Anadolu'dan tarım notları: Tarsus (1)

T&uuml;rkiye İş Bankası nın ev sahipliğinde, Bloomberg HT nin medya sponsorluğunda organize edilen Tarım Sohbetleri dizisine Mersin in Tarsus İl&ccedil;esi nden başladık. Amacımız, Anadolu nun farklı b&ouml;lgelerinde &ccedil;ift&ccedil;ilerle biraraya gelerek tarımın nabzını tutmak. Tarsus taki ilk buluşma bizim a&ccedil;ımızdan ufuk a&ccedil;ıcı oldu. &Ouml;ncelikle şunu belirtelim ki tarımı İstanbul ya da Ankara dan oturarak doğru şekilde analiz edebilmek ger&ccedil;ekten zor ve &ccedil;ok da sağlıklı değil. Sahaya inip, &ccedil;ift&ccedil;i ile buluşunca tarımdaki farklı dinamikleri daha somut g&ouml;zlemleme şansımız oluyor. Lafı fazla uzatmadan &Ccedil;ukurova B&ouml;lgesi ne dair aldığımız notları sizlerle de paylaşmak istiyoruz. Tarsus un tarımsal &uuml;retimi, &Ccedil;ukurova daki potansiyeli anlamak a&ccedil;ısından r&ouml;ntgen niteliğinde. Tarsus, 1 milyon dekarı aşan tarım arazisine sahip. Tarsus Ziraat Odası Başkanı Ali Ergezer, Tarsus un 1 milyon 350 bin dekar arazisinin tarıma m&uuml;sait olduğunun altını &ccedil;iziyor. Tarsus ve &ccedil;evre b&ouml;lgeler yılda 3 &uuml;r&uuml;n alınabilen bereketli topraklara sahip. Ticari olarak 68 &ccedil;eşit tarım &uuml;r&uuml;n&uuml;n&uuml;n yetiştiği b&ouml;lgede n&uuml;fusun yaklaşık y&uuml;zde 90 ının ge&ccedil;im kaynağı tarım ve gıda &uuml;zerine. Rakamlar bununla sınırlı değil... Detayları paylaşacağız ama son s&ouml;yleyeceğimizi şimdiden dile getirelim. &Ccedil;ukurova da deyim yerindeyse un var, yağ var, şeker var. Tek eksik, bunları biraraya getirerek helva yapıp, satabilmek. Zaten T&uuml;rkiye İş Bankası da bu noktada Tarım Sohbetleri nin ilk ayağı olan Tarsus buluşmasının temasını Tarımda Markalaşma olarak belirledi. Hedef, tarımsal &uuml;r&uuml;nlerin gıda sanayi ile buluşarak katma değer yaratılması ve marka olarak d&uuml;nya pazarına a&ccedil;ılması. &Ccedil;ukurova nın sahip olduğu toprak, su ve iklim yapısı ile işg&uuml;c&uuml;, tarımda lokomotif b&ouml;lgeler arasında yer almasında temel etken. Toplantıda bu potansiyeli farklı a&ccedil;ılardan değerlendirme imkanı bulduk. Tarım sohbetinde &ccedil;ift&ccedil;ilerin yanısıra, ihracat&ccedil;ıların, bankacıların, akademisyenlerin, sanayicilerin ve STK temsilcilerinin de olması konuya b&uuml;t&uuml;nc&uuml;l olarak bakabilmemizi sağladı. &ldquo;&Ccedil;UKUROVA DA AĞALIK D&Ouml;NEMİ BİTTİ&rdquo; Tarsus Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ruhi Ko&ccedil;ak, Mersin de bundan 30 yıl &ouml;nce 55 tane &ccedil;ır&ccedil;ır fabrikası varken, bug&uuml;n bunların hi&ccedil;birinin kalmamasının sorgulanması gerektiğine vurgu yaptı. Gıda sanayiini b&ouml;lgeye yeniden getirmek gerektiğinin altını &ccedil;izen Ko&ccedil;ak, tarım ve gıda &uuml;retiminde yeniden atılım yapmanın yolunun Gıda İhtisas Organize Sanayi B&ouml;lgesi den (OSB) ge&ccedil;tiğini