Zeytinyağında tüketim/fiyat meselesi

Hafta sonu Manisa Akhisar daydık. Bir zamanlar t&uuml;t&uuml;n &uuml;retimi ile anılan Manisa, şimdilerde zeytincilikte &ouml;ne &ccedil;ıkıyor. 25 Kasım&rsquo;da D&uuml;nya Zeytin G&uuml;n&uuml; etkinliği &ccedil;er&ccedil;evesinde Zeytin Denince Akhisar sloganıyla bir nevi sekt&ouml;r buluşması yaşandı. Biz de bu vesileyle b&ouml;lgedeki &uuml;reticilerin nabzını tutarak, sekt&ouml;r&uuml;n mevcut durumunu anlamaya &ccedil;alıştık. Akhisar&rsquo;daki &uuml;reticilerle zeytinciliğin d&uuml;n&uuml;, bug&uuml;n&uuml; ve yarınını konuştuk. Zeytinyağı g&uuml;ndeme geldiğinde konu genelde 3 mesele etrafında d&ouml;n&uuml;yor. 1- Yurti&ccedil;i zeytinyağı fiyatları ve kişi başı t&uuml;ketimin d&uuml;ş&uuml;k olması, 2- Taklit ve tağşişle m&uuml;cadele, 3- İhracat pazarında d&ouml;kme zeytinyağının ağırlığının ambalajlı/markalı zeytinyağına g&ouml;re fazla olması. Etkinliği organize eden Akhisar Ticaret Borsası Başkanı Alper Alhat, T&uuml;rkiye&rsquo;de zeytin varlığıyla birlikte ekonomisinin de hızla b&uuml;y&uuml;d&uuml;ğ&uuml; bir ortamda aynı trendin maalesef t&uuml;ketimde sağlanamadığını belirtiyor. Alhat, &ldquo;Zeytinyağında kişi başı t&uuml;ketimi artırma konusunda maalesef bir arpa boyu yol alamadık&rdquo; yorumunda bulunuyor. Yıllık kişi başı zeytinyağı t&uuml;ketiminin 2 kilogram seviyesinde olduğunu hatırlatan Alhat, hem i&ccedil; t&uuml;ketim hem de ihracatta var olan potansiyelin tam olarak değerlendirilemediği g&ouml;r&uuml;ş&uuml;nde. Alhat, &ldquo;Markalı ihracat da yapamıyoruz. İ&ccedil;eride de t&uuml;ketmiyoruz. Haliyle &lsquo;Biz yiyemiyoruz, buyrun siz t&uuml;ketin&rsquo; diyerek d&ouml;kme zeytinyağı ihra&ccedil; ediyoruz. D&uuml;nyada en &ccedil;ok zeytin &uuml;reten &uuml;lkeler arasında en az t&uuml;ketime sahip olmak bizi &uuml;z&uuml;yor&rdquo; diyor. Zeytinyağının &uuml;reticide 13-14 lira seviyesinde olduğu bir d&ouml;nemde raflarda 35 liradan zeytinyağı satılmasına anlam veremediğini kaydeden Alhat, &ldquo;T&uuml;ketici zeytinyağına 20 liranın &uuml;zerinde para &ouml;demek istemiyor&rdquo; diyor. Alhat, bu sezon yurt dışına d&ouml;kme zeytinyağı ihracatının 150 bin tonu bulabileceğini ve markasız şekilde d&ouml;kme ihracatta zeytinyağı kilogram satış fiyatının 3,3-3,4 euro seviyesinde olabileceğini belirtiyor. Yani bir başka deyişle 15-16 lira civarında&hellip; &ldquo;BİZDEN SONRAKİ KUŞAK ZEYTİNCİLİKLE UĞRAŞMAZ&rdquo; Akhisar Ticaret Borsası Meclis Başkanı Bahattin Alkın ile de sohbet ettik. &Uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; kuşak zeytin &uuml;reticisi olduklarını belirten Alkın, &ldquo;Biz belki de son kuşağız. Bizden sonrası zeytincilikle uğraşmaz&rdquo; diyor. Nedenini sorduğumuzda ise şu yanıtı veriyor: &ldquo;Zeytincilik 12 ay boyunca emek isteyen, yoğun bir iş kolu. Sadece hasatla iş bitmiyor. Bakımı, budaması, zirai m&uuml;cadelesi gibi yapılması gereken işler varken bizim en b&uuml;y&uuml;k hatamız