GDO riski içeren ürünlerin ithalinde analiz sıklığı neden azaltıldı?

Gıda g&uuml;venliği kadar gıda g&uuml;venilirliği konusu da kamuoyunun yakından takip ettiği bir mesele. Bildiğiniz &uuml;zere Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, yetki alanı i&ccedil;erisinde T&uuml;rkiye&rsquo;nin yaptığı gıda ve yem ithalatına y&ouml;nelik kontrol ve denetim &ccedil;alışmaları yapıyor. İthal edilen &uuml;r&uuml;nler risk skoru, &uuml;r&uuml;n&uuml;n geldiği &uuml;lke, ithalat&ccedil;ının ge&ccedil;mişi gibi kriterler dikkate alınarak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın y&ouml;nlendirmesiyle kamu ve &ouml;zel laboratuvarlarda analize alınıyor. Analizin sonucuna g&ouml;re de T&uuml;rkiye ye giren &uuml;r&uuml;n ya millileştiriliyor ya da reddediliyor. Buraya kadar prosed&uuml;r bir &ccedil;ok &uuml;lkede &uuml;&ccedil; aşağı beş yukarı aynı. Ancak ge&ccedil;tiğimiz haziran ayında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, yaptığı yeni bir d&uuml;zenlemeyle analiz sıklığı ile ilgili ciddi bir değişikliğe gitti ve sıklığı d&uuml;ş&uuml;rme kararı aldı. Gerek&ccedil;e olarak da bir &ccedil;ok &uuml;lkenin uyguladığı rutin kriterler g&ouml;sterildi. Nedir o? Risk seviyesi d&uuml;şen bir &uuml;r&uuml;n&uuml;n zaman zaman analiz sıklığı azaltılıyor. Bazen de tam tersi şekilde risk arttık&ccedil;a analiz sıklığı buna paralel artırılabiliyor. Peki son d&uuml;zenlemeyle yurtdışından gelen gıda ve yem &uuml;r&uuml;nlerine y&ouml;nelik analizlerin sıklığı ne &ouml;l&ccedil;&uuml;de azaltıldı? S&ouml;z konusu d&uuml;zenleme ne anlama geliyor ve ne t&uuml;r riskler doğurabilir? Gıda analiz, denetim ve danışmanlık şirketi İnvenura, bu konuda bir &ccedil;alışma yapmış. Gelin birlikte veriler ışığında gelişmeleri okumaya &ccedil;alışalım. Haziran dan itibaren yeni talimat doğrultusunda işlenmiş meyve-sebze &uuml;r&uuml;n grubunda analiz sıklığı beşte bire d&uuml;ş&uuml;r&uuml;lm&uuml;ş durumda. Takviye edici gıdalar (gıda takviyesi şeklinde ge&ccedil;en hap ve benzeri &uuml;r&uuml;nler) ile &ouml;zel beslenme ama&ccedil;lı gıdalarda analiz sıklığı d&ouml;rtte bire d&uuml;ş&uuml;r&uuml;ld&uuml;. Taze ve dondurulmuş meyve sebzede &uuml;r&uuml;n analiz sıklığı yarı yarıya d&uuml;ş&uuml;r&uuml;ld&uuml;. İnvenura ya g&ouml;re burada dikkat edilmesi gereken bir başka &ouml;nemli nokta ise ihra&ccedil; ettiğimiz halde farklı sebeplerle geri d&ouml;nen &uuml;r&uuml;nler konusunda. İhracat yapılıp karşı &uuml;lke tarafından kalite, toksin, mikrobiyolojik, pestisit gibi herhangi bir risk sebebiyle geri g&ouml;nderilen &uuml;r&uuml;nler &uuml;lkeye tekrar sokulmak istendiğinde ithalat prosed&uuml;rlerine tabi tutuluyor. İnvenura, yeni uygulama ile en &ccedil;ok