Menüde at, eşek ve domuz eti var!

Tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n en sancılı konularından birisi taklit ve tağşiş. Gıda &uuml;r&uuml;nlerinde şeytanın bile aklına gelmeyecek t&uuml;rde yapılan hileler, hem t&uuml;keticiye zarar veriyor hem de &uuml;retici ve sanayiciye. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı hafta sonunda yine taklit ve tağşiş yapan 96 firmaya ait, &ccedil;eşitli markalarda 150 parti gıda &uuml;r&uuml;n&uuml;n&uuml; ifşa etti. Sahtekarlık sonucu anlıyoruz ki aslında yediğimiz gıda ile yediğimizi sandığımız gıda arasında dağlar kadar fark var. Mesela marketten sızma zeytinyağı aldığınızı zannedersiniz ama ger&ccedil;ekte size i&ccedil;inde pamuk, mısır, ay&ccedil;i&ccedil;ek ya da pirina yağı karıştırılmış bambaşka bir yağ satmışlardır. Bir de bunu &uuml;n yapmış y&ouml;re ve isimler &uuml;zerinden t&uuml;ketici algısıyla oynayarak yaparlar. Ya da sadece s&uuml;t ve mayadan oluştuğunu zannettiğiniz yoğurdu, i&ccedil;ine bitkisel yağ, jelatin ve nişasta koyarak satarlar size. Peynirde de benzer katkı maddelerini kullanarak insan sağlığı ile oynamaktan &ccedil;ekinmezler. Arada sırada iş gereği ya da değişiklik olsun diye dışarıda yemek yemek istersiniz; men&uuml;den Adana kebap siparişi verirsiniz. İşin &uuml;&ccedil; kağıdında o kadar ustalaşmışlardır ki tadı ve kokusundan anlayamayacağınız şekilde size at etiya da eşek eti yedirmişlerdir. Canınız İzmir k&ouml;fte &ccedil;eker ya da men&uuml;den sulu k&ouml;fte siparişi verirsiniz ama onlar size domuz eti yedirirler. Bakanlığın ifşa ettiği taklit ve tağşişlere baktığımızda dana kavurmanın i&ccedil;inde de domuz eti tespit edilmiş, dana kıyma patlıcan musakkanın i&ccedil;inde de. Gıdada yapılan o kadar &ccedil;ok hile var ki... Hangi birini sayalım bilemiyoruz... &Ouml;ncelikle şunu belirtmekte fayda var. Bakanlığın yaptığı bu ifşa uygulamasını &ouml;nemsiyoruz ama sorunun &ccedil;&ouml;z&uuml;m&uuml; a&ccedil;ısından yeterli olup olmadığı konusunda kafamızda soru işaretleri var. O y&uuml;zden bug&uuml;n sorgulamak istediğimiz nokta bu taklit ve tağşişlere zemin hazırlayan ortam, nedenler ve sonu&ccedil;ları &uuml;zerine. Kırmızı et fiyatlarının y&uuml;ksek seyrettiği ve arz-talep dengesi sağlanamadığı i&ccedil;in ithalat yoluyla talebin karşılanmaya &ccedil;alışıldığı bir ortamda at, eşek ya da domuz etinin sıklıkla gıda &uuml;r&uuml;nlerine karıştırılması sizleri şaşırtmasın. Peki, T&Uuml;İK verilerine g&ouml;re son 10 yılda at, eşek ve katır sayılarında yaşanan dramatik d&uuml;ş&uuml;ş tesad&uuml;f olabilir mi? T&Uuml;RKİYE DE SON 10 YILDA AT, EŞEK VE KATIR SAYISI %50 AZALDI T&uuml;rkiye de son 10 yılda at sayısı 208 bin adetten 122 bin adete gerilerken, eşek sayısı 341 bin adetten 155 bine d&uuml;şm&uuml;ş. Katır sayısı da 