makineleşmeye yeterince gidememek oldu. Artık tarım iş&ccedil;isi bulmak &ccedil;ok zor. Bu b&ouml;lgede eskiden Suriyeli iş&ccedil;iler ağırlıktaydı şimdi ucuz iş g&uuml;c&uuml; nedeniyle Afganlar yağ fabrikalarında ve işletmelerde &ccedil;alışıyor. Ama Afganlar zeytini &ccedil;ok fazla tanımıyor, bilmiyor. O y&uuml;zden ağa&ccedil; bakımı ve hasat d&ouml;neminde ister istemez ağa&ccedil;lara farkında olmadan zarar veriyorlar. T&uuml;m bu zorlukları g&ouml;ren &ccedil;ocuklarımız zeytincilik işiyle uğraşmak istemiyor.&rdquo; Bunda kendilerinin de hatası olduğunu belirten Alkın, &ldquo;&Ccedil;ocuklarımızı &ccedil;oğu zaman doğaya g&ouml;t&uuml;rmek yerine AVM&rsquo;lere g&ouml;t&uuml;rd&uuml;k. &Ccedil;ocuklar hep kolay yaşadı ve kolayı g&ouml;rd&uuml;. Onlar bizim gibi toprak ve ağa&ccedil; ile b&uuml;y&uuml;medi&rdquo; diyor. &Ccedil;evre k&ouml;ylerde yaş ortalamasının 60&rsquo;ın &uuml;zerinde olduğuna dikkat &ccedil;eken Alkın, gen&ccedil;lerin neredeyse tamamının şehirlerde yaşadığını ve fabrikalarda iş&ccedil;i olarak &ccedil;alıştığını s&ouml;yl&uuml;yor. Alkın, &ldquo;Yakında bu gen&ccedil;lerin hepsi sahip &ccedil;ıkmadıkları topraklarını kaybedecek&rdquo; uyarısında bulunuyor. ZEYTİNCİLİKTE İSTİHDAM VE MEKANİZASYON Zeytin &Uuml;reticileri ve Sanayicileri Derneği Başkanvekili Mustafa Alhat ile de işin istihdam boyutunu konuştuk. Mustafa Alhat, tarımsal istihdam oranının azaltılması hedefiyle izlenen sistematik politikalara dikkat &ccedil;ekiyor. Alhat, &ldquo;Buradaki istihdamı tarımı yok ederek değil, tarımı makineleştirerek ve teknolojiye adapte ederek sağlamamız gerekir&rdquo; diyor. Tarımda zor işlerin otomasyona &ccedil;evrilmesi ile gen&ccedil; neslin tarımdan ka&ccedil;mayacağını ve bu alanda y&ouml;n verici bir konuma gelebileceklerini savunan Alhat, &ldquo;S&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir tarımsal &uuml;retim i&ccedil;in &uuml;reticilerin az kişi ile &ccedil;ok iş yapıp, bu işten kazan&ccedil; elde edebilmeleri lazım&rdquo; diyor. K&uuml;&ccedil;&uuml;k &uuml;reticilerin biraraya getirilmesi gerektiğinin altını &ccedil;izen Alhat, &ldquo;Bu işin s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir olmasının bir diğer yolunun kooperatifleşmeden ge&ccedil;tiğini s&ouml;yl&uuml;yor. T&uuml;rkiye&rsquo;de kooperatif&ccedil;iliğin &ccedil;oğunlukla tabela şeklinde olduğunu ifade eden Alhat, &ldquo;T&uuml;rkiye&rsquo;deki mantık &lsquo;kooperatifimizi koruyalım, kollayalım&rsquo; noktasında. Halbuki &uuml;retici kooperatifi değil, kooperatifin &uuml;reticileri koruyup kollaması lazım. T&uuml;rkiye maalesef bu noktada mantık hatalarının yaşandığı bir &uuml;lke&rdquo; diyor. &ldquo;MARKALI İHRACATA AĞIRLIK VERİLMELİ&rdquo; &Ouml;mr&uuml;n&uuml;n neredeyse tamamını zeytinciliğe adamış olan Edremit Zeytincilik &Uuml;retme İstasyonu M&uuml;d&uuml;r&uuml; Murat K&uuml;&ccedil;&uuml;k&ccedil;akır ile de sezon hakkında konuştuk. Bu sezonun bereketli