜFE GÖSTERGELERİ-
Özel kapsamlı tüketici fiyatları endeksi göstergelerine bakıldığında, ''çekirdek enflasyon'' yerine açıklanan TÜFE göstergeleri, Eylül'de aylık bazda mevsimlik ürünler hariç yüzde 1,29, işlenmemiş gıda ürünleri hariç yüzde 0,78 arttı.
Fiyatlar, enerji hariç yüzde 0,75, işlenmemiş gıda ürünleri ve enerji hariç yüzde 0,79 arttı.
Enerji, alkollü içkiler ile tütün ürünleri hariç yüzde 0,81 artış gözlenen endekste, enerji, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve fiyatı yönetilen, yönlendirilen diğer ürünler, dolaylı vergiler hariç artış yüzde 0,85 oldu.
Enerji, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve fiyatı yönetilen, yönlendirilen diğer ürünler, dolaylı vergiler hariç ve işlenmemiş gıda ürünleri hariç yüzde 0,89, işlenmemiş gıda ürünleri ve enerji hariç, alkollü içkiler, tütün ürünleri ile altın hariç yüzde 0,75, enerji hariç gıda ve alkolsüz içecekler alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç fiyatlarda da yüzde 0,58 artış gerçekleşti.
Özel kapsamlı TÜFE göstergelerine yıllık bazda bakıldığında ise mevsimlik ürünler hariç yüzde 7,79, işlenmemiş gıda ürünleri hariç yüzde 7,89, enerji hariç yüzde 5,47, işlenmemiş gıda ürünleri ve enerji hariç yüzde 7,40 artış gözlendi.
Fiyatlar, enerji, alkollü içkiler ve tütün ürünleri hariç yüzde 5,91, enerji, alkollü içkiler ve tütün ürünleri hariç ve fiyatları yönetilen, yönlendirilen diğer ürünler, dolaylı vergiler hariç yüzde 6,06, enerji ve alkollü içkiler ile tütün ürünleri hariç ve fiyatları yönetilen, yönlendirilen diğer ürünler, dolaylı vergiler hariç ve işlenmemiş gıda ürünleri hariç yüzde 8,54, işlenmemiş gıda ürünleri ve enerji hariç ve alkollü içkiler, tütün ürünleriyle altın hariç yüzde 7,42, enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç yüzde 6,96 yükseldi.
-Ata Yatırım Başekonomisti Nurhan Toğuç: ''Beklentiler çerçevesinde geldi. Ama yıl sonuna kadar bir miktar yükseliş görmeyi bekliyoruz''
Ata Yatırım Başekonomisti Nurhan Toğuç, enflasyon rakamlarının beklentiler çerçevesinde geldiğini, ancak yılın bundan sonraki aylarında bir miktar yükseliş beklediklerini bildirdi.
Toğuç, enflasyon rakamlarına ilişkin ''Beklentilerin çerçevesinde geldi. Eylül ayı olması itibariyle biliyorsunuz yeni sezon kıyafetler, okulların açılması, enflasyonu etkilemediğini görüyoruz. TÜFE'yi etkilemediğini görüyoruz. Ama bundan sonraki aylarda, yıl sonuna kadar olan aylarda bir miktar yükseliş görmeyi bekliyoruz'' dedi.
Elektrik fiyatlarındaki artış, doğalgazda da olası bir artış nedeniyle enflasyonun bir miktar daha yükselebileceğini dile getiren Toğuç, ''Bizim yıl sonu hedefimiz yüzde 7'dir. Ancak ilk defa çekirdek enflasyonu TÜFE'den yüksek görüyoruz. O da kur hareketlerine bağlı olarak artan enerji ve gıda fiyatlarının hassas olması, onların da etkisi olabilir. ÜFE'deki kur hareketlerinden kaynaklanan yüksek rakam, bundan sonraki süreçte daha güçlü olmaya devam ederse TÜFE'ye de yansıyabilir'' diye konuştu.
Toğuç, yıl sonu enflasyon hedeflerini değiştirmediklerini bildirdi.
-Fiyat artışları (3)
Eylül ayında fiyatlar, ulaştırmada yüzde 1,92, eğitimde 1,79, lokanta ve otellerde 1,10, gıda ve alkolsüz içeceklerde 0,99 artarken, giyim ve ayakkabıda 3,24 azaldı.
Tüketici Fiyatları Endeksine göre eylül ayında en yüksek fiyat artışı yüzde 2,78 ile çeşitli mal ve hizmetler grubunda gerçekleşti.
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 2003 baz yıllı ÜFE sonuçlarına göre, eylül ayında ÜFE'de yüzde 12,15 olan yıllık artış, tarım sektöründe yüzde 2 gerileme, sanayi sektöründe de yüzde 15,23 artış olarak hesaplandı.