s&ouml;yledi. Ko&ccedil;ak, Tarsus Gıda İhtisas OSB sayesinde planlı &uuml;retim sonrası tarımsal &uuml;r&uuml;nler işlenerek katma değer sağlanacak ve sanayiyle buluşturularak ekonomik değer kazanacak&rdquo; dedi. Ancak bu şekilde sağlıklı bir &uuml;retim yapısına kavuşabileceklerini belirten Ko&ccedil;ak, &Ccedil;ukurova Uluslararası Havalimanı projesinin en kısa s&uuml;rede hayata ge&ccedil;irilmesi ile ihracatın ivme kazanacağı ve b&ouml;lgenin tarım ve gıda konusunda merkez haline geleceği g&ouml;r&uuml;ş&uuml;nde. Tarımda yaşanan değişime de değinen Ko&ccedil;ak, &ldquo;&Ccedil;ukurova da bir d&ouml;nemler herkes ağa idi ama artık bu d&ouml;nem bitti. Artık bilim ve Ar-Ge ile yol almalıyız. Uluslararası Rekabeti Geliştirme (Ur-Ge) y&ouml;n&uuml;nde &ccedil;alışıyoruz. Bu işte başarının yolu işbirliğinden, kooperatifleşmeden ge&ccedil;iyor. Ortak &uuml;retim, ortak pazarlama noktasında birlikte hareket etmek zorundayız&rdquo; diye konuştu. &Ccedil;ukurova da rahatlıkla yetiştirilebilecek s&uuml;s bitkilerinin İtalya, Fransa gibi &uuml;lkelerden ithal edilmesinden yakınan Ko&ccedil;ak, &Ccedil;ukurova nın sadece bir ka&ccedil; &uuml;r&uuml;n ile anılmasından rahatsız. B&ouml;lgenin s&uuml;s bitkisi &uuml;retimi a&ccedil;ısından merkez olabileceğine inanan Ko&ccedil;ak, &ldquo;Katma değeri y&uuml;ksek &uuml;r&uuml;n yetiştirmek varken niye bunlara y&ouml;nelmiyoruz? Girişimci ve yatırımcı eksiğimiz var. Yetişmiş işg&uuml;c&uuml; b&uuml;y&uuml;kşehirlere g&ouml;&ccedil; ediyor. Vasıfsız işg&uuml;c&uuml; g&ouml;&ccedil;&uuml; alıyoruz. &Ccedil;ift&ccedil;ilik artık alt sınıf bir meslek olarak g&ouml;r&uuml;lmemeli. Tarım artık daha ciddi bir sekt&ouml;r olarak algılanıyor. Gen&ccedil;lerin bu işe girmesi teşvik edilmeli&rdquo; dedi. Ruhi Ko&ccedil;ak, bankalara da &ccedil;ift&ccedil;i adına &ccedil;ağrıda bulunuyor: &ldquo;&Ccedil;ift&ccedil;inin hesap yapma eğitimi yok. O y&uuml;zden finansmanı verecek taraf, &ccedil;ift&ccedil;iyi doğru şekilde bor&ccedil;landırmalı ve y&ouml;nlendirmeli.&rdquo; &ldquo;PAMUĞU SATARSAK 3 TL, MARKALI G&Ouml;MLEK SATARSAK 300 TL&rdquo; Panelde konuşan Adana &Ccedil;ift&ccedil;iler Birliği Başkanı Mutlu Doğru ise katma değerli &uuml;retim konusunda b&ouml;lgenin beyaz altını olarak nitelenen pamuk &ouml;rneğini verdi. Doğru, &ldquo;Bir g&ouml;mlekte yaklaşık 400 gr pamuk kullanıldığını farzedersek, bunun ham fiyatı 3 lira civarında. Ama bu pamuğu dokuyup, iplik haline getirip g&ouml;mlek yaparsak fiyatı 60-70 liraya &ccedil;ıkıyor. Hele bir de bu g&ouml;mleği marka haline getirip, etiket koyduğunuzda fiyatı 200-300 liraya kadar &ccedil;ıkıyor&rdquo; dedi. Alın size katma değerli &uuml;retim! Tarımsal &uuml;retimde kriterlerin de değiştiğine dikkat &ccedil;eken Doğru, &ldquo;Eskiden tarımda tek kriter verimli &uuml;retimdi. Şimdi kaliteli, verimli &uuml;retim trendi