ge&ccedil;tiğini s&ouml;yleyen Ziraat M&uuml;hendisi K&uuml;&ccedil;&uuml;k&ccedil;akır, &ldquo;Rekolte beklentisi y&uuml;ksek. Bunda hem iklim şartlarının elverişli gitmesi hem de meyveye d&ouml;nen zeytin ağacı sayısındaki artış etkili. Bu yıl zeytinyağı ihracatı da artacaktır. Avrupa bizden zeytinyağı alacak ama &ouml;ncelikle Tunus tan alırlar. Orası bitince bizden almaya başlarlar. Bizim markalı ihracata ağırlık vermemiz lazım&rdquo; diyor. &ldquo;DESTEKLEMELER ARTMALI&rdquo; Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracat&ccedil;ıları Birliği Y&ouml;netim Kurulu &Uuml;yesi Kadri G&uuml;ndeş ise konuya desteklemeler a&ccedil;ısından yaklaşıyor. Rekoltenin t&uuml;ketilmesi i&ccedil;in g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir i&ccedil; piyasa kadar g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir ihracata da ihtiya&ccedil; olduğunu belirten G&uuml;ndeş, &ldquo;Avrupalı zeytinyağı &uuml;reticisine kilogramda 1.32 euro destek veriliyor. Bu da 6 TL ye ulaşıyor. T&uuml;rk zeytin ve zeytinyağına Avrupa &uuml;lkelerindeki oranlarda olmasa bile en azından zeytinyağında bug&uuml;n 80 kuruş seviyesindeki desteğin 2.5 TL&rsquo;ye &ccedil;ıkmasını, zeytinde ise 1 TL destek verilmesini talep ediyoruz&rdquo; diyor. ZEYTİNYAĞININ GİRİŞİMCİLERİ Tabii sekt&ouml;rde g&uuml;zel girişimcilik hikayeleri de var. Zeytinyağı &uuml;retimine ve pazarlamasına ilgi duyan, potansiyelin farkında olan gen&ccedil; girişimciler de yok değil. 3 kuşaktır zeytincilikle uğraşan bir aileden gelen Sabri Oskay Kent, bu işi markalaşarak s&uuml;rd&uuml;rme ve b&uuml;y&uuml;tme niyetinde. 3 bin ağa&ccedil; ile &uuml;retim ger&ccedil;ekleştirdiklerini kaydeden Kent, &ldquo;Sabriden&rdquo; markası ile katma değerli &uuml;retime odaklanmış durumda. Naturel sızma zeytinyağı &uuml;retimini kekikli, fesleğenli, acılı zeytinyağı şeklinde &ccedil;eşitlendirme &ccedil;alışmaları yapan Kent, &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;neme dair pazarlama stratejisine mağaza satışlarıyla birlikte internet &uuml;zerinden satışı da ekleyeceklerini belirtiyor. Aslına bakarsanız zeytin ve zeytinyağı T&uuml;rkiye nin marka tarım &uuml;r&uuml;nlerinin başında geliyor. Tıpkı fındık, Antep fıstığı, kayısı, &uuml;z&uuml;m, incir, kiraz gibi&hellip; T&uuml;rkiye ye yıllık 15 milyar liralık ekonomik b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğe ulaşan zeytincilik sekt&ouml;r&uuml;nden yenecek &ccedil;ok kaymak var, yeter ki hamallık mantığından kurtulup politikamızı katma değer yaratma ve markalaşma &uuml;zerine kuralım. ZEYTİNYAĞI İ&Ccedil;İN KAMU SPOTU Bu arada son bir notu da paylaşalım. Bakanlığın da zeytinyağı t&uuml;ketimini artırmak ve halkı t&uuml;ketim noktasında bilin&ccedil;lendirmek adına yeni bir kamu spotu &uuml;zerinde &ccedil;alıştığını ve yakın zamanda ekranlara geleceğini belirtelim. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Zeytinyağında tüketim/fiyat meselesi

Diğer Yazılar