geri d&ouml;nen &uuml;r&uuml;nlerin başında gelen fındık, incir ve diğer kuru meyvelerin &ccedil;ok rahat bir şekilde kontrol (analiz) edilmeden &uuml;lkeye girmesinin &ouml;n&uuml;n&uuml;na&ccedil;ıldığı g&ouml;r&uuml;ş&uuml;nde. Invenura ya g&ouml;re bu konu hem toplum sağlığı a&ccedil;ısından bir risk oluşturuyor hem de Avrupa&rsquo;nın t&uuml;ketmediği &uuml;r&uuml;nleri biz t&uuml;ketiyoruz, algısının artmasıyla &uuml;r&uuml;nlerin i&ccedil; piyasa değerlerinin kaybına neden oluyor ve i&ccedil; piyasada kaliteli &uuml;r&uuml;n satmaya &ccedil;alışan firmaların haksız rekabetle karşı karşıya kalmasına yol a&ccedil;ıyor. GDO LU &Uuml;R&Uuml;NLERİN ANALİZ SIKLIĞI AZALTILDI Bakanlık, ithalata konu olan ve GDO riski i&ccedil;eren &uuml;r&uuml;nlerde de analiz sıklıkları ile ilgili bir d&uuml;zenlemeye gitmiş durumda. &ldquo;GDO Free Beyanı&rdquo; olan gıda &uuml;r&uuml;nlerinde analiz sıklığı y&uuml;zde 100&rsquo;den y&uuml;zde 50&rsquo;ye d&uuml;ş&uuml;r&uuml;l&uuml;rken, GDO beyan edilen yemlerde analiz sıklığı y&uuml;zde 100&rsquo;den y&uuml;zde 20&rsquo;ye indirildi. İnvenura ya g&ouml;re burada en &ouml;nemli sıkıntı, ithalat yapan firmalar hangi &uuml;r&uuml;n&uuml;n analize girip hangi &uuml;r&uuml;n&uuml;n girmeyeceğini bildikleri i&ccedil;in analize girmeyecek &uuml;r&uuml;n gruplarında uygun olmayan &uuml;r&uuml;nleri &uuml;lkeye sokmaya &ccedil;alışabilme ihtimalinin artması. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; yeni d&uuml;zenleme ışığında bakanlığın nerede ve ne zaman numune alacağı ve analiz yapacağı &uuml;&ccedil; aşağı beş yukarı belli. Analizlerin firmalar a&ccedil;ısından rastgele olmaktan &ccedil;ıkması vetahmin edilebilir bir sıra ve d&uuml;zene girmesi bazı fırsat&ccedil;ılara kapı aralayabilir. ANALİZ YOK, BEYAN VAR Haziran itibariyle analiz sıklığının azaltılması konusunda en g&ouml;ze &ccedil;arpan &uuml;r&uuml;n grubu ise gıdayla temas eden &uuml;r&uuml;nler (ambalaj materyalleri, mutfak gere&ccedil;leri) ve plastik esaslı ambalajlar(su şişesi, biberon vb.) olarak &ouml;ne &ccedil;ıkıyor. Bakanlık, burada analizi devre dışı bırakarak sadece ithalat&ccedil;ının beyanıyla &uuml;r&uuml;nleri millileştireceğini bildirmiş durumda. Invenura şirketinin y&ouml;neticileri bu durumun iki y&ouml;nden sorun yaratabileceğine şu şekilde dikkat &ccedil;ekiyor: &ldquo;Yurtdışından kontrol edilmeden gelen &uuml;r&uuml;nlerin kabul&uuml; kalitesiz ya da kalitesi d&uuml;ş&uuml;k &uuml;r&uuml;nlerin &uuml;lkeye girmesine neden olacağı i&ccedil;in hem sağlık a&ccedil;ısından risk oluşturabilir hem de giderek gelişen ambalaj sanayimize darbe vurabilir.