Zeytinlikler ve meralar yatırıma açılacak mı?

T&uuml;rkiye&rsquo;de tarım a&ccedil;ısından en stratejik alanlar arasında yer alan zeytinliklerin geleceği pek parlak g&ouml;z&uuml;km&uuml;yor. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı&rsquo;nca hazırlanan &ldquo;Sanayinin Geliştirilmesi ve &Uuml;retimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun H&uuml;km&uuml;nde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı&rdquo; TBMM Başkanlığı&rsquo;na sunuldu. Kanun tasarısı ile &uuml;retim ve yatırımın &ouml;n&uuml;ndeki engellerin kaldırılması hedefleniyor. Bu g&uuml;zel bir hedef&hellip; Ancak kanun tasarısında yer alan zeytinlik ve meraların kullanımına y&ouml;nelik değişiklik teklifi tarım sekt&ouml;r&uuml; a&ccedil;ısından endişe verici. Hem zeytinlik hem de meraların durumu kamuoyunda &ccedil;ok tartışılacak gibi g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor. S&ouml;z konusu tasarıda Zeytincilik Yasası&rsquo;nın 20. Maddesi&rsquo;nin değiştirilmesi yeniden g&uuml;ndemde. Zeytinciliğin geleceği a&ccedil;ısından kaygı ile karşılanan kanun tasarısının benzerleri, bundan &ouml;nce 6 kez g&uuml;ndeme gelmiş ve mecliste reddedilmişti. Hatırlayacağınız &uuml;zere 2002&rsquo;den bu yana d&ouml;nem d&ouml;nem Meclis&rsquo;e getirilen kanun tasarılarında Zeytincilik Yasası&rsquo;nın 20&rsquo;nci maddesi değiştirilmek suretiyle &lsquo;zeytinlik alanların ve bu alana 3 kilometre mesafede zeytinyağı fabrikası hari&ccedil; tesis yapılamaz&rdquo; ibaresi kaldırılmak istenmiş ve kamuoyunda ciddi tepki ile karşılanmıştı. Konu şimdi yeniden Meclis&rsquo;e taşınıyor. Yeni kanun tasarısındaki gerek&ccedil;eler arasında Zeytincilik Kanunu&rsquo;na y&ouml;nelik olarak &lsquo;yeni tanımlar eklenerek belirsizliklerin &ouml;n&uuml;ne ge&ccedil;ilmesi ama&ccedil;lanmaktadır&rdquo; ifadesi yer alıyor. Taslakta, &ldquo;&Uuml;lke ekonomisinde &ouml;nemli bir yer tutan zeytincilik faaliyetleri ile sanayi yatırım alanlarının &ccedil;akışması durumunda hem verimli sahaların zarar g&ouml;rmesinin &ouml;nlenmesi hem de sanayi yatırımlarının ekonomik a&ccedil;ıdan değerlendirilmesine imkan tanınması ama&ccedil;lanmaktadır&rdquo; ifadesi bulunuyor. Peki yukarıda bahsi ge&ccedil;en bu yeni tanımlar ve d&uuml;zenlemeler neler? Son d&uuml;zenlenen kanun taslağında 3573 sayılı kanunun 20&rsquo;nci maddesi şu şekilde değiştirilmek isteniyor: &ldquo;Zeytinlik sahaları i&ccedil;inde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede, zeytinliklerin bitkisel gelişimini ve &ccedil;oğalmalarını engelleyecek kimyasal atık oluşturacak tesis yapılamaz ve işletilemez. Ancak alternatif alan bulunmaması ve kurulun uygun g&ouml;rmesi şartıyla bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış yatırımlar i&ccedil;in zeytinlik sahalarında yatırım yapılmasına Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından izin verilebilir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bu yetkisini gerektiğinde valiliklere devredebilir.&rdquo; 9 KİŞİLİK KURUL KARAR VERECEK Kanun tasarısındaki maddeye g&ouml;re s&ouml;z konusu kurul, zeytinlik sahası bulunan her ilde valinin başkanlığında oluşacak. Toprak Koruma Kurulu&rsquo;nun yapısına olduk&ccedil;a benzeyen bu yeni kurulda, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, &Ccedil;evre ve Şehircilik Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı&rsquo;nın ildeki &uuml;st d&uuml;zey temsilcileri ile ziraat fak&uuml;ltesi, ziraat odaları ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı&rsquo;na bağlı araştırma enstit&uuml;s&uuml;nden birer &uuml;ye olmak &uuml;zere toplam 9 &uuml;ye yer alacak. Kurul, en az 5 &uuml;yenin aynı y&ouml;ndeki oyu ile karar alacak. Yine Zeytinlik Kanunu&rsquo;nda yapılması planlanan değişiklikle dekar başına en az 15 zeytin ağacının bulunmadığı alanlar zeytinlik kapsamında kabul edilmeyecek. Kanun tasarısında yer alan bir diğer değişiklik ise cezalarla ilgili. Zeytin ağa&ccedil;larını izinsiz kesenler, ağa&ccedil; başına 2 bin Lira para cezası &ouml;deyecek. Zeytinlik sahalarda hayvan otlatanlar i&ccedil;in ise mevcut d&uuml;zenlemede yer alan 3 aylık hapis cezasının yerine 5 bin liralık para