Tarım sektörünün alt kalemleri incelendiğinde eylül ayında aylık bazda, tarım, avcılık ve ormancılıkta yüzde 1,25'lik fiyat artışı, balıkçılıkta ise yüzde 11,93'lük fiyat düşüşü meydana geldi. Yıllık bazda ise tarım, avcılık ve ormancılıkta yüzde 2 azalış, balıkçılıkta yüzde 83,21'lik fiyat artışı görüldü.
-SANAYİ SEKTÖRÜ-
Sanayi sektöründe ise eylül ayında yüzde 1,69 olarak belirlenen fiyat artışı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 15,23 oldu. Sanayi sektöründe 12 aylık ortalamalara göre yüzde 10,19'luk fiyat artışı gerçekleşti.
Sanayinin alt sektörlerinde geçen ay imalat sanayinde yüzde 1,57, elektrik, gaz ve su sektöründe yüzde 2,90, madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 1,42 artış oldu.
Bu sektörlerde yıllık artış da imalat sanayinde yüzde 17,03, madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 17,46 oldu. Elektrik, gaz ve suda ise yıllık bazda yüzde 0,11 azalış meydana geldi.
İmalat sanayinin alt sektörüne bakıldığında ise bir önceki aya göre en fazla fiyat artışı, yüzde 4,27 ile büro makinaları imalatında görüldü. Bu sektörü yüzde 3,68 ile iletişim teçhizatı imalatı, yüzde 2,55 ile ağaç ve mantar ürünleri imalatı izledi.
Yıllık bazda ise kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı yüzde 56,87'lik fiyat artışı ile ilk sırada yer alırken, bunu yüzde 37,36 ile ana metal sanayi, yüzde 24,17 ile tekstil ürünleri imalatı izledi.
Buna karşılık 1 yıllık dönemde tütün ürünleri imalatında fiyatlar yüzde 0,77, elektrik gaz ve su 0,11 oranında düştü.
-TÜKETİCİ FİYATLARI-
Tüketici Fiyatı Endeksi'ne (TÜFE) göre de Türkiye genelinde yüzde 0,75 aylık fiyat artışı kaydedilirken, ana harcama gruplarında en yüksek fiyat artışı yüzde 2,78 ile çeşitli mal ve hizmetler grubunda görüldü.
Fiyatlar, eylül ayında endekste yer alan gruplardan ulaştırmada yüzde 1,92, eğitimde 1,79, lokanta ve otellerde yüzde 1,10, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde yüzde 0,99, ev eşyasında yüzde 0,92, konutta yüzde 0,63, eğlence ve kültürde yüzde 0,43, haberleşmede yüzde 0,18, alkollü içecekler ve tütünde yüzde 0,11, sağlıkta yüzde 0,03 artış, giyim ve ayakkabıda yüzde 3,24 düşüş gerçekleşti.
TÜFE'de Türkiye genelinde yüzde 6,15 olan yıllık fiyat artışı ise çeşitli mal ve hizmetler grubunda ise yüzde 20,19 oldu. Ulaştırmada yüzde 14,10, ev eşyasında yüzde 8,61, lokanta ve otellerde yüzde 8,36, giyim ve ayakkabıda yüzde 6,29, eğitimde ise yüzde 6,24 artış oldu.
-Enflasyon rakamları...
-ING Bank Uzmanı Muhammet Mercan:''TÜFE piyasa beklentisiyle aynı düzeyde gerçekleşti''
ING BANK Uzmanı Muhammet Mercan, Tüketici Fiyat Endeksinin (TÜFE) piyasa beklentisiyle aynı düzeyde gerçekleştiğini belirterek, Merkez Bankası'nın (MB) enflasyon tahminlerine bir ölçüde dahil edildiği belirtilen elektrik ve doğalgaz fiyatlarına 1 Ekim'den geçerli olmak üzere yapılan zammın ekim enflasyonuna etkisinin 30-35 baz puan civarından olacağını tahmin ettiklerini bildirdi.
Mercan, enflasyon rakamlarına ilişkin ING Bank tarafından yayımlanan ekonomi notlarında yer verilen değerlendirmesinde, TÜFE'nin eylül ayında, gıda grubunda geçen yılın yüksek baz etkisinin ortadan kalkması ve giyim ve ayakkabı grubundaki mevsimsel fiyat düşüşlerinin de katkısıyla yüzde 0,75 olan piyasa beklentisiyle aynı düzeyde gerçekleştiğini kaydetti.
Yıllık TÜFE enflasyonunun da yüzde 6,65'ten yüzde 6,15'e gerilediği, ÜFE'de ise yüzde 1,26 civarında olan beklentilerden farklı olarak, tarım fiyatlarındaki nispeten yavaş artışa rağmen diğer gruplardaki yüksek artışlarla birlikte yüzde 1,55'lik bir yükseliş gözlendiğini dile getiren Mercan, yıllık ÜFE'nin yüzde 11,0'den yüzde 12,15'e çıktığını anımsattı.
