Gıda Komitesi'nin 2018 ajandası (1)

T&uuml;rkiye&rsquo;nin tarım politikaları ve ekonomisine y&ouml;nelik yol haritası Gıda Komitesi&rsquo;nde şekilleniyor. &Ouml;zellikle ge&ccedil;tiğimiz yıl Komite tarafından alınan kararlar ve izlenen stratejiler g&uuml;ndemde uzun s&uuml;re tartışması konusu oldu. Peki Gıda Komitesi bug&uuml;ne kadar yaptıklarıyla neyi hedefliyor? 2018&rsquo;de hangi alanlarda yeni kararlar alınması planlanıyor? Zaman zaman Gıda Komitesi&rsquo;ne katkı sağlayan yetkililerle g&ouml;r&uuml;ş&uuml;yoruz. Komite&rsquo;den farklı isimlerle ger&ccedil;ekleştirdiğimiz yakın zamandaki g&ouml;r&uuml;şmelerimizde yapılan ve yapılmak istenenlerin arka planını dinledik. Aldığımız notları ve &ouml;n bilgileri de sizlerle paylaşmak istedik. Gıda Komitesi, 2018&rsquo;de mikro politikalara ağırlık verecek ve &uuml;retim tarafındaki yapısal reformlar daha &ouml;n plana &ccedil;ıkacak. Sekt&ouml;r&uuml;n alt dallarında &uuml;retim şartlarının iyileştirilmesi, yatırımların artırılması ve maliyetleri azaltacak yaklaşımlara odaklanılması &uuml;zerinde duruluyor. Daha somut şekilde ifade etmek gerekirse Komite, &lsquo;sebze ve meyvelerde mevsim ge&ccedil;işlerindeki fiyat dalgalanmalarının &ouml;n&uuml;ne nasıl ge&ccedil;ilebilir&rsquo; noktasında farklı &ccedil;alışmalar &uuml;zerinde duruyor. &Ouml;zellikle &ouml;rt&uuml; altı olarak bilinen seracılıkta desteklemelerin artırılması, yatırım şartlarının iyileştirilmesi ve seracılık maliyetleri a&ccedil;ısından kritik &ouml;nemdeki jeotermal kaynakların etkin kullanımı noktasında &ccedil;alışmalar yapılıyor. &Ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemde bu alanda yeni yatırım teşvikleri ve destekleri g&ouml;rmemiz m&uuml;mk&uuml;n. FARKLI MODELLER G&Uuml;NDEMDE Komite, &uuml;reticilerden başlayarak b&uuml;y&uuml;k perakende marketler de dahil olmak &uuml;zere sekt&ouml;rdeki oyuncuları bir araya getiren bir model &uuml;zerinde &ccedil;alışıyor. Nasıl bir model mi? Mesela, verilecek teşvik ile &uuml;retimin s&uuml;rekliliğini sağlarken, aradaki aracıları da olabildiğince azaltıp doğrudan perakende tarafına d&uuml;zenli &uuml;r&uuml;n verebilecek bir modelden s&ouml;z ediliyor. Bunun adı &ldquo;birlik&rdquo; olabilir, &ldquo;kooperatif&rdquo; olabilir ya da başka bir şey&hellip; &Ouml;nemli olan isimden &ccedil;ok modelin işlerliği&hellip; Tabii bunları yapabilmek i&ccedil;in sahadan sağlıklı ve g&uuml;venilir verilere ihtiya&ccedil; var. Gıda Komitesi&rsquo;nde bakanlıkların veri tabanlarındaki ham veriler işlenerek &ldquo;big data&rdquo; haline getirilmeye başlanmış durumda. Veriler oluştuk&ccedil;a nerelerde yanılma payı var, yanlış nerede diye sağlama yapma şanslarının olduğunu dile getiren Komite &uuml;yeleri, artık hangi d&ouml;nemlerde hangi &uuml;r&uuml;nlerde sıkıntı yaşandığının daha kolay tespit edilebileceğini savunuyor. Hatta, bizimle paylaşılan bilgilere g&ouml;re Komite, artık yılın hangi d&ouml;neminde ne kadarlık talep s&ouml;z konusu, hangi kanallar aracılığıyla nerede, ne kadar &uuml;r&uuml;n satıldığına dair marketlerden de veriler elde edebilecek noktaya gelmiş. S&ouml;z konusu verilerin işlenmesi ve ortak hareket edilmesi, planlama ile birlikte maliyetlerin d&uuml;ş&uuml;r&uuml;lmesinde de olumlu katkı sağlayabilir. Zaten eksik ya da yanlış verilerle sağlıklı ve s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir bir &uuml;retim planlamasından bahsetmek m&uuml;mk&uuml;n olabilir mi? KOMİTE&rsquo;NİN TEMEL YAKLAŞIMI: &Ouml;NCELİK ENFLASYON DEĞİL OYNAKLIK &Uuml;retimden başlayarak sorunun temelinde bazen