cezası &ouml;ng&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. Peki bu kanun tasarısı yasalaştığı takdirde zeytinlik sahalarına daha kolay ve hızlı şekilde sanayi yatırımı(!) yapılma kararının &ouml;n&uuml; a&ccedil;ılmış olmuyor mu? Bir taraftan imara, sanayiye a&ccedil;ılan tarım arazilerinin korunması ve sahip &ccedil;ıkılması y&ouml;n&uuml;nde her g&uuml;n televizyonlarda kamu spotları yayınlanırken, &ouml;te yandan zeytinliklerin geleceğine y&ouml;nelik atılan bu adımlar arasında tezat yok mu? Bu kanun tasarısının temelinde hedeflendiği gibi tabii ki yatırım ve &uuml;retim tarafındaki engeller kaldırılsın. Buna kimsenin itirazı yok. Ama bir taraftan engeller kaldırılırken, diğer taraftan tarımın en stratejik alanında ortaya &ccedil;ıkabilecek tahribatları iyi hesaplamak gerekmez mi? Aslında T&uuml;rkiye&rsquo;nin &ouml;n&uuml;nde zeytincilik alanında &ccedil;ok &ouml;nemli bir hedefi var. O da zeytincilikte İspanya&rsquo;nın ardından d&uuml;nya ikinciliğine y&uuml;kselmek. Bu hedef doğrultusunda verilen desteklerle son 14 yılda zeytin ağacı sayısı ciddi oranda arttı. Zeytincilik sekt&ouml;r&uuml; adına maalesef b&ouml;yle &ouml;nemli bir trend ve ortaya &ccedil;ıkan fırsat, tarımı ikinci plana iten bazı politikalar y&uuml;z&uuml;nden riske atılıyor. T&uuml;rkiye&rsquo;nin katma değer yaratma ve markalaşma hedefine ulaşabileceği ve d&uuml;nyada rekabet&ccedil;i konumda olabileceği ender alanlardan bir tanesi zeytincilik sekt&ouml;r&uuml;&hellip; Ama bu bakış a&ccedil;ısıyla değil&hellip; Bildiğiniz &uuml;zere &uuml;lkelerin Uluslararası Zeytinyağı Konseyi&rsquo;ne &uuml;yelik anlaşması kapsamında zeytinlik alanların korunması noktasında taahh&uuml;tler ve ortak bir politika anlayışı da var. İspanya, İtalya gibi zeytin ve zeytinyağından ciddi bir ihracat geliri elde eden &uuml;lkeler zeytin ağa&ccedil;larına g&ouml;z&uuml; gibi bakarken ve sekt&ouml;re her ge&ccedil;en g&uuml;n daha fazla yatırım yaparken, biz g&ouml;zden &ccedil;ıkarırcasına bakamayız. T&uuml;rkiye, stratejik değer ve &ouml;neme sahip zeytinliklerini korumak ve geliştirmek zorunda. Zeytinliklere y&ouml;nelik kanun tasarısının her fırsatta Meclis&rsquo;e taşınmasından rahatsız olan sekt&ouml;r temsilcileri &ldquo;Enerjimizi bu t&uuml;r konulara değil, zeytinciliğin geliştirilmesine y&ouml;nelik kullanmak istiyoruz&rdquo; diyor. Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı &Uuml;mm&uuml;han Tibet de s&ouml;z konusu gelişmeleri kaygı verici olarak nitelendiriyor. Zeytinciliğin kaderini belirleyecek olan kanun tasarısının Salı g&uuml;n&uuml; komisyona gelmesi bekleniyor. Bakalım g&ouml;r&uuml;şmelerden nasıl bir sonu&ccedil; &ccedil;ıkacak? Yakından takip edeceğiz. MERALAR DA TEHLİKEDE Kanun tasarısında yer alan ve tarımı yakından ilgilendiren bir başka konu ise meraların geleceği ile ilgili. Yeni tasarıya g&ouml;re end&uuml;stri, organize sanayi, teknoloji geliştirme ve sanayi b&ouml;lgeleri ile sanayi sitelerinin kuruluş ve genişleme aşamasında ihtiya&ccedil; duyulan alanlar mera vasfına sahipse, bu alanların vasfında değişiklik yapılma imkanı olacak. Daha net ve &ouml;z bir ifadeyle, istikrarlı ve s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir bir hayvancılık politikasının olmazsa olmazlarından birisi konumundaki meralar, end&uuml;stri ve sanayiye kurban edilebilecek. Yine s&ouml;z konusu kanun tasarısına g&ouml;re mera vasfına sahip olan alanların vasfının değiştirilmesi durumunda &ouml;denecek olan ot bedelinden muafiyet sağlanacak. Meraların geleceğine y&ouml;nelik alınan kararlar da tarım sekt&ouml;r&uuml; a&ccedil;ısından kaygı verici. G&ouml;n&uuml;l isterdi ki bu yazıda meralara y&ouml;nelik ıslah &ccedil;alışmalarını, mera y&ouml;netimini ve bilin&ccedil;li otlatma konularını ele alalım. Ama bunları yazabilmek i&ccedil;in &ouml;nce eldeki meralara sahip &ccedil;ıkmamız ve korumamız gerekiyor. Bu t&uuml;r gelişmeler karşısında zaman zaman T&uuml;rkiye&rsquo;nin nasıl bir tarım politikası izlediğini anlamakta ger&ccedil;ekten g&uuml;&ccedil;l&uuml;k &ccedil;ekiyoruz. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Zeytinlikler ve meralar yatırıma açılacak mı?

Diğer Yazılar