Kapasite kullanımı kasımda 10 yılın zirvesine çıktı
Kapasite kullanım oranı bu ay yüzde 79,9 ile son 10 yılın en iyi kasım ayı verisi olarak kayıtlara geçti
İmalat sanayi kapasite kullanım oranı (KKO) yüzde 79,9 ile son on yılın en yüksek kasım ayı verisi olarak kayıtlara geçti.
AA muhabirinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerinden derlediği bilgiye göre dört aydır yükselen kapasite kullanım oranı kasımda yüzde 79,90'a ulaştı. Bir önceki aya göre 0,2 ve geçen yılın aynı ayına kıyasla 1,9 puan artan kasım ayı kapasite kullanım oranı yüzde 79,9 ile Ağustos 2008'den bu yana en yüksek seviyeye çıktı.
Geçmiş yıllardaki kasım ayı kapasite kullanım oranları karşılaştırıldığında bu yılın kasımındaki yüzde 79,9'luk değer son on yılın en yüksek kasım verisi oldu. Kapasite kullanım oranı, Kasım 2007'de yüzde 82,5, Kasım 2008'de 74,0 seviyesinde gerçekleşmişti.
Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, kapasite kullanım oranlarının son dönemde yükseliş eğiliminde olmasının milli gelir büyümesinde eksikliği hissedilen özel sektör yatırımları açısından önemli olduğunu belirtti.
Kasım ayı kapasite kullanımının Ağustos 2008'den beri görülen en yüksek oran olduğunu anımsatan Bürümcekçi, son on yıl aynı ay ortalamasının (yüzde 76,8) da çok üzerinde gerçekleştiğine dikkati çekti.
Bürümcekçi, şunları kaydetti:
"Söz konusu manşet veride büyük ölçüde mevsimsellik etkisinin gözlendiği bilinmektedir. Genellikle, yılın ilk çeyreği yılın en düşük seviyelerini temsil ederken, ikinci çeyrekten itibaren oranlar kademeli bir yükseliş eğilimine girmekte ve üçüncü çeyrek yılın en güçlü dönemi olmaktadır. 2017 yılı ilk çeyreğinde yüzde 76,8, ikinci çeyrekte yüzde 78,7 ve üçüncü çeyrekte yüzde 78,8 gerçekleşen KKO ortalaması son çeyreğin ilk iki ayında güçlenmeye devam etti."
"Özel yatırım harcamaları büyümeye 5 puanın üzerinde katkı sağlayabilir"
Bürümcekçi, imalat sektörlerinde genişleme (tevsi) yatırımlarının ancak kapasite kullanım oranlarının istikrarlı bir şekilde yükseldiği, yüzde 80 ve üzeri seviyeleri zorladığı zaman gözlenebileceğini söyledi.
Makine-teçhizat üretimi, sermaye malları sektöründe yurt içi ciro, sermaye malları ithalatı ve mineral maddeler üretiminden TCMB tarafından türetilen yatırım harcamalarına ilişkin bileşik öncü göstergenin önceki çeyrekteki yüzde 9 civarı artıştan yüzde 18 seviyesine yükseldiğini belirten Bürümcekçi, "Eğer önceki çeyreklerde olduğu gibi gerçekleşmeler benzer olursa, bu durum üçüncü çeyrekte özel yatırım harcamalarının büyümeye 5 puanın üzerinde katkı sağlayabileceğini düşündürüyor." dedi.
"Kapasite kullanım oranlarında yükseliş hakim"
Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı da güven endekslerinde son çeyrekte gözlenen zayıflamaya karşın kapasite kullanım oranlarında yükselişlerin devam etmesinin büyümede son çeyrekte beklenen ivme kaybının sınırlı kalabileceği ümidi verdiğini söyledi.
Kapasite oranlarında yıl başından bu yana çeyreksel bazda yükselişin hakim olduğuna dikkati çeken Tokalı, "Mevsimsel etkilerden arındırıldığında olumlu görünüm korunuyor. Son iki aydır düşüş gösteren reel kesim güven endeksinin bileşenleri de düşüşün ağırlıklı olarak son aylarda alınan siparişlerdeki yavaşlamayla ilgili olduğunu gösterirken, kalıcı büyüme ivmesi açısından önemli olan yatırım harcamalarının yıl başından beri ılımlı da olsa toparlanma eğiliminde olduğunu izliyoruz." diye konuştu.
Tablo
Geçmiş yıllardaki kasım ayı kapasite kullanım oranı (yüzde) şöyle:
| Dönem | Yüzde (%) |
|---|---|
| Kas.07 | 82,5 |
| Kas.08 | 74,0 |
| Kas.09 | 70,8 |
| Kas.10 | 76,8 |
| Kas.11 | 78,2 |
| Kas.12 | 77,1 |
| Kas.13 | 77,5 |
| Kas.14 | 75,1 |
| Kas.15 | 78,4 |
| Kas.16 | 78,0 |
| Kas.17 | 79,9 |