iklim şartları yatarken bazen de kayıtların doğru tutulması, planlamanın yapılamaması ya da pazara erişimdeki sıkıntılar yatıyor. Gıda Komitesi&rsquo;nin temel yaklaşımı ve fikri şu: &ldquo;Komite&rsquo;nin &ouml;nceliği enflasyonu ya da fiyatları baskılamak değil, &ouml;ncelik fiyat oynaklığını azaltmak. Herhangi bir anda gıda fiyatlarında y&uuml;ksek oynaklıkların &ouml;n&uuml;ne ge&ccedil;mek&rdquo; Fiyat oynaklıklarını azaltmanın ciddi anlamda &ouml;ncelikli olarak &uuml;reticiyi koruduğunu d&uuml;ş&uuml;nen Komite, zaten piyasanın arkasında gitmeye &ccedil;alışan &uuml;retici i&ccedil;in en k&ouml;t&uuml; şeyin belirsizlikler olduğunun ve fiyat oynaklığının &uuml;retimi &ccedil;ok zorlaştırdığının farkında. Oynaklık aynı zamanda &ouml;ng&ouml;r&uuml;lebilirliği azaltıyor. Komite, &uuml;retici ve t&uuml;ketici a&ccedil;ısından fiyat oynaklığı ortadan kaldırıldığında enflasyonda bu şokların yaşanmayacağı g&ouml;r&uuml;ş&uuml;n&uuml; savunuyor. MARKETLERE TEŞVİKLER GELEBİLİR Hatırlayacağınız &uuml;zere Gıda Komitesi, yapısal tarafta kendisine g&ouml;re bir iş planı &ccedil;ıkartarak 2017&rsquo;de &ouml;nemli kararlar aldı ve adımlar atmaya başladı. &Uuml;r&uuml;nlerin taşıma koşullarında soğuk zincirin sağlanması a&ccedil;ısından nakliye ve ambalaj standartlarının oluşturulması, marketlerdeki saklama ve ambalaj standartları gibi konulara orta vadede &ouml;nemli bir kazanım olarak bakılabilir. Bu konuda &ouml;nemli d&uuml;zenlemeler yapıldı. B&uuml;t&ccedil;ede teşvikler i&ccedil;in yer ayrılırken, ilave teşvikler i&ccedil;in de pay ayrıldığını &ouml;ğrendik. Hedef, fire oranlarını minimum seviyeye &ccedil;ekmek. Peki bu alanda 2018&rsquo;de ne t&uuml;r yeni kararlar alınabilir? Konuşulan yeni olası teşvikler arasında fireyi azaltmaya y&ouml;nelik adım atan market ve b&uuml;y&uuml;k zincirlere verilecek ek teşvikler g&uuml;ndemde. Komite, marketler i&ccedil;in &ldquo;fireyi ne kadar azaltırsan o kadar teşvik&rdquo; modeli/motivasyonu &uuml;zerinde &ccedil;alışıyor. HAL YASASI&rsquo;NDA SONA GELİNDİ Yakın zamanda Gıda Komitesi&rsquo;nin Hal Yasası kapsamında haller ile ilgili &ccedil;alışmasının somut &ccedil;ıktılarını g&ouml;receğiz. Uluslararası standartlarda, profesyonel şekilde &ccedil;alışacak bir yapı oluşturulması i&ccedil;in son aşamaya gelindiğini &ouml;ğreniyoruz. &Ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemde lokasyonların yeniden belirlendiği daha az sayıda ama etkin hale getirilen hal sistemi i&ccedil;in adım atılacak. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; lokasyonların fizibl olması, hallere farklı b&ouml;lgelerden erişim şartlarının kolay ve uygun olması, fiziksel altyapının tam olarak sağlanması gibi konular, sistemin sağlıklı ve uzun vadeli &ccedil;alışabilmesi a&ccedil;ısından kritik &ouml;nemde. Komite, hallerin yeni d&ouml;neminde işletim sistemi, m&uuml;lkiyet yapısı gibi konular &uuml;zerinde de &ccedil;alışıyor. Hal sayısının ciddi oranda azalacağı yeni sistemde, hal kapsamından &ccedil;ıkartılan yerler ise toplama ve dağıtım merkezi olarak konumlandırılacak. Hallerden sonraki aşama olan pazar yerleri ile ilgili de d&uuml;nyadaki &ouml;rnekleri inceleyen Komite yetkilileri, yerel y&ouml;netimlerle il&ccedil;e bazlı olarak hangi sağlıklı modellerin kurulabileceği &uuml;zerindeki &ccedil;alışmada da &ouml;nemli mesafe katetmiş durumda. Gıda Komitesi&rsquo;nin 2018 ajandasında yer alan diğer başlıklara bir sonraki yazımızda devam edeceğiz. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Gıda Komitesi'nin 2018 ajandası (1)

Diğer Yazılar