TÜFE'nin alt kalemlerinde, gıda ve alkolsüz içeceklerin aylık artışa 0,27 puanla en yüksek katkıyı yapan gruplardan biri olduğunun altını çizen Mercan, ancak bu gruptaki yıllık enflasyonun yüzde 6.00'dan yüzde 2,23'e dikkate değer bir azalma kaydettiğini belirtti.
TÜFE içerisinde ağırlığı yüksek bir diğer grup olan giyim fiyatlarının ise aylık enflasyona katkısının mevsimsel etkilerden dolayı -0,24 puan düzeyinde gerçekleştiğine işaret eden Mercan, ''Öte yandan, ulaştırma grubunun aylık enflasyona artış yönünde 0,30, diğer mal ve hizmetler grubunun ise altın kaynaklı olarak 0,10 puan katkı yapması TL'nin son dönemdeki değer kaybının ve ithalat fiyatlarındaki artışların etkisinin ağustostan sonra eylülde de yansımaya devam ettiğini göstermektedir. Odun ve kömür ücretinde mevsimsel sebeplerle gerçekleşen fiyat artışları sonucu konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar grubunun katkısı eylülde 0,11 puan oldu'' ifadelerini kullandı.
Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinde ise H ve I tanımlı çekirdek enflasyon endekslerinde sırasıyla yüzde 0,75 ve yüzde 0,58 artış görüldüğünü dile getiren Mercan, ''Eylül 2010'da, her iki endeksteki değişim zayıf olduğundan dolayı, son aylarda gözlenen yukarı yönlü eğilim eylül 2011'de hızlanarak devam etti. Yıllık bazda H tanımlı çekirdek enflasyon yüzde 6,67'den yüzde 7,47'ye, I tanımlı gösterge ise yüzde 6,19'dan yüzde 6,96'ya yükselerek, manşet enflasyonun üzerinde gerçekleşti'' dedi.
Muhammet Mercan, son dönemde önemli ölçüde değer kaybeden Türk Lirası'ndaki hareketlere karşı daha duyarlı hale gelen Merkez Bankası açısından enflasyona olan geçişkenlik ve yukarı yönlü seyrine devam eden çekirdek göstergelerin yakından izlenmeye devam edeceğini vurgulayarak, şunları ifade etti:
''Ancak, geçmişte kur hareketlerine duyarlı olan kira fiyatlarında yıllık enflasyonun eylül itibariyle yüzde 4,1 gibi oldukça düşük bir düzeyde seyretmesi, maliyet artışları kaynaklı enflasyonun iç talepteki yavaşlama nedeniyle sınırlı kalabileceğini ortaya koymaktadır. Öte yandan, Merkez Bankası'nın enflasyon tahminlerine bir ölçüde dahil edildiği belirtilen elektrik ve doğalgaz fiyatlarına 1 Ekim'den geçerli olmak üzere yapılan zammın ekim enflasyonuna etkisinin 30-35 baz puan civarından olacağını tahmin ediyoruz.''
-Eylülde aylık bazda, tüketici fiyatlarının en fazla arttığı bölge yüzde 1,46 ile ''Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan'' oldu
Tüketici fiyatları aylık bazda İstanbul'da yüzde 0,83, İzmir'de yüzde 0,90, Ankara'da ise yüzde 0,19 artış gösterdi.
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 2011 Eylül ayına ilişkin Tüketici Fiyat Endeki (TÜFE) verilerine göre, TÜFE'de aylık bazda en yüksek artışın gözlendiği bölgelerin başında, yüzde 1,46 ile ''Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan'' gelirken, bunu yüzde 1,24 ile ''Erzurum, Erzincan, Bayburt'', yüzde 1,23 ile ''Kastamonu, Çankırı, Sinop'', yüzde 1,16 ile ''Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane'' bölgeleri izledi.
Tüketici fiyatlarının Eylül ayında en az arttığı bölge de yüzde 0,19 ile Ankara oldu.
-Yıllık bazda en yüksek artış ''Erzurum, Erzincan, Bayburt''ta-
Yıllık bazda değerlendirme yapıldığında da fiyatlarda en yüksek artışın gözlendiği bölge yüzde 8,49 ile ''Erzurum, Erzincan, Bayburt'' oldu.
Bu bölgeyi yüzde 8,30 ile ''Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan'', yüzde 7,72 ile de ''Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane'' bölgeleri takip etti.
Yıllık bazda en düşük fiyat artışı ise yüzde 5,32 ile İstanbul'da görüldü.
TÜİK verilerine göre, TÜFE'de 9 aylık dönem için yüzde 6,73 ve 12 aylık ortalamalara göre de yüzde 7,65 ile en yüksek fiyat artışı ''Erzurum, Erzincan, Bayburt'' bölgesinde gerçekleşti.