&rdquo; Bu konuya sadece t&uuml;ketici g&ouml;z&uuml;yle, tek taraflı bakmak eksik ve yanlış olur. T&uuml;keticinin g&uuml;venilir gıdaya erişimi kadar sekt&ouml;r&uuml;n artan maliyetleri de diğer bir &ouml;nemli konu. Zira sekt&ouml;r temsilcilerinin dikkat &ccedil;ektiği &uuml;zere 55 bin liralık bir mal i&ccedil;in 105 bin liralık analiz bedeli &ouml;deyen firmalar da olabiliyor. Ya da 1 milyon liralık bir malda 100 bin liralık analiz bedeli ile ithalat&ccedil;ı firmanın maliyet bedeli otomatikmen y&uuml;zde 10 artıyor. Burada şirketlerin maliyetlerini d&uuml;ş&uuml;rmek adına atılan adımlar tabiki desteklenmeli. Ancak t&uuml;keticinin sağlığını tehlikeye atacak, kuşku ve kaygıların artacağı ortama da zemin hazırlamamak gerek. O y&uuml;zden bir taraftan sekt&ouml;re b&uuml;rokratik işlemler ve maliyetler tarafında kolaylık sağlanırken, &ouml;te yandan t&uuml;keticinin denetim ve g&uuml;venilir gıdaya erişimiyle ilgili kafasındaki soru işaretlerinide ortadan kaldırmak gerek. Not: Aşağıdaki tablo Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın yaptığı yeni d&uuml;zenlemeyle belirli &uuml;r&uuml;nlerde analiz sıklığının &ouml;nceki ve şimdiki halini g&ouml;steriyor. ANALİZ SIKLIĞI (%) ESKİ ANALİZ SIKLIĞI (%) YENİ AB Diğer &Uuml;lkeler AB Diğer &Uuml;lkeler Tahıl ve Unlu Mamuller 20 50 20 20 Pastacılık &Uuml;r&uuml;nleri ve Tatlılar 20 50 20 20 Taze/ Dondurulmuş Meyve Sebze 100 100 50 50 Muz 25 25 10 10 Diğer İşlenmiş Meyve Sebze 50 50 10 10 Hurma, İncir, Ananas 50 50 20 20 Hindistan, Kaju, Brezilya Cevizi 50 50 20 20 Bitkisel Yağ ve Margarin 20 50 10 10 Fındık Yağı 100 100 10 10 Yer Fıstığı Yağı (Ham) 10 10 10 10 Yer Fıstığı Yağı (İşlenmiş) 20 20 10 10 Zeytinyağı 100 100 100 100 Aromatik Yağlar 10 25 DK DK Şekerli Mamul 10 50 5 10 Baklagiller 25 50 10 10 Baharat-Baharat Karışımı 50 50 50 50 &Ccedil;eşniler 50 50 20 20 Kuruyemiş ve &Ccedil;erez 50 50 20 20 &Ccedil;ikolata ve Kakaolu &Uuml;r&uuml;nler 20 50 10 10 Kakao &Ccedil;ekirdeği 10 10 DK DK Bitki &Ccedil;ayları ve Kahve 20 50 20 20 &Ccedil;aylar 100 100 100 100 Bitkiler 50 50 20 20 Kahve 10 25 10 10 Hindiba 50 20 20 20 Kahve Beyazlatıcısı 20 20 DK DK Alkols&uuml;z İ&ccedil;ecekler 50 50 10 10 Alkoll&uuml; İ&ccedil;ecekler 40 40 50 50 Distile Alkoll&uuml; İ&ccedil;ecekler 100 100 50 50 Tarımsal K&ouml;kenli Etil Alkol 40 40 20 20 &Ouml;zel Beslenme Ama&ccedil;lı Gıdalar 100 100 25 25 Takviye Edici Gıdalar 100 100 25 25 Aromalar ve Katkı Maddeleri 10 25 DK DK Hazır Yemek 50 50 10 10 Gıdayla Temas Edenler 10 10 DK DK Plastik Esaslı Ambalajlar 50 5 20 DK Maya 50 50 DK DK T&uuml;m Yem ve Yem Maddeleri 20 20 Tasnif Dışı Gıdalar 20 20 * DK: Dok&uuml;man Kontrol İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

GDO riski içeren ürünlerin ithalinde analiz sıklığı neden azaltıldı?

Diğer Yazılar