82 bin adetten 42 bine gerilemiş. Kısacası at, eşek ve katır n&uuml;fusu son 10 yılda neredeyse y&uuml;zde 50 oranında yok olmuş. Bu hayvanların sayısının neden bu kadar hızlı bir şekilde azaldığı konusunda fikri olan var mı? Kendi kırmızı etinizi yeterli miktarda &uuml;retemediğiniz zaman devreye fırsat&ccedil;ılar, hileciler ve dolandırıcıların girmesi ka&ccedil;ınılmaz. Eğer T&uuml;rkiye de yeterli arz sonucu kırmızı et fiyatları makul seviyelerde olsaydı lokantalar, marketler ya da kasaplar bu t&uuml;r hilelere bu kadar sık başvurur muydu? Fiyat dengesizlikleri arttığı s&uuml;rece bir &ccedil;ok &uuml;r&uuml;nde merdiven altı &uuml;retim ve sahtekarlıklar &ccedil;oğalacaktır. Bu bazen et olur, bazen bal, kimi zaman da yağ... Ortam b&ouml;yleyken konunun bir de denetim tarafında nitelik ve nicelik sorununa dikkat &ccedil;ekmek istiyoruz. T&uuml;rkiye de, &uuml;retim, satış ve toplu t&uuml;ketim yerleri dahil olmak &uuml;zere toplam 623 bin gıda işletmesi bulunuyor. Bu yıl Kasım ayı itibariyle 710 bin denetim yapıldığı belirtiliyor. Belki bu sayı size yeterli gibi gelebilir ama s&ouml;z konusu denetim sayısı yıllık kontrol planı, rutin, takip, şikayet, ALO 174, numuneli ve numunesiz denetimleri kapsıyor. O y&uuml;zden denetimlerde hem nicelik hem de nitelik sorunu akıllarda soru işareti yaratıyor. Bizim kafamızda beliren soru işaretini bakanlığın yaptığı şu a&ccedil;ıklama da teyit eder nitelikte: &ldquo;İlk kamuoyu duyurusunun yapıldığı 2012 yılından bu yana 642 firmaya ait 1,323 parti &uuml;r&uuml;n t&uuml;keticinin bilgisine arz edilmiştir.&rdquo; Bir de konunun yaptırım boyutu var. Kanunlarda halen taklit ve tağşiş yapanın yanına k&acirc;r kaldığı bir ceza ve yaptırımlar mevcut. T&uuml;rl&uuml; hileler ve insan sağlığını hi&ccedil;e sayan sahtekarlıklardan milyonlarca lira kazananlar yaklaşık 15 bin lira gibi komik bir ceza(!) ile bu işin i&ccedil;inden sıyrılabiliyor. Yani kardan(!) zarar eder bir cezai sistem ile karşı karşıyayız. A şirketi, taklit ve tağşişten kapatılsa bile yarın B şirketi olarak ortaya &ccedil;ıkıyor. Eğer yine yakalanırsa C adında bir firma ile hilelelerine devam ediyor. Alfabede harf &ccedil;ok! Ne hapis cezası, ne y&uuml;kl&uuml; miktarda para cezası s&ouml;z konusu değil. Hi&ccedil;bir caydırıcılığı ya da yaptırım g&uuml;c&uuml; olmayan bir ortamda merdiven altı &uuml;retim ve hileler hem t&uuml;keticilerin sağlığına hem de yarattığı kayıtdışı ekonomi ve haksız rekabet sonucu sekt&ouml;re ciddi darbe vuruyor. NOT: Bakanlığın a&ccedil;ıkladığı taklit ve tağşiş yapan firma, &uuml;r&uuml;n ve marka adlarına bu linkten ulaşabilirsiniz:http://www.tarim.gov.tr/Lists/Duyuru/Attachments/494/Ifsa_17.12.2016.pdf İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Menüde at, eşek ve domuz eti var!

Diğer Yazılar