Küresel gıda fiyatları 9 aydır aralıksız yükseliyor
Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Şubat ayı Küresel Gıda Fiyat Endeksini yayınladı
İRFAN DONAT
FAO Gıda Fiyat Endeksi, Şubat ayında yüzde 2.4 artarak 116.0 seviyesine yükseldi. Yıllık bazda artış yüzde 16.74 olarak gerçekleşti. Şubat 2020'de Endeks 99.4 seviyesindeydi.
Aralıksız 9 aydır yükselişini sürdüren Endeks, Temmuz 2014'ten bu yana son 6.5 yılın en yüksek seviyesini gördü.
Ocak ayında 113.3 olan Endeksin Şubat ayındaki yükselişini tetikleyen alt endeks grupları arasında şeker ve bitkisel yağlar öne çıktı.
Küresel ticarette en çok işlem gören ürünlerin aylık uluslararası fiyat hareketlerini takip eden FAO Gıda Fiyat Endeksinde 5 alt grup bulunuyor.
FAO Şeker Fiyat Endeksi, Ocak ayına göre yüzde 6,4 yükseldi. Bu yükselişe şekerin kilit üreticisi olan ülkelerdeki üretim düşüşü ile birlikte Asya kaynaklı güçlü talebin yol açtığı global stoklarda daralma endişesi de yol açtı. Tayland’da üretimde toparlanma beklentileri ile Hindistan’daki stoklar şekerdeki yükselişi frenledi.
FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, yüzde 6,2 artarak Nisan 2012'den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Palm yağı, soya, kolza, ayçiçek ve tohumluk yağ fiyatlarındaki yükseliş de devam ediyor
FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, tereyağında uluslararası talebin artması, Çin’in talebinin ise Avrupa’dan sınırlı olarak karşılanabilmesi nedeniyle yüzde 1,7 yükseldi. Peynir fiyatları ise Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yüksek stok oranları nedeniyle düştü.
FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Ocak ayına göre ortalama yüzde 1,2 daha yüksek gerçekleşti. Sorgum fiyatları, Çin'den gelen güçlü talebin etkisiyle aylık bazda yüzde 17,4 arttı. Uluslararası mısır, buğday ve pirinç fiyatlarında yatay seyir ve kısmen hafif yükseliş yaşandı.
FAO Et Fiyat Endeksi ise başlıca koyun ve kuzu üreticisi ülkelerde daralan arzlar fiyatları yüzde 0,6 oranında yükseldi. Buna karşın domuz eti fiyatlarıysa, Asya pandemiyle başlayan Asya pazarlarına satış yasağı, Çin kaynaklı talebin azalması, iç pazarlarda yüksek arz ve satılamayan ürünler nedeniyle düşüşte.
Tahıl tedarik ve talep raporu
FAO ayrıca, küresel üretim, tüketim, ticaret ve envanterlerin güncellenmiş değerlendirmelerini içeren "Tahıl Arz ve Talep Raporu" özetini yayınladı.
FAO’nun erken dönemli tahminlerine göre küresel buğday üretimi 780 milyon ton ile yeni bir rekora doğru gidiyor.
Rapora göre, bu yükselişin nedeni ise Avrupa Birliği’ndeki üretim oranlarının, kötü hava koşulları nedeniyle buğday üretiminde düşüş beklenen Rusya Federasyonu’ndan kaynaklı açığı kapatması.
Güney Afrika’da mısır üretiminin 2021’de rekor seviyelere ulaşması beklenirken, Güney Amerika’da da ilk tahminler üretimin ortalamanın üzerine çıkacağı yönünde. Ekvatorun kuzeyindeki ülkelerde ise ekim dönemi yeni başlayacak.
Özet raporda ayrıntılar ve güncellenmiş değerlendirmeler de bulunuyor.
Vurgulanan konulardan birisi de 2020’de dünya tahıl üretimi.
Buna göre yüzde 1,9’luk bir artışla üretimin 2 milyar 761 milyon tona çıkması bekleniyor. Bu artışın nedeni ise Batı Afrika’da beklentilerin üzerine çıkan mısır, Hindistan’da yüksek pirinç, Batı Avrupa, Rusya ve Kazakistan’daki buğday üretimlerindeki yüksek oranlar.
FAO’nun 2020/21 için yeni tahminleri, küresel tahıl kullanımının yüzde 2.0 artışla 2 milyar 766 milyon tona ve dünya ticaretinde yüzde 5.5 artışla 464 milyon tona yükselmesini de içeriyor.
Küresel tahıl stoklarının şu anda 2021'de 811 milyon tonda sona ereceği tahmin ediliyor. Bu da açılış seviyelerinin yüzde 0.9'unun altında ve stok kullanım oranını yüzde 28.6'a düşürüyor. Dünya pirinç ve buğday stoklarının artması, iri taneli tahıl stoklarının ise azalması bekleniyor.
Küresel pirinç üretimi için 2,6 milyon ton artış tahmin ediliyor.
MAHSUL BEKLENTİLERİ VE GIDA DURUMU RAPORU
FAO’nun Pazar ve Ticaret bölümü tarafından üç ayda bir hazırlanan Mahsül Beklentileri ve Gıda Durumu raporu da bugün yayımlandı.
Yoksul ülkelerde tahıl üretimi de ithalat ihtiyacı da artıyor.
Raporda, gıdada dışa bağımlı 51 düşük gelirli ülkenin tahıl üretimi, Ortadoğu ve Güney Afrika’da üretimde sağlanan iyileşmenin Orta Afrika’daki düşüş nedeniyle oluşan negatif etkiyi baskılaması nedeniyle 2020’de bir önceki yıla göre yüzde 3 artış göstererek yıllık 502.4 milyon tona ulaştığı belirtiliyor.
Bununla birlikte, Uzak Doğu ve Batı Afrika’da ortaya çıkan ek ihtiyaçların da eklenmesiyle bu gruptaki ülkelerin tahılda ithalat beklentisinin 74,1 milyon tona çıkacağı öngörülüyor.
2021 yılı için erken dönemli üretim beklentileri büyük ölçüde tutarlı olmakla birlikte Afganistan ve Güney Madakaskar’daki kuraklık gibi koşullar endişeye neden oluyor.