ağırlıkta. Bir sonraki aşama ise &ccedil;evre bilinci y&uuml;ksek, kaliteli, verimli &uuml;retim. D&uuml;nya buraya doğru gidiyor&rdquo; diye konuştu. &Ccedil;ift&ccedil;inin yeni trendlere ve t&uuml;ketici odaklı ihtiya&ccedil;lara ayak uydurmak zorunda olduğunu kaydeden Doğru, tarımda kazan&ccedil; sağlandığı takdirde gen&ccedil;lerin de tarıma ilgi duyağı g&ouml;r&uuml;ş&uuml;nde. Doğru, &ldquo;Maliyetler d&uuml;şer ve &uuml;retilen &uuml;r&uuml;nler kolay ve değerinde pazarlanırsa gen&ccedil;ler neden tarıma ilgi duymasın? Ancak bu şekilde kırsaldan kente g&ouml;&ccedil;&uuml;n &ouml;n&uuml;ne ge&ccedil;ilebilir. Tarımın n&uuml;fusu y&uuml;zde 18 lerde iken &ccedil;ift&ccedil;inin toplam gelirden aldığı pay y&uuml;zde 7-8 lerde. Fakirlik problemi &ccedil;eken &ccedil;ift&ccedil;i sorunumuz var&rdquo; tespitinde bulundu. &Ccedil;ukurova da başarılı bir modelin işlemesi i&ccedil;in re&ccedil;etenin rekabet kadar işbirliğinde yattığını s&ouml;yleyen Doğru, &ldquo;&Uuml;retimden &ccedil;ok satışta problemimiz var. Birbiriyle rekabet ederken, aynı zamanda işbirliği yapan kentler haline gelmeliyiz&rdquo; dedi. Doğru, &ccedil;ift&ccedil;inin finansmana erişim noktasında ise bankaları, b&ouml;l&uuml;nm&uuml;ş tarlaların da ipotek altına alınabilmesi konusunda &ccedil;alışma yapmaya &ccedil;ağırdı. &ldquo;KİRAZ &Uuml;RETİMİNDE T&Uuml;RKİYE, İHRACATINDA ŞİLİ &Ouml;NDE&rdquo; Ege Yaş Meyve Sebze İhracat&ccedil;ıları Birliği Başkanı Rıza Seyyar ise T&uuml;rkiye nin tarımsal &uuml;retim a&ccedil;ısından potansiyeline değinirken ihracat tarafındaki tablonun da fotoğrafını &ccedil;ekti. T&uuml;rkiye nin tarımsal &uuml;retimde bir&ccedil;ok &uuml;lkeden daha kalite &uuml;r&uuml;n yetiştirdiğini ifade eden Seyyar ın şu tespiti &uuml;zerinde de d&uuml;ş&uuml;nmek lazım: &ldquo;Şili, kirazda bizim &uuml;&ccedil;te birimiz kadar &uuml;retim yaparken, bizim 3 katımız ihracat geliri elde ediyor. &Uuml;r&uuml;nlerinin tamamını hava kargo ile ihra&ccedil; eden Şili, kirazı 18-20 $ dan satarken biz 2,5 $ dan ihra&ccedil; ediyoruz. T&uuml;rkiye &uuml;z&uuml;m&uuml; 0,60 dolardan (60 sent) satarken, Şili 4 Dolar dan ihra&ccedil; ediyor. Benzer şey şeftalide de ge&ccedil;erli. &Uuml;retimde biz &ouml;ndeyiz ama ihracatta Şili bizden daha &ouml;nde. T&uuml;keticiye &uuml;r&uuml;n ne kadar hızlı ulaşırsa, kalite ve fiyat o kadar y&uuml;ksek, fire kaybı da d&uuml;ş&uuml;k oluyor&rdquo; dedi. Tarımsal hasılanın y&uuml;zde 30 unun ihracatta değerlendirildiğini kaydeden Seyyar, katma değeri y&uuml;ksek ihracatı artırmak i&ccedil;in katma değeri y&uuml;ksek &uuml;retime odaklanılması gerektiğini dile getirdi. Anadolu dan tarım notları bunlarla sınırlı değil... Bir sonraki yazıda Tarsus ta konuşulan diğer konuları da aktarmaya devam edeceğiz. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Anadolu'dan tarım notları: Tarsus (1)

Diğer Yazılar